Panteralar: Versiyalar orasidagi farq

Panteralar; Qazilma davri: 5.95-0 Ma; messinian – hozirgacha PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
	Yuqoridan pastga: yo'lbars, sher, yaguar, qoplon, qor qoplon
Biologik klassifikatsiya
tur
	† Panthera atrox (Leidy, 1853) ; † Panthera balamoides Stinnesbeck et al., 2019 ; † Panthera blytheae Tseng, 2014 ; † Panthera dhokpathanensis Bakr, 1986 ; † Panthera fossilis (Reichenau, 1906) ; † Panthera gombaszoegensis (Kretzoi, 1938) ; Panthera leo (Linnaeus, 1758) ; Panthera onca (Linnaeus, 1758) ; † Panthera palaeosinensis (Zdansky, 1924); \|Panthera pardus\|(Linnaeus, 1758)
Sinonimlari
	About 10 Jaguarius Severtzov, 1858 ; Leo Frisch, 1775 ; Leonina Greve, 1894 ; Leoninae Wagner, 1841 ; Pardotigris Kretzoi, 1929 ; Pardus Fitzinger, 1868 ; Tigrina Greve, 1894 ; Tigrinae Wagner, 1841 ; Tigris Gray, 1843 ; Tigris Frisch, 1775 ;

Keyingi tahrir →

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi

VizualVikimatn

Inline

19-Sentyabr 2023, 13:43 dagi koʻrinishi

Категория:Животные по алфавиту

Panteralar ( lotincha: Panthera, qadimgi yunoncha: πάνθηρ qadimgi yunoncha: πάνθηρ [παντός - "ko'pchilik ..." + θήρ - "hayvon"]) - mushuksimonlar oilasidagi yirik yirtqich sutemizuvchilar urug'i . Beshta mavjud tur: qor qoploni ( lotincha: Panthera uncia ), yo'lbars ( lotincha: Panthera tigris), sher ( lotincha: Panthera leo ), leopard ( lotincha: Panthera pardus ) va yaguar ( lotincha: Panthera onca ), shuningdek, bir qator fotoalbomlarni o'z ichiga oladi.

Evolyutsiya jarayoni

Pantera urug'ining taksonomiyasi bo'yicha ko'pLAB munozaralar mavjud bo'lib, uning tasnifi bir necha bor qayta ko'rib chiqilgan. Bu urug', yo'q bo'lib ketgan Panthera schaubi mushukidan ( Viretailurus schaubi ) kelib chiqqan bo'lib, ba'zan pumaning dastlabki ajdodi hisoblanadi. Pantera urug'i, Osiyoda paydo bo'lganligi ehtimoli ham mavjud. Katta mushuklarning (shu jumladan panteralar va bo'z leopardlarning hozirgi avlodi - Neofelis ) kichik mushuklar ( Felinae ) kenja oilasidan (barcha mavjud mushuk turlarini o'z ichiga olgan) ajralishi olti va o'n million yil oldin sodir bo'lgan. Qazilma tadqiqotlari shuni ko'rsatadiki, pantera urug'i 2 va 3,8 million yil oldin paydo bo'lgan^[1] va DNK tadqiqotlari pantera urug'i kamida 16 million yil oldin paydo bo'lganligini ko'rsatgan^[2].

Morfologik va genetik tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, yo'lbars asosiy rivojlanish chizig'idan og'ishgan birinchi turdir. Ilgari qor qoploni pantera urug'ining o‘zagida joylashgan deb hisoblangan, ammo yaqinda o‘tkazilgan molekulyar tadqiqotlar shuni ko‘rsatdiki, u nafaqat urug' ichida joylashadi, hatto bu tur leopardga ham yaqindir^[3]. Shuning uchun ko'plab tasniflash tizimlari qor qoplonini Pantera urug'iga joylashtiradi, ammo bunday joylashtirish ( Panthera uncia nomi ostida) yoki o'zining Uncia urug'ini saqlab qolish bo'yicha konsensus yo'q^[4]^[3]^[5]. Genomlar tahlili shuni ko'rsatdiki, qor qoplonlarining ajdodlari yo'lbarslarning ajdodlaridan 1,67 million yil oldin ajralib chiqqan. n. (95% ishonch oralig'i: 1,48-1,83 million litr. n. ) ^[6] .

