Kanto viloyati
Kanto viloyati (yaponcha: 関東地方 Kanto-chiho) - Yaponiyaning eng katta oroli Xonsyu geografik hududida joylashgan. [1] Mintaqa Katta Tokyo hududi va 7 ta prefekturani oʻz ichiga oladi: Gunma, Tochigi, Ibaraki, Saitama, Tokyo, Chiba va Kanagava . Uning chegaralaridagi yer maydonining 45 foizdan bir oz koʻprogʻi Kanto tekisligidir . Qolgan qismi Yaponiyaning boshqa hududlari bilan quruqlik chegarasini tashkil etuvchi tepaliklar va togʻlardan iborat.
Kanto viloyatida Yaponiyaning poytaxti va eng yirik shahri Tokio joylashganligi sababli, mintaqa Yaponiya siyosati va iqtisodiyotining markazi hisoblanadi. 2010-yil 1-oktabrda Yaponiya Statistika byurosi tomonidan oʻtkazilgan rasmiy aholi roʻyxatiga koʻra, aholi soni 42.607.376 kishi [2] boʻlib, Yaponiya umumiy aholisining taxminan uchdan bir qismini tashkil qiladi.
Boshqa taʻriflar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kanto mintaqaviy gubernatorlar assotsiatsiyasi (関東地方知事会, Kanto chiho chijikai ) Ibaraki, Tochigi, Gunma, Saitama, Chiba, Tokio, Kanagava, Yamanashi va Shizuoka prefekturali gubernatorlarini oʻz ichiga oladi. [3][4]
Milliy hukumatdagi Yer, infratuzilma, transport va turizm vazirligining Kanto Mintaqaviy Rivojlanish Byurosi (関東地方整備局, kānto chihō seibi-kyoku ) umumiy sakkizta prefekturaga (Ibaraki, Tochigi, Gunma, Saitama, Chiba, Tokio, Kanagava, Yamanashi) va boshqa ikkita suv yoʻllarining bir qismini (Nagano va Shizuoka)nazorat qiladi. [5] Kantoning Iqtisodiyot, savdo va sanoat byurosi (関東経済産業局, Kanto keizai-sangyō-kyoku ) oʻn bitta prefektura uchun masʻuldir: Ibaraki, Tochigi, Gunma, Saitama, Chiba, Tokio, Nagano, Kanagava, Chiba, Niigata, Kanto. [6]
Yaponiya politsiya tashkilotida Milliy Politsiya Agentligining Kanto boʻyicha nazorat idorasi (関東管区警察局, Kanto kanku keisatsu-kyoku ) Ibaraki, Tochigi, Gunma, Saitama, Chiba, Kanagava, Niigata, Yamanashi, Nagano va Shizuoka prefekturalarini nazorat qiladi . [7] Tokio Kanto mintaqasining bir qismi emas, uning politsiyasi o'zining milliy agentligi bilan maxsus aloqa idorasiga ega.
Geografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tayshaku togʻlari, Takahara togʻi, Nasu togʻi, Yamizo togʻi va Yaponiyadagi eng katta tekislik boʻlgan Kanto tekisligi ushbu hududda joylashgan. Chiba prefekturasining janubiy qismida Boso tepaliklari joylashgan. Ibaraki prefekturasidagi Kasumigaura atrofidagi hudud Joso platosi va Hitachi platosidir. Arakava va Edo kabi daryolar Tokio koʻrfaziga quyiladi, Kinugava va Tone daryolari esa Inubosaki orqali Tinch okeaniga quyiladi.
Tokio koʻrfazi Boso yarim oroli va Miura yarim oroli bilan o'ralgan. Sohilboʻyi hududi sanoat zonasi hisoblanadi.
