Zolochiv (Xarkov viloyati)

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Zolochiv ( ukraincha: Золочів ) — Ukrainaning Xarkov viloyati Bogoduxovskiy tumanidagi shahar tipidagi aholi punktiHisoblnadi . 2020-yilgacha u tugatilgan Zolochevskiy tumani tarkibidagi Zolochevskiy qishloq kengashining ma'muriy markazi hisblanar edi. 2020-yildan beri u Berezovka, Bugay Vtorye, Zrubanka, Litvinovo, Makarixa, Oreshanka, Rassoxovatoe, Snegi, Udi va Tsapovka qishloqlarini o‘z ichiga olgan Zolochiv hududiy birligining tarkibiga kiradi .

Geografik joylashuvi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Zolochev shahar tipidagi aholi punkti Xarkovdan 41 km uzoqlikda joylahgan. Uda daryosi[1][2] qirg‘og‘ida (asosan chap qirg‘og‘ida), oqimning yuqori qismida 2 km masofada Snegi qishlog‘i bilan tutashgan. Quyi oqimda u Litvinovo, Oreshanka, Makarixa qishloqlari bilan tutashadi.

Aholi punkitining ismni kelib chiqishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Aholi punkiti nomining kelib chiqishi haqida bir nechta farazlar mavjud. Mahalliy odamlarning afsonalariga ko‘ra, 1680-yilda shahar yaqinidagi jangda tatar xoni oltin dubulg‘asi va qilichini yo‘qotib, Uda daryosida cho‘kib ketgan. Shuning uchun Zolochiv nomi berilgan. Boshqa yana bir farazga ko‘ra, shahar nomini yerning unumdorligi, mo‘l hosilidan hayratga tushgan birinchi ko‘chmanchilar bergan. Boshqa bir farazga ko'ra, ko'chmanchilarning ajdodlari hozirgi Lvov viloyatining Zolochiv shahridan bo'lgan va o'z vatanlari xotirasi uchun ular o'zlarining yangi qishloqlariga Zolochiv deb nom berishgan. Bu faraz Zolochev, Xarkov viloyati aholisi va Zolochev, Lvov viloyati aholisining zamonaviy familiyalari tahlil tomonidan quvvatlanadi[3] .

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1677-yilda[1] Zadneprovskaya Ukrainadan kelgan muhojirlar tomonidan tashkil etilgan. Ko‘chirishni ko‘chmanchi Konstantin Fedorov boshqargan, ular Zadneprovskiy Mishurin Rog shahridan (shahardan yuqorida) kelishgan boshqaruvga kelishgan. Verxnedneprovsk, Dnepropetrovsk viloyati ).

  • 1679-yil aholi punkitining rasmiy tashkil etilgan sana hisoblanadi. Aynan shu kundan boshlab Zolochevning mavjud deb hisoblashadi.
  • 1680-yil - Xarkov kazaklarining polkovnik Grigoriy Donetsning tatarlar ustidan g‘alaba qozongan edi .

1780-1797-yillarda okrug shahri boʻlgan. 1785-yilda aholi soni 4745 nafar edi.[4] Keyinchalik u Xarkov viloyatining provintsiya shahriga aylangan .

  • 1918 yil yanvardan aprelgacha shahar "qizil" DKR tarkibiga kirdi.
  • 1918 yil aprel oyidan boshlab shahar nemis ishg'ol zonasining bir qismi edi ( P. Skoropadskiy).
  • 1918 yil dekabr oyining oxiridan boshlab shahar "qizil" Ukraina SSR tarkibiga kirdi.
  • 1919 yil iyun oyidan boshlab shahar Rossiyaning Oq janubi tarkibiga kirdi.
  • 1919 yil dekabrdan - Ukraina SSR tarkibiga kirgan.

1931-yil 20-dekabrda boshlab mahalliy “Zarya” gazetasi nashr etila boshlanadi[5] .

Ulug‘ Vatan urushi paytida, 1941-yil 22-oktyabrda qishloq nemis qo‘shinlari tomonidan bosib olingan . 1943-yilda Sovet qo‘shinlarining yaqinlashishi munosabati bilan Zolochev nemislar tomonidan mustahkam istehkomga aylantirildi. 1943-yil 9-avgustda qishloq Qizil Armiyaning 5-gvardiya tank armiyasining 181-tank brigadasi tomonidan ozod qilindi[6] .

1952-yilda qand va alkogol sanoati, gʻisht zavodi, 4 oʻrta maktab, uchta yetti yillik maktab, 4 boshlangʻich maktab va qishloq xoʻjaligi uchun kadrlar tayyorlovchi maktab[1] .

1966-yilda aholi soni 13300 kishi; poliklinika, 120 o‘rinli kasalxona mavjud edi; oʻrta, 4000 oʻquvchiga moʻljallangan 4 sakkiz yillik va 6 boshlangʻich maktab, Madaniyat uyi, ikkita kutubxona, Pionerlar saroyi, V. VA. Lenin.

1970-yilda bu yerda sut zavodi, non zavodi va gʻisht zavodi ishlagan[2] .

1989-yil yanvar oyida aholi soni12878 kishini tashkil qilgan[7] .

Ukraina mustaqilligi e'lon qilingandan so‘ng, Zolochev Rossiya bilan chegaraga yaqin joylashtirildi. Davlat chegarasini qo‘riqlash xizmatining Sharqiy mintaqaviy boshqarmasining Xarkov chegara otryadining mas'uliyati hududiga kiritilgan .

1995-yil may oyida Ukraina Vazirlar Mahkamasi aholi punkitida joylashgan qishloq xo‘jaligi texnikasi va qishloq xo‘jaligi kimyosini xususiylashtirish to‘g‘risidagi qarorni qabul qilishadi[8], 1995-yil iyul oyida Zolochevskiy sovxozini xususiylashtirish to‘g‘risidagi qaror tasdiqlandi .

