Bozdağ
Bozdağ | |
|---|---|
| Shahar | |
| 38°20′20″N 28°4′34″E / 38.33889°N 28.07611°E G OKoordinatalari: 38°20′20″N 28°4′34″E / 38.33889°N 28.07611°E G O | |
| Mamlakat | Turkiya |
| Aholisi (2020-yil) |
552 kishi |
| Vaqt mintaqasi | UTC+2 |
| Telefon kodi | 0232 |
| Pochta indeks(lar)i | 35750 |
|
| |
Bozdağ Turkiyaning Izmir viloyatidagi shaharcha hisoblanadi.
Geografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bozdağ — Izmir viloyatining Ödemiş tumani tarkibiga kiradi. U viloyatning sharqida quyidagi koordinatada 38°21′N 28°05′E / 38.350°N 28.083°E G O joylashgan. Shaharchani Bozdağ togʻlari oʻrab turadi. Ödemishgacha boʻlgan masofa 25 kilometr (16 mi)ni tashkil etadi. Bozdağ aholisi soni 2020-yil holatiga ko‘ra 552 kishidan iboratligi aniqlangan[1].
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bozdağning qadimgi nomi Tmolos edi. Miloddan avvalgi VI asrda Lidiya qirolligining chegaradosh shahri boʻlgan. Fors Ahamoniylar imperiyasi tomonidan talon-toroj qilinganidan keyin u oʻz ahamiyatini yoʻqotdi.
Ibn Battuta Aydınoğulları beylaridan boʻlgan Sulton Muhammad bilan shu yerda joylashgan yozgi sayrgohida 14 kun vaqtini oʻtkazgan. U yerda Ibn Battuta „osmondan tushgan toshni“ ko‘zdan kechirdi[2].
Isbotlanmagan maʼlumotlarga koʻra, Usmonlilar davrida bu Mehmet II ning shahzodaligida yozgi qarorgohi boʻlgan (turkcha: şehzade) Manisani boshqargan. 1963-yilda u shaharcha deb eʼlon qilindi.
Iqtisodiyoti[tahrir | manbasini tahrirlash]
Shahar iqtisodiyotining asosini meva va sabzavotlar ishlab chiqarish tashkil etadi. Baland togʻlikda shahar atrofga qaraganda salqinroq iqlim kuzatiladi va baʼzi uylar Izmir yoki Ödemiş fuqarolari uchun yayla (yozgi kurort) sifatida ishlatiladi. Qishki turizm ham yaxshi rivojlangan.
Dam olish maskanlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bozdağ alpinistlar, izchilar va changʻichilarni oʻziga tortadigan Bozdağ togʻi bilan goʻzal hududdir. Bozdağ togʻi mos balandlikda ochiq havoda dam olish uchun ajoyib joy. Bozdağ togʻi 2156 metr balandlikda joylashgan boʻlib, piyoda yurish, toqqa chiqish va changʻi uchish singari faoliyat turlari uchun keng imkoniyatlarga ega. U yuqori haroratli mamlakatda joylashganligi sababli, togʻ atrofida ob-havo oʻzgarishi tez-tez kuzatiladi va kutilmagan oʻzgarishlar ham boʻlishi mumkin. Bu esa baʼzida sayyohlar, changʻichilar va alpinistlarning rejalariga xalaqit beradi. Shuning uchun changʻi mavsumi uzoq davom etmaydi. Bozdağdagi changʻi kurorti Bozdağ qishlogʻidan 8 km uzoqlikda joylashgan. U choʻqqigacha chiqadigan kabelli liftga ega. Togʻ asosan yozda trekerlar harakati uchun mos keladi, chunki u vaqtda qor boʻlmaydi. Kuzatuv marshrutlari muvaffaqiyatli va xavfsiz bajarilishi uchun koʻproq mahorat, texnik jihozlar hamda toqqa chiqishga oid bilimlarni talab qilinadi.
Toqqa chiqish tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bozdağ togʻi 1980-yildan buyon alpinistlar, asosan Izmirdan kelgan alpinistlarni oʻziga jalb qilmoqda. Togʻda alpinistlar foydalanishi mumkin boʻlgan turli yoʻnalishlar mavjud. Ular turli qiyinchilik darajalariga ega va togʻning shimoliy tomonida qor koʻchkisi xavfi boʻlgan hududlar bor. Bo‘zdag‘ tog‘ida so‘nggi 30 yil ichida 2 kishi o‘lgan. Ulardan biri muzga tushish (1987-yil yanvar), ikkinchisi qor koʻchkisi (2013-yil fevral) tufayli halok boʻlgan. Birinchi toqqa chiqishlar IDA (Izmir Dağcılık Ajanlığı-Izmir Alpinizm Agentligi) tomonidan amalga oshirildi. Alpinistlar togʻning gʻarbiy tizmasidan boshlangan va ular bilan tengma-teng harakatlanadigan marshrutni kuzatib borishdi, (bu yoʻnalish hozir „Klassik“ deb nomlanadi). 1986-yil fevral oyida Bozdağ togʻi Mustafo Arif Demir va Mehmet Akif Demir tomonidan togʻning Shimoliy yuzi va Shimoliy tizmasidan birinchi marta muvaffaqiyatli koʻtarildi. Togʻning eng qiyin va texnik yoʻli Dik Deresi (Tik daryo) tosh, muz va qor aralashmasidir. Uning birinchi marshruti 1995-yil yanvar oyida Mustafo Arif Demir va Muammer Yalchin tomonidan amalga oshirilgan. Oʻshandan beri alpinistlar soni ortib bordi va hozirda IDADIK tomonidan turli yoʻllar orqali Bozdağ togʻiga chiqish uchun qish bayrami uyushtirilmoqda. Turkiyadagi eng qadimiy toqqa chiqish klublaridan biri boʻlgan IDADIK (Izmir togʻga chiqish va tabiat sporti ixtisoslik klubi) yosh alpinistlar va havaskorlarni Turkiyadagi togʻlarga chiqishga hamda alpinizmni oʻrganishga undaydi.
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Turkstat“. Turkish Statistical Institute. 2013-yil 19-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 29-mart.
- ↑ Battutah, Ibn. The Travels of Ibn Battutah. London: Picador, 2002 — 108-111,310 bet. ISBN 9780330418799.