Eng baland nuqtasi Nikko-Shirane (Oku-Shirane togʻi) choʻqqisi Nikko shahri, Tochigi prefekturasi va Gunma prefekturasining Katashina qishlogʻi oʻrtasidagi chegarada joylashgan. Bu Yaponiya prefekturalaridagi sakkizinchi eng baland nuqtahisoblanadi. Shuningdek, Kanto shimolidagi eng baland nuqta (Kanto, Tohoku, Xokkaydo). Prefekturalarning eng baland nuqtalari: Saitamadagi Sanpo (2483 m), Tokiodagi Kumotori (2017 m), Kanagavadagi Xiru (1673 m), Ibarakidagi Yamizo (1022 m) va Atago togʻlari (408 m). Chiba shahrida joylashgan. Chiba prefekturasidagi Atago togʻlari har bir prefekturadagi eng baland choʻqqilar orasida eng pasti hisoblanadi.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kamakura davrida va yana Edo davrida feodal hokimiyatning yuragi hisoblangan Kanto hududi zamonaviy rivojlanish markaziga aylandi. Katta Tokio hududida va ayniqsa Tokio-Yokohama metropolitan hududida nafaqat Yaponiya hukumati qarorgohi, balki mamlakatdagi eng yirik universitetlar va madaniy muassasalari, yirik sanoat zonasi joylashgan va bu hudud eng ko'p aholiga ega. Kanto tekisligining koʻp qismi turar-joy, savdo yoki sanoat qurilishi uchun ishlatilgan boʻlsa-da, ushbu hududda hali ham dehqonchilik bilan shugʻullanishadi. Tokio va Yokohama atrofidagi hudud poytaxt bozori uchun bogʻmahsulotlarini yetishtirish uchun ixtisoslashtirilgan bo'ʻsa-da, guruch asosiy ekin hisoblanadi.
Yaponiyaning zamonaviy tarixining eng muhim lahzasi Taysho davrida sodir bo'ldi: 1923-yilgi Kanto zilzilasi . Ushbu zilzila 100 000 dan ortiq odamning hayotiga zomin boʻlgan, Tokio va Yokohama hududlarini vayron qilgan.
Kanto nomi soʻzma-soʻz "toʻsiqning sharqiy tomoni" degan maʻnoni anglatadi. Kanto nomi bugungi kunda odatda Hakone nazorat punktining sharqiy hududini anglatadi. Kanto soʻzining antonimi, "Toʻsiqning gʻarbiy tomoni" Gʻarbiy Xonsyuda joylashgan va feodal Yaponiyaning markazi boʻlgan Kansai mintaqasini anglatgan.
Boʻlimlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Shimol va janub[tahrir | manbasini tahrirlash]
Mintaqa Ibaraki, Tochigi va Gunma prefekturalaridan tashkil topgan "Shimoliy Kanto" (yaponcha: 北関東 Kita-Kanto) va Saitama, Chiba, Tokio metropolisi (baʻzan alohida), va Kanagava prefekturalaridan tashkil topgan "Janubiy Kanto" (yaponcha: 南関東 Minami-Kanto) hududlariga bo'linadi.
Sharq va Gʻarb[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ushbu boʻlinish baʻzida ishlatiladi:
- Sharqiy Kanto (yaponcha: 東関東 Higashi-Kanto): Ibaraki, Tochigi and Chiba Prefekturalari.
- Gʻarbiy Kanto (yaponcha: 西関東 Nishi-Kanto): Gunma, Saitama, Tokio, Kanagava (ba'zi hollarda Yamanashi) prefekturalari.
Katta Kanto[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yaponiya milliy hukumati National Capital Region (yaponcha: 首都圏 Shuto-ken) sifatida Kanto viloyati va Yamanashi prefekturasini belgilagan.
Shaharlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kanto mintaqasi Yaponiyaning eng yuqori darajada rivojlangan, urbanizatsiya juda rivojlangan va sanoatlashgan qismidir. Tokio va Yokohama Tokio ko'rfazi bo'ylab yengil va ogʻir sanoatga ixtisoslashgan yagona sanoat majmuasini tashkil qiladi. Mintaqaning boshqa yirik shaharlariga Kavasaki (Kanagava prefekturasi), Saitama (Saitama prefekturasi) va Chiba (Chiba prefekturasi) kiradi. Sohildan uzoqroqda joylashgan kichikroq shaharlarda yengil va avtomobilsozlik sanoati mavjud. 1991-yilda aholining oʻrtacha zichligi har kvadrat kilometrga 1192 kishiga yetgan.
