Spiramitsin
Spiramitsin (Spiramisin, kimyoda Formatsidin nomi bilan ham tanilgan) — 16 aʼzoli makrolidlarning birinchi vakili, Streptomyces ambofaciens aktinomitsetidan olingan tabiiy antibiotikdir. Spiramitsinning strukturaviy asosi 16 uglerod atomidan tashkil topgan lakton halqasi boʻlib, unga uchta uglevod qoldigʻi biriktirilgan: forosamin, mikaminoz va mikaroza. Preparat uchta kimyoviy shaklning (spiramisin I, II, III) tabiiy ravishda olingan birikmasidir. Yevropa, Lotin Amerikasi, Kanadada tarqalgan. AQShda u FDA tomonidan roʻyxatdan oʻtkazilmagan, ammo homilador ayollarda toksoplazmozni davolash uchun muassasalarning axloqiy qoʻmitalari bilimi bilan foydalanish mumkin.
Savdo nomlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Savdo nomi | Ishlab chiqaruvchi | Mamlakat |
|---|---|---|
| Doramitsin | World Medicine | Turkiya |
| Rovamitsin | Sanofi | Fransiya |
Chiqarish shakllari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Rossiya Federatsiyasida - tabletkalar1,5 (500 mg) va 3 million XB (1000 mg), inʼektsiya uchun eritma 1,5 million XB (500 mg). Chet elda, shuningdek, rektal shamlar, ogʻiz orqali yuborish uchun suspenziyalar shaklida ishlab chiqariladi.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Spiramitsin 1951-yilda ajratilgan va 1954-yilda S. Pinnert-Sindiko tomonidan gram-musbat mikroorganizmlarga qarshi faol modda sifatida rasman tasvirlangan. Uni ishlab chiqaradigan mikroorganizm Streptomyces ambofaciens Fransiya janubida tuproqdan ajratilgan.[1][2] „Rovamitsin“ nomi ostida preparatning ogʻiz shaklini chiqarish Fransiyada Rhone-Poulenc Rorer tomonidan 1955-yildan beri boshlangan. 1958-yilda uning Toxoplasma gondii ga qarshi faolligi aniqlandi.[3] 1968-yildan boshlab homilador ayollarda toksoplazmozni davolashda qoʻllanila boshlandi[4]. 1987-yilda parenteral yuborish uchun spiramitsin shakli ishlab chiqarila boshlandi.
Farmakokinetikasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Absorbtsiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ogʻiz orqali soʻrilishi toʻliq emas, biomavjudligi oʻrtacha 33% - 39% (10 - 69% orasida). Soʻrilishi eritromitsinga qaraganda uzoqroqdir, bu, ehtimol, oshqozonning kislotali muhitida preparatning ionlanishi bilan bogʻliq. Oziq-ovqat bilan qabul qilish preparatning biomavjudligini 50% ga kamaytiradi va qon zardobidagi konsentratsiyasining oshishini sekinlashtiradi.
Tarqalishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Spiramitsin ayollarning oʻpka, bronxlar, bodomsimon bezlar, paranazal sinuslar va tos aʼzolari toʻqimalarida yuqori konsentratsiyaga yetadi va ulardagi yuqori konsentratsiyalar qon zardobidagi kontsentratsiyasining pasayishidan keyin saqlanib qoladi. Tuprikdagi konsentratsiya zardobdagiga nisbatan 1,3-4,8 baravar yuqori.[5] Preparat platsenta toʻsigʻidan oʻtib, sutga ham oʻtadi. Shu bilan birga, homilaning qonidagi konsentratsiyasi onaning qonidagi konsentratsiyaning 50% ni tashkil qiladi. Safro, polimorfonukulyar neytrofillar va makrofaglarda yuqori konsentratsiyada ham aniqlangan.[6] Preparat gematoensefal baryerdan oʻtolmaydi. Tarqalish hajmi 383-660 litrni tashkil qiladi.
Chiqarib yuborilishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Boshqa makrolidlardan farqli oʻlaroq, metabolizm P450 sitoxrom tizimi bilan deyarli bogʻliq emas. Safro bilan dozaning 80% gacha, buyraklar bilan 4-14% qismi chiqariladi.
