Zaytuna kolleji

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Zaytuna kolleji
Shiori arabcha: و قـل رب زدنـي عـلـمـا
Asos solingan Zaytuna instituti: 1996 (28 yil avval) (1996)
Zaytuna kolleji: 2009-yil[1]
Prezident Hamza Yusuf
Rektori Omar Qureshi[2]
Talabalari 50[3]
Kampusi 10 acre (0.040 km2)[4]
Manzili Kaliforniya, AQSh
Vebsayti zaytuna.edu

Koordinatalari: 37°51′52.981199999996″N 122°15′22.464000000019″W / 37.86471699999999885°N 122.25624000000000535°W / 37.86471699999999885; -122.25624000000000535 G O


Zaytuna kolleji /zaɪˈtuːnə/ – Kaliforniyaning Berkli shahridagi xususiy liberal sanʼat kolleji. Bu Qoʻshma Shtatlardagi birinchi akkreditatsiyadan oʻtgan musulmon bakalavriat kollejidir. U 1996-yilda Hamza Yusuf va Hesham Alalusiy tomonidan asos solingan taʼlim muassasasi negizida qurilgan[5]. Zaytuna instituti kunduzgi talabalarning tajriba guruhini tugatgandan soʻng, 2009-yilda oʻz nomini Zaytuna kollejiga oʻzgartirilgan.

Zaytuna kolleji klassik liberal sanʼatdagi umumiy ildizlariga tayangan holda Amerika liberal sanʼat kolleji va anʼanaviy islom taʼlim muassasalarini birlashtirishga intiladi. 2014–2015 oʻquv yilida Zaytuna kollejida 50 ga yaqin talaba bakalavriat talabalari oʻqishga qabul qilingan[3], ularning aksariyati kampusda yashagan.

Zaytuna kolleji liberal sanʼat va islomshunoslik boʻyicha bakalavr darajasidagi va islom matnlari boʻyicha magistr darajasidagi oʻqish kurslarini taklif qiladi[6]. Kurslar arab grammatikasi va islom huquqshunosligidan tortib, Amerika tarixi va antik adabiyotgacha dasturlarnioʻzida qamrab oladi[7].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1996-yilda Zaytuna instituti Hamza Yusuf va Hesham Alalusiy tomonidan tashkil etilgan va Kaliforniyada notijorat taʼlim instituti sifatida birlashtirilgan[5].

Ular muassasa nomini Qur’onda foydasi uchun zikr qilingan oʻsimlik zaytun daraxti (Ar: zytwnẗ zaytūnah) sharafigashunday nomlashgan. Xeyvordga asoslangan institutning mandati arab tili va islomshunoslik kurslarini oʻrgatish, shuningdek, jamoat ishlari va targʻibot ishlari bilan shugʻullanishdan iborat edi[8]. Ushbu yarim kunlik kurslar mahalliy miqyosda ham, yozib olingan shaklda ham mashhur boʻlgan, ammo toʻliq kunlik variant talab qilingan. 2004-yilda Zaid Shokir va boshqa oʻqituvchilar toʻrt yillik pilot seminariya loyihasini oʻtkazganlar, uni besh nafar talaba bitirgan[8]. Ushbu tajriba bilan Zaytuna Berkliga koʻchib oʻtishni koʻrib chiqqan. Jumladan, Berkleydagi Kaliforniya universiteti va Bitiruvchilar teologik ittifoqi kabi muassasalar bilan hamkorlik qilish masalalari koʻrib chiqilgan[9].

2008-yilda seminariya sinfini tamomlagandan soʻng, Zaytuna instituti 2009-yilda oʻz nomini Zaytuna kollejiga oʻzgartirgan. Tajriba dasturi va yozgi arab tili intensiv kursining muvaffaqiyatli yakunlanishi 2010-yilda sakkiz nafar ayol va yetti nafar erkak talabadan iborat bakalavriat darajasining birinchi kohortasiga olib kelgan[8].

Berkliga koʻchirib oʻtkazilganidan soʻng, Zaytuna kolleji Gʻarbdagi Amerika Baptistlar Seminariyasidan (ABSW) joy ijaraga olgan. 2012-yil iyul oyida Zaytuna Berklidagi „Muqaddas tepalik“da oʻzining kampusiga ega boʻlgan, bu joy bir qator ilohiyot kollejlari va seminariyalarga mezbonlik qilgani uchun shunday nomlangan[10]. 2017-yilda Zaytuna yaqin atrofdagi „Yuqori kampus“ deb nomlanuvchi ikkinchi, kattaroq joyga ham ega boʻlgan[11].

Kollej ilk marta 2015-yilda akkreditatsiya qilinganida, u Amerika musulmon kollejlari orasida bu darajaga erishgan birinchi taʼlim muassasasi boʻlgan[1][3]. U dastlab Gʻarbiy maktablar va kollejlar assotsiatsiyasi tomonidan liberal sanʼat va islomshunoslik boʻyicha bakalavr darajasi va unchalik yuqori darajaga ega boʻlmagan yozgi arab tili intensiv dasturi uchun akkreditatsiyadan oʻtgan[12], keyinchalik BA dasturi bilan birlashtirilgan. Zaytuna 2018-yilda magistratura dasturi uchun keyingi akkreditatsiyani olgan[12].