Shuningdek, bu turga qadimgi mushuklar oilasi ham mansubdir. Zamonaviy yaguarlar Panthera gombaszogensis bilan chambarchas bog'liq bo'lib, ko'pincha Yevropa yaguari deb ataladi. Bu tur taxminan 1,6 million yil oldin hozirgi Italiya hududida paydo bo'lgan.

Bo'z leopardlar ( Neofelis ) urug'i panteralar bilan chambarchas bog'liq, ammo uning bir qismi emas.

Quyida Mazák, Christiansen va Kitchenerlar (2011) ga koʻra, populyatsiyaning taxmin qilingan filogeniyasi kladogrammasi keltirilgan.

Bo'z leopard

Panteralar

Qor qoploni

†Panthera palaeosinensis

Yaguar

†Amerika sheri

†Panthera spelaea

	Sher

	Leopard

	Yo'lbars

	†Panthera zdanskyi

2018-yilda saqlanib qolgan va qazilma mushuklarning filogenetik tadqiqoti natijalari e'lon qilingan. Ushbu tadqiqot qilich tishli mushuklar pastki jag'larining morfologik xilma-xilligiga, ularning turlari va yo'q bo'lib ketish muddatiga asoslangan. Yaratilgan kladogramma Panthera urug'idagi turlarning boshqa munosabatlarini ko'rsatadi:^[7]

†Panthera palaeosinensis

	†Panthera blytheae

	Qor qoploni

	†Panthera zdanskyi

	Yo'lbars

	†Yevropa yaguari

	Yaguar

Leopard

Sher

	†Panthera spelaea

	†Amerika sheri

Tasniflanishi

Urug' 5 ta zamonaviy tur: yo'lbars, sher, leopard, yaguar va qor qoplonlarini o'z ichiga oladi^[8].

Bir nechta yo'q bo'lib ketgan qazilma turlari ham taksonomik ravishda urug'ga joylashtirilgan, ulardan ba'zilarining o'rni noaniq yoki bahslidir.

Panthera blytheae - qor qoplonining qadimgi qarindoshi
Panthera crassidens - boshqa mushuksimon taksoni bilan bir xil bo'lishi mumkin
Panthera palaeosinensis - bu urug'ning pleysotsen vakili, yo'lbarsning ajdodi
Panthera schaubi - bu tur bu urug'ga tegishli emas va puma bilan ko'proq bog'liq
Panthera schreuderi, Yevropa yaguarining kichik sinonimi
Panthera shawi - qadimgi sher
Panthera toscana - Yevropa yaguarining kichik sinonimi
Panthera youngi - qadimgi sherga o'xshash mushuk
Panthera zdanskyi - yo'lbarsning qadimgi qarindoshi

Umumiy jihatlari

Urug' vakillarining o'lchamlari katta va juda yirik. Urug'ga butun mushuksimonlar oilasining eng katta vakili - yo'lbarsning Amur kenja turi kiradi. Tanasi uzun va baquvvat. Tanasining churra sohasi qisqaroq va umurtqasi kichik mushuklarda bo'lgani kabi orqadan ko'tarilmaydi, lekin to'g'ri cho'zilgan. Gardani churra sohasiga qaraganda kattaroq, beli esa orqa tomonda bir oz egiladi. Quyrug'i odatda uzun bo'lib, tana uzunligining kamida yarmini tashkil qiladi, ba'zi turlarda biroz ko'proq. Boshi nisbatan yirik, yuz qismi biroz cho'zilgan. Quloqlari kichik, kalta, tepasi yumaloq. Ko'z qorachig'i dumaloq. Yonoqlardagi yungi o'sib, mo'yna hosil qiladi; erkak sher tanasining old qismida rivojlangan yelkasi mavjud, dumining oxirida esa bir parcha yung o'sib turadi. Oyoqlari qisqa va qalin, kuchli, panjasining ayniqsa old qismi keng. TirnoqlarI katta, o'tkir va kavisli, to'liq tortilishi mumkin. Tirnoqning yon tomonlarida barmoqlarning uchlarida tirnoqni butunlay yashiradigan teri burmasi mavjud. Rangi bir rangli yoki qora ko'ndalang chiziqli va qora dog'lar mavjud shaklda bo'ladi. Tishlari juda kuchli, kaninlar nisbatan qisqa, ammo kuchli, keng asosli. Ko'pgina turlarda jinsiy dimorfizm erkaklarning kattaroq o'lchamlarida namoyon bo'ladi. Erkak sher tananing old qismidagi yolining rivojlanganligi bilan ajralib turadi.