Iqtisodiyoti[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tokio shahri dunyodagi eng yirik shahar iqtisodiyotiga ega va Nyu-York, Los-Anjeles, Shanxay, Parij, Seul va London bilan bir qatorda yirik global savdo va savdo markazlaridan biridir.
Katta Tokio hududi 2005-yil[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Prefektura | Prefekturaning yalpi mahsuloti (milliard yen bilan) |
Prefekturaning yalpi mahsuloti (milliard AQSh dollarida) |
|---|---|---|
| Tokio | 92 269 | 837 |
| Kanagava | 31 184 | 282 |
| Saitama | 20 650 | 187 |
| Chiba | 19 917 | 180 |
| Ibaraki | 10 955 | 99 |
| Tochigi | 8,195 | 74 |
| Gunma | 7550 | 68 |
YaIM (sotib olish qobiliyati pariteti)[tahrir | manbasini tahrirlash]
PricewaterhouseCoopers tadqiqotiga koʻra, Tokio aglomeratsiyasi dunyodagi eng yirik iqtisodiyot bo'lib, dunyodagi xarid qobiliyati pariteti (PPP) boʻyicha eng katta yalpi metropoliya mahsulotiga ega. [8]
Kanto viloyati Metropolitan bandlik hududi[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Yil | 2010-yil | 1995-yil | 1980-yil |
|---|---|---|---|
| Ish bilan band bo'lganlar (ming) | 16 234 | 16 381 | 12 760 |
| Ishlab chiqarish (milliard AQSH dollari) | 1797 | 1491 | 358 |
| Sanoat ishlab chiqarishi (milliard AQSh dollari) | 216 | 476 | 159 |
| Xususiy kapital (milliard AQSh dollari) | 3,618 | 2631 | 368 |
| Ijtimoiy umumiy kapital (milliard AQSh dollari) | 1607 | 1417 | 310 |
| 1 AQSh dollari ( Yapon iyenasi ) | 87.780 | 94.060 | 226.741 |
Aholisi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yaponiya aholini roʻyxatga olish maʻlumotlari [9] va Kanto mintaqasi maʻlumotlariga koʻra, [10] aholi doimiy ravishda o'sib bordi, lekin 1992-yil boshidan buyon aholining oʻsish surʻati sekinlashdi.
Kanto viloyati 2018-yilda taxminan 43,3 million kishiga ega. [11]
| Yil | Aholi | ±% |
|---|---|---|
| 1920 | 11,127,000 | — |
| 1930 | 13,773,000 | — |
| 1940 | 16,866,000 | — |
| 1950 | 18,241,000 | — |
| 1960 | 23,003,000 | — |
| 1970 | 29,496,000 | — |
| 1980 | 34,896,000 | — |
| 1990 | 38,542,000 | — |
| 2000 | 40,433,711 | — |
| 2010 | 42,607,376 | — |
| 2018 | 43,300,000 | — |
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Yaponiya geografiyasi
- Kanto dialekti
- Kanto Fureai Trail
- Kanto
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Nussbaum, Louis-Frédéric. (2005).
- ↑ „政府統計の総合窓口“. E-stat.go.jp. 2011-yil 4-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 31-dekabr.
- ↑ Saitama prefectural government: Kantō regional governors' association (in Japanese)
- ↑ Chiba prefectural government: Kantō regional governors' association (in Japanese)
- ↑ MLIT: Kanto Regional Development Bureau (in Japanese)
- ↑ METI: Kanto Bureau of Economy, Trade and Industry, Organizational overview (Wayback Machine saytida 2020-06-06 sanasida arxivlangan) (in Japanese)
- ↑ National Police Agency: Kantō regional police supervision office, Jurisdiction (in Japanese)
- ↑ „City Mayors reviews the richest cities in the world in 2005“. www.citymayors.com. 2012-yil 18-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 12-fevral.
- ↑ Tokyo 1995-2020 population statistics
- ↑ Kanto Region 1920-2000 population statistics
- ↑ Kanto 2020
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Media related to Kantō region at Wikimedia Commons