Moviy qoʻy

Moviy qoʻy
Ilmiy tasniflash
Olam:	Eukariotlar
Tip:	Chordatlar
Sinf:	Sut emizuvchilar
Turkum:	tuyoqlilar
Oila:	qo'ylar
Xalqaro ilmiy nomi
	Pseudois nayaur (Xodjson, 1833)

Moviy qoʻy^[1]^[2]^[3]^[4], yoki nahur^[4], yoki bharal^[5], yoki kuku-yaman^[1], bovidlar oilasiga mansub artiodaktil sutemizuvchi, shu nomli jinsning yagona turi (Pseudois^[6]; soʻzma-soʻz — „soxta qoʻchqor“).

Nepal, Xitoy, Pokiston va Hindistonda Himoloy togʻlarining baland qismida yashaydi.

2 ta kichik tur mavjud:

Pseudois nayaur nayaur — Himoloy Moviy qoʻylari, Pokiston shimoli-sharqidagi Himoloy togʻlari, shimoli-gʻarbiy Hindiston, Nepal va Butan, shuningdek, vaqti-vaqti bilan Tibet va ekstremal janubi-gʻarbiy Xitoy;
Pseudois nayaur szechuanensis — Xitoyning Moviy qoʻylari, markaziy Xitoy.

IUCN Qizil roʻyxati (2014) shuningdek, Yangtzi daryosining yuqori oqimidagi kichik hududda yashovchi Pseudois nayaur schaeferi (mitti moviy qoʻy) kenja turini ham tan oladi^[7]. Biroq, 2012-yildagi molekulyar genetik tahlilga koʻra, pigmy koʻk qoʻy alohida kichik tur emas, balki faqat P. n kichik turining morfologik jihatdan ajralib turadigan polifiletik populyatsiyasi. szechuanensis^[8].

jismoniy xususiyatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bosh va tana uzunligi 1150-1650 mm, dumi 100-200 mm, yelka balandligi 750-910 mm, vazni 25-80 kg. P. nayaurda bosh va ustki qismlari jigarrang-kulrang, koʻkish tusli, oyoqlarning pastki va ichki tomonlari oq rangda. Bu rang ochiq yonbagʻirlarning koʻk shiferlari va jigarrang oʻtlari bilan yaxshi mos keladi. P. schaeferi odatda kichikroq va kumushrang jilo bilan kulrangroq rangga ega.

Mavjudligi va ovqatlanishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ular 2500-2600 metr balandlikdagi zich oʻtli ochiq yonbagʻirlarda va platolarda yashaydi. Himoya rangi va biron bir oʻsimlik boshpanasi yoʻqligi sababli, bu hayvonlar yaqinlashganda harakatsiz qoladi. Ular oʻzlarini koʻrganlarini bilib, tik qoyalardan qochib, borish qiyinroq joylarga chiqishadi.

Himoya rangi va biron bir oʻsimlik boshpanasi yoʻqligi sababli, bu hayvonlar yaqinlashganda koʻchmas boʻlib qoladi.

Togʻlarning oʻtli yonbagʻirlarida kun boʻyi navbatma-navbat ovqatlanadilar va dam olishadi. Ratsion oʻtlardan (yozda) va quruq oʻtlardan (qishda) iborat.

Ijtimoiy tuzilish va koʻpayish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ijtimoiy tuzilma mavsumiy boʻlishi va yem-xashak mavjudligiga bogʻliq boʻlishi mumkin. Juftlar oktabrdan yanvargacha birlashadi, bolalar esa maydan iyul oyining boshigacha tugʻiladi. Homiladorlik davri 160 kun davom etadi. Koʻpincha bitta bola tugʻiladi, lekin egizaklar kam uchraydi. Laktatsiya 6 oy davom etadi. Jinsiy etuklikka 18 oy ichida erishiladi. Erkaklar 7 yil ichida kattalar hajmiga etadi. Bir naxur 20 yil-u 10 oy asirlikda yashadi.