Urug' vakillari halqumi o'zgacha tuzilishga ega bo'lib, bu ularga bo'kirish imkonini beradi. Boshqa mushuklardan farqli o'laroq, urug' vakillarida gioid organi to'liq ossifikatsiyalanmagan - suyaklardan birining o'rnida halqumning shishishiga imkon beruvchi egiluvchan ligament mavjud. Bundan tashqari, ularning ovoz burmalari bo'linmagan va juda samarali ovoz chiqaruvchi organ vazifasida ishlaydigan quvursimon tuzilmani hosil qiladi. Bunda hiqildoq harakati bilan ovoz shovqinli tarzda tarqaladi .

Yashash tarzi

Urug'ning barcha vakillari faol yirtqichlar bo'lib, asosan yirik sutemizuvchilarni, tuyoqli hayvonlarni ovlaydi. Ko'pincha o'lja ovchining o'zida yirik bo'ladi. Ular yashirincha va pistirmadan ov qilishadi (yo'llarda, sug'orish teshiklari yaqinida). O'ljani qornidan ushlab, bilaklari va tirsaklarini yerga qo'yib yeydi; yirtqichlar o'lja bo'laklarini boshlarini silkitib parchalaydi. Ko'pincha kechasi faol bo'lsa-da, kunduzi ham ba'zi paytlarda faol. Arslondan tashqari qolganlari yolg'iz yashaydilar. Arslonning o'ziga xos xususiyati shundaki, u doimo prayd deb ataladigan kichik to'dalarda yashab, kun ko'radi. Pasttekislik va tog' o'rmonlarida, ba'zan daraxtlar kam tog' tizmalarida va qamishzorlarda yashaydilar, bir turigina - ya'ni sher, dasht, savanna va yarim cho'llarda yashaydi.

Tarqalish hududi

Urug' Afrika, Yevropaning o'ta janubi-sharqiy qismi, Osiyoning shimoliy qismidan tashqari barcha qismida, Janubiy va Markaziy Amerika va Shimoliy Amerikaning eng janubida tarqalgan.

Gibridlar

Yo'lbars-sher yoki tigon - yo'lbars va sherning gibrididir
Liger - sher va yo'lbarsning gibrididir ^[9]
Leopon - leopard va sherning duragaylari
Yagupard - bu erkak yaguar va urg'ochi leopardning duragayidir

Leopardlar va pumalarning duragaylari ham ma'lum - pumapardlar.Ikkilamchi duragaylar ham bor - yo'lbarslar ( taliger ) va sherlar ( liligerlar ) bilan yana ligers .