2022-yil 22-iyun kuni Rossiya Qurolli kuchlarining o‘qqa tutilishidan keyin Zolochivdagi 16 xonadonli turar-joy binosi

2013-yil 1-yanvar holatiga aholi soni 9012 kishini tashkil etadi[9] .

2022-yil fevral oyida Rossiyaning Ukrainaga harbiy ekspansiyasi boshlandi, buning natijasida shahar rus qo‘shinlari tomonidan bosib olingan zonaga tushdi. Faqat 2022-yil may oyining o‘rtalarida Zolochev Ukraina harbiy kuchlari tomonidan ozod qilindi.

Iqtisodiyot[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Sut-sutchilik fermasi, mashina-traktor ustaxonalari.
  • Issiqxonalar.
  • Bosh KTM kompaniyasi. Rangli metallardan tayyorlangan mahsulotlar.
  • Dovjanskiy qishlog'i.
  • s-z Zolochevskiy.
  • "Promin" aksiyadorlik jamiyati (sobiq I. Kirov).
  • Oziq-ovqat texnologiyasi kompaniyasi.
  • Zolochiv o'rmon xo'jaligi.
  • PVX profil ishlab chiqarish zavodi.
  • Zolochiv ko'chma mexanizatsiyalashgan kolonnasi.

Ijtimoiy soha ob'ektlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • 1-sonli litsey.
  • 2-sonli litsey.
  • 3-sonli litsey.
  • 1-son, 2-sonli bolalar bog'chalari.
  • Zolochiv kechki umumiy ta'lim maktabi II-III Art.
  • Aralash tipdagi Zolochevskiy bolalar uyi
  • Madaniyat uyi.
  • Kasalxona.
  • Stadion.
  • Zolochiv sport-texnika klubi.
  • Zolochevskiy bolalar va o'smirlar ijodiyoti uyi.
  • "Zorya" gazetasi. 4,2 ming dona.
  • Zolochevskiy hududiy ijtimoiy xizmatlar markazi.
Zolochiv temir yo'l stantsiyasi

Transport[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qishloq hududidan Т-2103 avtomobil mavjud.

Diqqatga sazovor joylar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Zolochiv tarix va o'lkashunoslik muzeyi .
  • Sovet askarlarining ommaviy qabri.
  • Yodgorlik - poydevor ustidagi o'ziyurar qurol ISU-152 .
  • Temir yo'lchilar haykali.
  • O'rmonlar.

Taniqli odamlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Daniil Ilchenko (1894-1977) - sovet aktyori.
  • Loboiko, Ivan Nikolaevich (1786-1861) - professor, tarixchi, adabiyotshunos.
  • Skovoroda, Grigoriy Savvich (1722-1794) qishloqda yashagan. Zolochevskiy tumanidagi Ivanovka (hozirgi Skovorodinovka ).

Din[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Muqaddas yuksalish cherkovi . 1884 yilda qurilgan.
  • Evangelist xristianlar-baptistlar cherkovi "Xushxabar nuri".

Simvolizm[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • 1781 yildagi shahar gerbi
    1781 yildagi shahar gerbi
  • Rasmiy tavsifi bilan shahar gerbi (1899)
    Rasmiy tavsifi bilan shahar gerbi (1899)
  • Zolochevskiy tuman Kengashi ijroiya qo'mitasining muhri (1980)
    Zolochevskiy tuman Kengashi ijroiya qo'mitasining muhri (1980)

Eslatmalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Золочев // Большая Советская Энциклопедия. / редкол., гл. ред. Б. А. Введенский. 2-е изд. том 17. М., Государственное научное издательство «Большая Советская энциклопедия», 1952. стр. 166
  2. ↑ 2,0 2,1 Золочев (пос. гор. типа в Харьковской обл.) // Большая советская энциклопедия / под ред. А. М. Прохорова. — 3-е изд. том 9. М., «Советская энциклопедия», 1972.
  3. ↑ Синельников, В. І. Соколовський, М. Х. Шаповалов. Золочів. Історико-краєзнавчий нарис. Видавництво «Прапор». 1972.
  4. ↑ Описания Харьковского наместничества конца XVIII в. Описательно-статистические источники. — К.: Наукова думка, 1991. ISBN 5-12-002041-0(ukr.)
  5. ↑ № 3152. Заря // Летопись периодических и продолжающихся изданий СССР 1986—1990. Часть 2. Газеты. М., «Книжная палата», 1994. стр.412
  6. ↑ История второй мировой войны (в 12 тт.). том 7. / редкол., гл. ред. А. А. Гречко. М., Воениздат, 1976. стр. 174.
  7. ↑ „Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу“. 2012-yil 4-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 25-aprel.
  8. ↑ „Постанова Кабінету міністрів України № 343б від 15 травня 1995 р. «Перелік об'єктів, що підлягають обов’язковій приватизації у 1995 році»“. 2018-yil 27-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 26-avgust.
  9. ↑ „Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України. Київ, 2013. стор. 98“. 2013-yil 12-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 25-aprel.

Adabiyot[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Ukraina RSR hududi va kuchlari tarixi. Xarkov viloyati . - K: UR AN URSR bosh muharriri, 1967. - 1046 b. 512-523-betlar.
  • ред. Сероштан Н.А., Кумака А.М., Слюсарский А.Г. и др. „Золочевский район. Золочев“,. Харьковская область., 2-е 15000 экз, История городов и сёл УССР в 26 томах, Киев: Главная редакция УСЭ, 1976 — 379—386 bet. 

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Zolochiv_(Xarkov_viloyati)&oldid=3763345" dan olindi