Fotosurat[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ ^1,0 ^1,1 Bannikov A. G., Flint V. Ye. Otryad Parnokopitnie (Artiodactyla) // Jizn jivotnix. Tom 7. Mlekopitayuщie / pod red. V. Ye. Sokolova. — 2-e izd. — M.: Prosveщenie, 1989. — S. 505—506. — 558 s. — ISBN 5-09-001434-5
↑ Соколов В. Е. Пятиязычный словарь названий животных. Латинский, русский, английский, немецкий, французский. 5391 назв. Млекопитающие. — М.: Русский язык, 1984. — С. 134. — 352 с. — 10 000 экз.
↑ Соколов В. Е. Редкие и исчезающие животные. Млекопитающие : Справ. пособие. — М. : Высшая школа, 1986. — С. 461—462. — 519 с., [24] л. ил. — 100 000 экз.
↑ ^4,0 ^4,1 Mlekopitayuщie. Bolshoy ensiklopedicheskiy slovar / nauch. red. д. б. н. Pavlinov I. Ya. — M.: OOO "Firma „Izdatelstvo ACT“", 1999. — S. 15. — 416 s. — ISBN 5-237-03132-3
↑ Castello J. R. (2016) Bovids of the World: Antelopes, Gazelles, Cattle, Goats, Sheep, and Relatives Архивная копия от 23 марта 2017 на Wayback Machine. — Princeton University Press. — Pp. 312—315. — 664 p. — ISBN 978-0-691-16717-6
↑ Pseudois nayaur (англ.). The IUCN Red List of Threatened Species. Дата обращения: 28 августа 2021 г
↑ Pseudois nayaur ssp. schaeferi (англ.). The IUCN Red List of Threatened Species. Дата обращения: 28 августа 2021 г.
↑ Tan S., Zou D., Tang L., Wang G., Peng Q., Zeng B., Zhang C., Zou F. {{{заглавие}}} : journal. — 2012.

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

G. Sapojnikov. Naxur, yoki koʻk qoʻy: SSSR faunasida yangi tur // „Ov va ov“ jurnali, 1984-yil, 7-son. 6-7-betlar.

[life-1] 1,0 ^1,1 Bannikov A. G., Flint V. Ye. Otryad Parnokopitnie (Artiodactyla) // Jizn jivotnix. Tom 7. Mlekopitayuщie / pod red. V. Ye. Sokolova. — 2-e izd. — M.: Prosveщenie, 1989. — S. 505—506. — 558 s. — ISBN 5-09-001434-5

[2] Соколов В. Е. Пятиязычный словарь названий животных. Латинский, русский, английский, немецкий, французский. 5391 назв. Млекопитающие. — М.: Русский язык, 1984. — С. 134. — 352 с. — 10 000 экз.

[3] Соколов В. Е. Редкие и исчезающие животные. Млекопитающие : Справ. пособие. — М. : Высшая школа, 1986. — С. 461—462. — 519 с., [24] л. ил. — 100 000 экз.

[pavlinov-4] 4,0 ^4,1 Mlekopitayuщie. Bolshoy ensiklopedicheskiy slovar / nauch. red. д. б. н. Pavlinov I. Ya. — M.: OOO "Firma „Izdatelstvo ACT“", 1999. — S. 15. — 416 s. — ISBN 5-237-03132-3

[5] Castello J. R. (2016) Bovids of the World: Antelopes, Gazelles, Cattle, Goats, Sheep, and Relatives Архивная копия от 23 марта 2017 на Wayback Machine. — Princeton University Press. — Pp. 312—315. — 664 p. — ISBN 978-0-691-16717-6

[6] Pseudois nayaur (англ.). The IUCN Red List of Threatened Species. Дата обращения: 28 августа 2021 г

[7] Pseudois nayaur ssp. schaeferi (англ.). The IUCN Red List of Threatened Species. Дата обращения: 28 августа 2021 г.

[8] Tan S., Zou D., Tang L., Wang G., Peng Q., Zeng B., Zhang C., Zou F. {{{заглавие}}} : journal. — 2012.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]