Boshqa xususiyatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Proteinlar bilan bogʻlanishi: makrolidlar orasida eng pasti - 10 - 25%.[7]
Biotransformatsiyasi: Spiramitsinning metabolitlari toʻliq oʻrganilmagan, metabolizm jigarda sodir boʻladi.
Yarim yemirilish davri :
- vena ichiga yuborish bilan: yoshlarda (18-32 yosh) 4,5-6,2 soat. Keksalarda (73 - 85 yosh) taxminan 9,8 - 13,5 soat.
- ogʻiz orqali yuborilganda: 5,5 - 8 soat
- rektal yuborish bilan (bolalar, Rossiyada berilmagan): taxminan 8 soat
Maksimal konsentratsiyaga erishish vaqti :
- tomir ichiga yuborilganda: kiritish oxirida
- ogʻiz orqali yuborilganda: 3-4 soat
- rektal yuborilganda: (bolalar uchun) 1,5 - 3 soat
Zardobdagi maksimal kontsentratsiyasi
- tomir ichiga yuborilganda: 500 mg yuborilganda 2,3 mg / ml
- ogʻiz orqali yuborilganda: 1 mg dozada yuborilganda taxminan 1 mg / ml, 2 mg dozada yuborilganda 1,6 - 3,1 mg / ml
- rektal yuborilganda (bolalar uchun): 1,3 million birlik dozada taxminan 1,6 mg / ml
Farmakodinamikasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Harakat mexanizmi[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Makrolidlar guruhining tabiiy antibiotiki, u bakteriostatik taʼsir koʻrsatadi (yuqori dozalarda qoʻllanilganda, u sezgirroq shtammlarga qarshi bakteritsid taʼsir koʻrsatishi mumkin): ribosomalarning 50S subbirligi bilan qaytar bogʻlanishi tufayli mikrob hujayrasida oqsil sintezini ingibitsiya qiladi, transpeptidatsiya va translokatsiya reaksiyalarini blokirovka qiliadi. 14 aʼzoli makrolidlardan farqli oʻlaroq, u bir emas, balki uchta (I-III) subbirlik domenlari bilan bogʻlanishga qodir, bu esa, ehtimol, ribosoma bilan yanada barqaror bogʻlanishni va shuning uchun uzoqroq antibakterial taʼsirni taʼminlaydi.
- Spiramitsin immunomodulyatsion xususiyatlarga ega, neytrofillarning xemotaksisi, yopishishi va fagotsitar faolligi, limfotsitlar transformatsiyasining pasayishi va interleykin-6 ishlab chiqarishning koʻpayishi bilan tavsiflanadi.
- antibiotikdan keyingi taʼsir. Spiramitsin 14-aʼzoli makrolidlarga qaraganda ancha aniqroq boʻlgan antibiotikdan keyingi uzoq taʼsir bilan tavsiflanadi. Antibiotikdan keyingi taʼsir, antibiotik muhitdan chiqarilganda bakteriya oʻsishining davomli bostirilishi bilan tavsiflanadi, shuningdek antibiotiklarning mikroblarga qarshi taʼsirida muhim ahamiyatga ega. Spiramitsinning streptokokklar va pnevmokokklarga qarshi postantibiotik taʼsirining davomiyligi 4 dan 9 soatgacha, Staphylococcus aureusga nisbatan - taxminan 9 soat.
- Proantibiotik taʼsir. Taʼkidlanganidek, subingibitsiyalovchi kontsentratsiyalarda (yaʼni MIC dan 2 yoki undan koʻp marta past konsentratsiyalarda) spiramitsin bakteritsid yoki bakteriostatik taʼsirga ega emas, balki bakterial hujayraning morfologiyasini oʻzgartirishi va funksional faolligini kamaytirishi mumkin, buning natijasida mikroorganizmlarning virulentligi pasayadi va fagotsitik va bakteritsid qobiliyati neytrofillar va makrofaglarda kuchayadi.
Qon zardobida spiramitsinning antibakterial faolligi 2-4 marta oshishi aniqlangan.
