Al-Shifoa bint Abdulloh
Al-Shifoa bint Ashraf (arabcha: الشفاء بنت عبد الله), Laylo ismi berilgan, Islom payg'ambari Muhammad (s.a.v)ning ayol sahobasi edi.
Biografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
U Abdulloh ibn Abdshams va Fotima binti Vahbning[1] qizi va Makkadagi Quraysh qabilasining Adi qabilasidan edi.[2] Abu Hatma ibn Huzayfaga turmushga chiqib, Sulaymon va Masruq ismli ikki oʻgʻil koʻrdi.
U dono ayol sifatida shuhrat qozongan. Uning ismi Al-Shifoa "shifo beruvchi" degan ma'noni anglatadi va u xalq tabobati bilan shug'ullanganligini ko'rsatadi.[3] Makkada yigirmaga yaqin odam o'qish-yozishni bilgan bir paytda, Al-Shifoa bu mahoratga ega bo'lgan birinchi ayol edi. U ko'plab boshqa kishilarga[4] jumladan, qarindoshi Hafsa binti Umarga xattotlikdan dars bergan va bu ikki ayol do'st bo'lib qolishgan.[5]
Al-Shifoa Makkada musulmon bo'lgan va Madinaga hijratga birinchilardan bo'lib qo'shilgan.[6] U yerda uning masjid bilan bozor oʻrtasida uyi bor edi.[7] Muhammad u erga tez-tez tashrif buyurar va ba'zida u bilan tadbirkorlikdagi eng yaxshi amaliyotlar haqida maslahatlashardi.
Rivoyat qilinishicha, Umar xalifa bo'lganlarida, ba'zan bozor ishlarida u bilan maslahatlashar edilar. Lekin bu rivoyat sahih manba tomonidan isbotlanmagan. U: «Umar gapirganda baland ovozda gapirardi, yurganda tez yurardi, urganida ogʻritardi», deb eslaydi.[8] Umar ham uning uyiga tashrif buyurardi.[6] Bir kuni Umar uning o'g'li Sulaymonni nega bomdod namozini qoldirganini so'radi. Al-Shifoa Sulaymon tun bo'yi namoz o'qib, ertalab uyquga ketgan, deb javob berdi.[7]
Merosi[tahrir | manbasini tahrirlash]
U rivoyat qilgan hadislar orasida Umarning “Amir al-Moʻminin” unvonining kelib chiqishi[6] va Muhammadning quyidagi soʻzlari bor: “Alloh yoʻlidagi jihodchining misoli roʻza tutgan, namoz oʻqigan va jihodchi qaytmagunicha roʻza va namozni toʻxtatmagan kishiga oʻxshaydi.”[9]
Uning o'g'li Masruq amir bo'ldi. O'g'li Sulaymondan Abu Bakr va Usmon ismli ikki nabiralari bor edi, ular ham hadis roviylari edi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Muhammad ibn Saad. Kitab al-Tabaqat al-Kabir vol. 8. Translated by Bewley, A. (1995). The Women of Madina, p. 188. London: Ta-Ha Publishers.
- ↑ Ahmed ibn Jabir al-Baladhuri. Kitab Futuh al-Buldan. Translated by Murgotten, F. C. (1924). The Origins of the Islamic State Volume II, p. 271. New York: Longmans, Green & Co., & London: P. S. King & Son.
- ↑ Ahmad ibn Hajar al-Asqalani. Al-Isaba fi Tamyiz al-Sahaba vol. 7 #11373.
- ↑ Kazan, H., Dünden bugüne hanım hattatlar, [Women Calligraphers: Past and Present], İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 2010, Chapter 5
- ↑ Abu Dawud 28:3878.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Bukhari, Al-Adab Al-Mufrad 42:1023.
- ↑ 7,0 7,1 Malik ibn Anas. Al-Muwatta 8:7.
- ↑ Muhammad ibn Jarir al-Tabari. Tarikh al-Rusul wa'l-Muluk. Translated by Smith, G. R. (1994). Volume 14: The Conquest of Iran, p. 120. Albany: State University of New York Press.
- ↑ Tirmidhi 3:20:1619.