Ruhnu

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

 

Ruhnu
Skyline of Ruhnu
57°48′0″N 23°15′0″E / 57.80000°N 23.25000°E / 57.80000; 23.25000 G OKoordinatalari: 57°48′0″N 23°15′0″E / 57.80000°N 23.25000°E / 57.80000; 23.25000 G O
Mamlakat Estoniya
Ruhnu xaritadaVyanameri (boʻgʻoz)Soela (boʻgʻoz)Pyarnusk koʻrfaziNarvsk koʻrfaziPyarnumaaPyarnumaaPyarnumaaIrben boʻgʻoziLatviyaLatviyaFinlandiyaRossiyaRij qoʻltigʻiBoltiq dengiziFin qoʻltigʻiChud koʻliPskov koʻliVirtsyarv koʻliSaaremaa (uezd)Xiyumaa (uezd)LyaenemaaXaryumaaLyaene-VirumaaIda-VirumaaYigevamaaTartumaaPilvamaaValgamaaVilyandimaaVirumaaRaplamaaYarvamaa
Ruhnu xaritada
Ruhnu
Ruhnu

Rujnu (estoncha: Ruhnu, shvedcha: Runö, latishcha: Roņu, ruscha: Руно) — Boltiq dengizi Riga qoʻltigʻidagi kichik orol. Estoniyaga tegishli, Saaremaa okrugidagi xuddi shu nomdagi volostga tegishli.

Geografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Orolning maydoni 11,9 km², uzunligi 5,5 km, kengligi 3,5 km.

Orolga eng yaqin quruqlik nuqtasi Kurzemedagi Kolka burni boʻlib, gʻarbda 37 km uzoqlikda joylashgan.

Orolning eng baland nuqtasi Haubiarre tepaligi boʻlib, dengiz sathidan 28 metr balandlikda joylashgan.

Keyp orollari:

  • janubiy qirgʻoq: aeroport joylashgan Shustaki, Rinks (Rindes, Rinksu);
  • gʻarbiy sohil: Xolm, Pers, Joam;
  • shimoliy sohil: Kunye (Kunje).

Flora va fauna[tahrir | manbasini tahrirlash]

Orolning sharqiy qismidagi dyunalarni qoplagan oʻrmon orol maydonining 60% ni egallagan. Orolning gʻarbiy qismi tekislik boʻlib, u yerda qora alder oʻsadi. Bu tekislikning katta qismi qishloq xoʻjaligi yerlari sifatida ishlatiladi.

Orolda kiyik, tulki, kulrang kalamush, uy sichqonlari, qurbaqalar, ilonlar yashaydi. Orolda quyon, sinkap, mol, tipratikan va zaharli ilonlar uchramaydi.

Eng keng tarqalgan baliqlar kambala, losos, oq baliq, seld va ilon baligʻi.

Ruhnu xaritasi
Ruhnu ayollari milliy libosda

Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

Orol birinchi marta 1341-yilda Kurzeme yepiskopi Yoxannesning farmonida tilga olingan. Farmon orolning shved tilida soʻzlashuvchi aholisining Shvetsiya qonunlariga muvofiq yashash va oʻz mulklarini boshqarish huquqini taʼminladi. 1643-yil 22-noyabrda orolda Avliyo Magdalena cherkovining qurilishi boshlandi. Bu cherkov Estoniyada saqlanib qolgan eng qadimgi yogʻoch bino hisoblanadi[1].

Demografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

XI -XIX asrlarda orolda asosan Boltiqboʻyi shvedlari yashagan, ular 1944-yil avgustida Ikkinchi Jahon urushi paytida orolni tark etishgan. Orolga yangi koʻchmanchilar asosan Kihnu va Saaremaa orollaridan kelgan. Keyinchalik, orol aholisining tarkibi bir necha marta oʻzgardi.

Mavjud manbalarga koʻra, orolda eng koʻp aholi yashagan vaqt 1842-yilda boʻlib, unda 389 kishi yashagan.

2013-yilda aholi soni 67 kishini tashkil etgan[2].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Tøllefsen, Trond O. and James M. White (13 May 2021). "Navigating an Orthodox conversion: community, environment, and religion on the Island of Ruhnu, 1866-7". Scandinavian Journal of History. https://doi.org/10.1080/03468755.2021.1921840. 
  2. „Население Эстонии“. 2018-yil 14-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 27-aprel.