Mikroblarga qarshi faollik spektri[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Guruh | Koʻrinish | Faoliyat |
|---|---|---|
| Gram-musbat bakteriyalar | Streptococcus pyogenes (A guruhi gemolitik streptokokklar).[8] | sezgir |
| Streptococcus viridans[2] | sezgir | |
| Corynebacterium diphtheriae[2][8] | sezgir | |
| Staphylococcus aureus, metitsillinga sezgir.[8] | sezgir | |
| Streptococcus pneumoniae[8] | sezgir | |
| Enterokokklar.[8] | Kam sezgirlik | |
| Gram-manfiy bakteriyalar | Neisseria meningitidis[2][8] | sezgir |
| Bordetella pertussis[2][8] | sezgir | |
| Campylobacter.[2][8][9] | sezgir | |
| Clostridium[2][8] | sezgir | |
| Haemophilus influenzae[8] | Oʻrtacha sezgir | |
| Neisseria gonorrhoeae[2] | Kam sezgirlik | |
| Enterobakter[8] | Chidamli | |
| Pseudomonas[8] | Chidamli | |
| Bacteroides fragilis[8] | Chidamli | |
| Boshqa organizmlar | Mycoplasma pneumoniae.[8][9] | sezgir |
| Chlamydia trachomatis.[8][9] | sezgir | |
| Toksoplazma gondii.[8][9] | sezgir | |
| Legionella pneumophila.[9] | sezgir | |
| Spiroketlar.[9] | sezgir |
Spiramitsin va eritromitsin oʻrtasida kesishuvchan chidamlilik mavjud. Hozirgi vaqtda odatda homilador ayollarning toksoplazmozini va tugʻma toksoplazmozni davolash uchun buyuriladi (muqobil sifatida pirimetaminning sulfadiazin bilan kombinatsiyasi samaraliroq, ammo spiramitsin havfsizroq - teratogen taʼsir aniqlanmagan). Spiramitsin homilador ayoldan homilaga toksoplazmozni yuqtirish havfini kamaytiradi; allaqachon infeksiyalangan homilada kasallikning ogʻirligiga taʼsir qilmaydi.
Spiramitsin paradoksi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Hujayra metabolizmiga uchramasdan, spiramitsin hujayralarda faol holatda boʻladi. Natijada, in vitro sharoitida unga zaif sezgir mikroorganizmlar keltirib chiqaradigan infeksiyalarda ham spiramitsinning yuqori klinik samaradorligi mavjud. Ushbu hodisa „spiramisin paradoksi“ deb nomlangan[10]
Dori vositalari bilan oʻzaro taʼsiri[tahrir | manbasini tahrirlash]
Eritromitsindan farqli oʻlaroq, spiramitsin jigarda P450 sitoxrom tizimi orqali metabolizmga uchramaydi, buning natijasida siklosporin va teofillin bilan oʻzaro taʼsiri yoʻq.[11][12] Karbidopa va levodopaning kombinatsiyasi, spiramitsin bilan birgalikda qoʻllanganda, levodopaning oʻrtacha yoʻq qilish vaqtining uzayishiga olib keldi, bu ichak motorikasining oʻzgarishi tufayli karbidopaning soʻrilishini ingibitsiya qilish bilan bogʻliq deb hisoblanadi.[13] Spiramitsinni qabul qilish fonida AlAT va ishqoriy fosfatazaning qiymatlari oshishi mumkin.[14]
Koʻrsatmalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Homiladorlik davrida toksoplazmoz (muqobil vosita sifatida).
- Sezuvchan mikroorganizmlar keltirib chiqaradigan bakterial infeksiyalar (ikkinchi darajali dori): oʻtkir shifoxonadan tashqari orttirilgan pnevmoniya (shu jumladan Mycoplasma, Chlamydia, Legionella tomonidan chaqirilgan atipik pnevmoniya), surunkali bronxit, oʻtkir bronxitning kuchayishi; sinusit, tonzillit, otit ; osteomiyelit, artrit ; ekstragenital xlamidiya, prostatit , turli xil etiologiyali uretritlari; jinsiy yoʻl bilan yuqadigan kasalliklar (shu jumladan genital xlamidiya, sifilis, gonoreya va ularning kombinatsiyasi).