Panther jinsining turli vakillarining duragaylari

Ligress va liger	Tigrolev	Pumapard	Ikki taliger va yo'lbars	Liliger

Yana qarang

Qora pantera

Manbalar

↑ Turner A (1987) New fossil carnivore remains from the Sterkfontein hominid site (Mammalia: Carnivora). Ann Transvall Mus 34:319-347
↑ „Предки леопардов оказались родом из Тибета“. Лента.Ру (2013-yil 13-noyabr). 2013-yil 13-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 13-noyabr.
↑ ^3,0 ^3,1 Yu L & Zhang Y.P. Phylogenetic studies of pantherine cats (Felidae) based on multiple genes, with novel application of nuclear beta-fibrinogen intron 7 to carnivores^(ingl.) // Molecular Phylogenetics and Evolution : journal. — Academic Press, 2005. — Andoza:Бсокр, Andoza:Бсокр. — Andoza:Бсокр. — DOI:10.1016/j.ympev.2005.01.017. — PMID 15804417. Архивировано 7 sentyabr 2010 года.
↑ Johnson, W.E., Eizirik, E., Pecon-Slattery, J., Murphy, W.J., Antunes, A., Teeling, E. & O'Brien, S.J. The Late Miocene radiation of modern Felidae: A genetic assessment^(ingl.) // Science : journal. — 2006. — Andoza:Бсокр, Andoza:Бсокр. — Andoza:Бсокр. — DOI:10.1126/science.1122277. — PMID 16400146.
↑ Dianne N. Janczewski, William S. Modi, J. Claiborne Stephens, and Stephen J. O'Brien. Molecular Evolution of Mitochondrial 12S RNA and Cytochrome b Sequences in the Pantherine Lineage of Felidae^(ingl.) // Andoza:Нп3 : journal. — Oxford University Press, 1996. — 1 July (Andoza:Бсокр, Andoza:Бсокр). — Andoza:Бсокр. — PMID 7544865.
↑ Yue-Chen Liu et al. Genome-Wide Evolutionary Analysis of Natural History and Adaptation in the World’s Tigers, October 25, 2018
↑ Piras, P.; Silvestro, D.; Carotenuto, F.; Castiglione, S.; Kotsakis, A.; Maiorino, L.; Melchionna, M.; Mondanaro, A. et al. (2018). "Evolution of the sabertooth mandible: A deadly ecomorphological specialization". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology 496: 166−174. doi:10.1016/j.palaeo.2018.01.034.
↑ Johnson, W. E., Eizirik, E., Pecon-Slattery, J., Murphy, W. J., Antunes, A., Teeling, E. & O’Brien, S. J. (2006). «The Late Miocene radiation of modern Felidae: A genetic assessment.». Science 311 (5757): 73-77. doi:10.1126/science.1122277. PMID 16400146.
↑ „Лигр — гибрид льва и тигра“. 2007-yil 24-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 12-iyun.

[1] Turner A (1987) New fossil carnivore remains from the Sterkfontein hominid site (Mammalia: Carnivora). Ann Transvall Mus 34:319-347

[2] „Предки леопардов оказались родом из Тибета“. Лента.Ру (2013-yil 13-noyabr). 2013-yil 13-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 13-noyabr.

[Yu-3] 3,0 ^3,1 Yu L & Zhang Y.P. Phylogenetic studies of pantherine cats (Felidae) based on multiple genes, with novel application of nuclear beta-fibrinogen intron 7 to carnivores^(ingl.) // Molecular Phylogenetics and Evolution : journal. — Academic Press, 2005. — Andoza:Бсокр, Andoza:Бсокр. — Andoza:Бсокр. — DOI:10.1016/j.ympev.2005.01.017. — PMID 15804417. Архивировано 7 sentyabr 2010 года.

[Johnson2006-4] Johnson, W.E., Eizirik, E., Pecon-Slattery, J., Murphy, W.J., Antunes, A., Teeling, E. & O'Brien, S.J. The Late Miocene radiation of modern Felidae: A genetic assessment^(ingl.) // Science : journal. — 2006. — Andoza:Бсокр, Andoza:Бсокр. — Andoza:Бсокр. — DOI:10.1126/science.1122277. — PMID 16400146.

[Janczewski-5] Dianne N. Janczewski, William S. Modi, J. Claiborne Stephens, and Stephen J. O'Brien. Molecular Evolution of Mitochondrial 12S RNA and Cytochrome b Sequences in the Pantherine Lineage of Felidae^(ingl.) // Andoza:Нп3 : journal. — Oxford University Press, 1996. — 1 July (Andoza:Бсокр, Andoza:Бсокр). — Andoza:Бсокр. — PMID 7544865.

[6] Yue-Chen Liu et al. Genome-Wide Evolutionary Analysis of Natural History and Adaptation in the World’s Tigers, October 25, 2018

[7] Piras, P.; Silvestro, D.; Carotenuto, F.; Castiglione, S.; Kotsakis, A.; Maiorino, L.; Melchionna, M.; Mondanaro, A. et al. (2018). "Evolution of the sabertooth mandible: A deadly ecomorphological specialization". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology 496: 166−174. doi:10.1016/j.palaeo.2018.01.034.

[8] Johnson, W. E., Eizirik, E., Pecon-Slattery, J., Murphy, W. J., Antunes, A., Teeling, E. & O’Brien, S. J. (2006). «The Late Miocene radiation of modern Felidae: A genetic assessment.». Science 311 (5757): 73-77. doi:10.1126/science.1122277. PMID 16400146.

[9] „Лигр — гибрид льва и тигра“. 2007-yil 24-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 12-iyun.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]