- Teri infeksiyalari: roja, infeksiyalangan dermatozlar, absess, flegmonalar (shu jumladan stomatologiyada).
- Toksoplazmoz; kasalxonaga yotqizilganidan 10 kun oldin bemorlar bilan aloqada boʻlgan odamlarda meningokokkli meningitining oldini olish.
- Oʻtkir artikulyar revmatizmning oldini olish.
- Koʻkyoʻtal va difteriya patogenlarining bakteriotashuvchisini davolash.
Qoʻllash mumkin boʻlmagan holatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Spiramitsinga va preparatning boshqa tarkibiy qismlariga yuqori sezuvchanlik, laktatsiya davri, glyukoza-6-fosfatdegidrogenaza fermenti yetishmovchiligi (oʻtkir gemoliz havfi), bolalar yoshi (6 yoshgacha - 1,5 million XB tabletkalar uchun, 18 yoshgacha - uchun tabletkalar 3,0 million XB, tomir ichiga yuborish uchun).
Ehtiyotkorlik bilan: oʻt yoʻllarining obstruktsiyasi yoki jigar yetishmovchiligi boʻlganda.
Nojoʻya taʼsirlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Koʻngil aynishi, qusish, diareya, allergik reaksiyalar (teri toshmasi, qichishish), inʼektsiya joyida ogʻriq; kamdan-kam hollarda - AlAT va ishqoriy fosfataza faolliginining oshishi. Alohida xollarda - trombositopeniya, EKGda QT oraligʻining uzayishi, xolestatik gepatit, oʻtkir kolit, yarali ezofagit, ichak shilliq qavatining shikastlanishi.
Qoʻllash va dozalash[tahrir | manbasini tahrirlash]
Spiramitsinning turli dorilari roʻyxatdan oʻtgan dozalash rejimlarida farqlarga ega boʻlishi mumkin, shuning uchun har doim tibbiy foydalanish boʻyicha joriy koʻrsatmalarni tekshirish tavsiya etiladi. Buyrak funksiyasi buzilgan taqdirda, dozani toʻgʻirlash talab qilinmaydi.
Ichishga[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tabletkalar yetarli miqdorda suv bilan ogʻiz orqali ichiladi.
Kattalar. Sutkali doza odatda 2-3 dozaga boʻlingan 6-9 million XB ni tashkil qiladi. Maksimal sutkalik doza 9 mln XB.
Bolalar. Tana vazni 20 kg va undan yuqori boʻlsa, dozasi kuniga 150-300 ming XB/ kg ni tashkil qiladi, 2-3 dozaga boʻlinadi. Maksimal sutkalik doza - 300 ming XB/ kg / kun
Meningokokkli meningitini oldini olish : kattalar uchun - 5 kun davomida kuniga ikki marta 3 million XB; bolalar uchun 5 kun davomida kuniga ikki marta tana vazniga 75 ming XB/ kg.
Chet elda, Rossiya Federatsiyasida tibbiy foydalanish boʻyicha koʻrsatmalarda aks ettirilmagan, ogʻir infeksiyalar boʻlsa, spiramitsinning sutkalik dozasini 12-15 million XB ga oshirishga ruxsat beriladi.
Vena ichiga yuborish[tahrir | manbasini tahrirlash]
Faqat kattalar uchun. Sekin infuziya orqali har 8 soatda 1,5 million XB v/i (kuniga 4,5 million XB). Ogʻir infeksiyalar boʻlsa, dozani ikki baravar oshirish mumkin. Flakon tarkibi inʼektsiya uchun 4 ml suvda eritiladi, 100 ml 5% dekstroz eritmasiga qoʻshiladi. Bemorning ahvoli imkon berishi bilanoq, davolanish ogʻiz orqali davom ettirilishi kerak.
Maxsus koʻrsatmalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Jiddiy buyrak funksiyasi buzilgan taqdirda ham, dozalash rejimini oʻzgartirishga hojat yoʻq. Emizikli ayollarga buyurilganda, emizishni toʻxtatish kerak, chunki ona sutiga kirib borishi mumkin. Spiramitsinning teratogen taʼsiri isbotlanmagan, shuning uchun uni homilador ayollarda havfsiz ishlatish mumkin. Homiladorlik paytida toksoplazmozning homilaga yuqishi xavfi birinchi trimestrda qoʻllanilganda 25 dan 8% gacha, ikkinchi trimestrda 54 dan 19% gacha va uchinchi trimestrda 65 dan 44% gacha kamayadi. Jigar kasalligi boʻlgan bemorlarda davolanish davrida jigar faoliyatini vaqti-vaqti bilan kuzatib borish kerak.
Sanoatda[tahrir | manbasini tahrirlash]
Oziq-ovqat sanoatida oziq-ovqat qoʻshimchasi sifatida roʻyxatga olingan E710.
Eslatmalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Pinnert-Sindico. A new species of streptomyces productive of antibiotics: Streptomyces ambofaciens // Ann. de l'Inst. Pasteur. — 1954. — Andoza:Бсокр.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Pinnert-Sindico, S., L. Ninet, J. Preud'homme and C. Cosar. A new antibiotic--Spiramycin // Ann. de l'Inst. Pasteur. — 1954-1955.
- ↑ Garin JP, Eyles DE. Spiramycin therapy of experimental toxoplasmosis in mice. — 1958. — Andoza:Бсокр.
- ↑ Garin JP, Pellerat J, Maillard, Woehrle R, Hezez. Theoretical bases of the prevention by spiramycin of congenital toxoplasmosis in pregnant women. — 1968. — Andoza:Бсокр.
- ↑ Яковлев С.В. Спирамицин: вторая молодость макролидного антибиотика // Трудный пациент. — 2007.
- ↑ Gennaro AR, editor. Remington's pharmaceutical sciences. — 1990.
- ↑ Rovamycine (Rhone-Poulenc Rorer). En. Editions du Vidal. — 1994.
- ↑ 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 8,10 8,11 8,12 8,13 8,14 8,15 Rovamycine (Rhone-Poulenc Rorer). En: Vidal 1994. 70th ed. París: Editions du Vidal, 1994: 1361
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 Kavi J, Webberley JM, Andrews JM, Wise R. A comparison of the pharmcokinetics and tissue penetration of spiramycin and erythromycin. — 1988.
- ↑ {{{заглавие}}}.
- ↑ Kessler M, Netter P, Renoult HE, Trechot P, Dousset B, Bannwarth B. Pharmacokinetic drug interactions of macrolides. — 1990. — Andoza:Бсокр.
- ↑ Periti P, Mazzei T, Mini E, Novelli A. Lack of effect of spiramycin on cyclosporin pharmacokinetics. — 1992. — Andoza:Бсокр.
- ↑ Brion N, Kollenbach K, Marion MH, Grégoire A, Advenier C, Pays M. Effect of a macrolide (spiramycin) on the pharmacokinetics of L-dopa and carbidopa in healthy volunteers. — 1992. — Andoza:Бсокр.
- ↑ Denie C, Henrion J, Schapira M, Schmitz A, Heller FR. Spiramycin-induced cholestatic hepatitis. — 1992. — Andoza:Бсокр.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Rovamitsin preparatining tavsifi webapteka veb-saytida
- Sanofi veb-saytida Rovamitsin preparatini tibbiy qo'llash bo'yicha ko'rsatmalar (mavjud havola)
- "Spiramisin" monografiyasidan bo'limlar
- Архивная копия "Infeksiyaga qarshi kimyoterapiya bo'yicha amaliy qo'llanma" tavsifi (Wayback Machine saytida 10-oktabr 2011-yil sanasida arxivlangan)
- Rovamitsinning boshqa dorilar bilan o'zaro ta'sirining xususiyatlari[sayt ishlamaydi] (mavjud havola)
- Preparat haqidagi ilmiy maqolalar "Mikroblarga qarshi vositalar va kimyoterapiya"