Oʻqitish dasturi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Konfessional liberal sanʼat kolleji sifatida Zaytuna kolleji liberal sanʼatga Klassik kitoblar yondashuvini anʼanaviy musulmon seminariyasi taʼlimi elementlari bilan birlashtiradi[13]. Oksforddagi tarixiy Buyuklar darajasiga musulmon analogi boʻlgan yagona bakalavriat yoʻnalishi mavjud. Bakalavr darajasi oʻrta asrlar xristian olami va islomda taʼlim uchun umumiy boʻlgan trivium (grammatika, ritorika va mantiq) klassik modeliga, jumladan Porfiriy Isagoge kabi qadimiy matnlarga asoslanadi. Barcha talabalar arab tilini oʻrganishlari shart, shunda ular musulmon anʼanalaridan birlamchi manbalarni asl shaklida oʻqiy olishadi[13]. Baʼzi talabalar qiziqishlari va tadqiqot ehtiyojlariga koʻra boshqa tillar, jumladan, fors, yunon va ibroniy tillarini ham oʻrganadilar[14]. Talabalar fikrlash va til koʻnikmalariga ega boʻlishdan tashqari, ilohiyot, falsafa, huquq, tarix va konstitutsiyaviy huquq kabi kurslarda ham taʼlim oladilar[15].

Kollejning islom matnlari boʻyicha magistratura dasturi musulmon matnlarini asl tillarida sinchkovlik bilan oʻqish va ilgʻor tadqiqot koʻnikmalarini oʻrgatish asosida qurilgan[13]. Magistratura talabalari falsafaga yoʻnaltirilgan qoida yoki qonunga yoʻnaltirilgan kurslarni tanlashlari kerak[14]. Keyin ular oʻzlari tanlagan mavzular boʻyicha original tadqiqotlar ishlab chiqarishlari mumkin boʻladi[14]. Ushbu matnga asoslangan yondashuv bilan magistratura dasturidagi talabalar toʻgʻridan-toʻgʻri matnni oʻrgangan oʻqituvchidan muallifga qaytib keladigan zanjirda anʼanaviy musulmon taʼlim tizimiga amal qiladilar[13]. Hozircha mazkur muassasa bu usulni oʻz ichiga olgan yagona Amerika magistratura dasturiga ega. Zaytuna fakultetida turli maʼlumotga ega boʻlgan musulmon va gʻayrimusulmon olimlari faoliyat yuritadi[16].

Kollej WASC katta kolleji va universitet komissiyasi tomonidan akkreditatsiyadan oʻtgan[12].

Zaytuna kolleji anʼanaviy musulmon va sxolastik tizimlar hamda XX asrda AQShda John Erskine, Mortimer Adler va Charles Van Doren tomonidan tashkil etilgan Klassik Kitoblar kursi taʼsirida klassik liberal sanʼat oʻquv dasturi asosida qurilgan. Adler muassasa asoschisi Hamza Yusufga falsafa va taʼlim nazariyasidan saboq bergan[17].

Ushbu sintez orqali u musulmon anʼanalari asosida taʼlim olgan va zamonaviy dunyoga moslashgan talabalarni yetishtirishni maqsad qilgan[13]. Muassasa oʻzini musulmon odob-axloqiga ega boʻlgan Amerika mazhabidagi liberal sanʼat kollejining tiklanishi deb hisoblaydi[13].

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ 1,0 1,1 Song, Jason. „Muslim college gains accreditation“. Los Angeles Times (2015-yil 11-mart). Qaraldi: 2015-yil 12-mart.
  2. ↑ „Omar Qureshi“. Zaytuna College.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Frost, Aja. „Zaytuna becomes first accredited Muslim college in the U.S.“. USA Today (2015-yil 4-may). Qaraldi: 2015-yil 4-may.
  4. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Zaytuna College - About
  5. ↑ 5,0 5,1 Zoll, Rachel. „US scholars planning Islamic college“. The Guardian (2008-yil 23-yanvar). 2013-yil 30-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  6. ↑ „Academics“. Zaytuna College. Qaraldi: 2023-yil 4-fevral.
  7. ↑ „College Catalog 2022-2023“. Zaytuna College. Qaraldi: 2023-yil 4-fevral.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Kamal. „Seeds of Change: Zaytuna Shakes Its Roots“. Illume Magazine online (2012-yil 1-yanvar). 2012-yil 19-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 8-dekabr.
  9. ↑ „Affiliates: Zaytuna College“. Berkeley Law School online. 2011-yil 7-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 10-aprel.
  10. ↑ Brown, Steven E. F.. „Muslim school Zaytuna College moving to Berkeley's 'Holy Hill'“. San Francisco Business (2012-yil 30-may). 2023-yil 26-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 26-yanvar.
  11. ↑ Shimron. „First Muslim college in U.S. buys Lutheran seminary campus in Berkeley“ (en-US). USA Today. Qaraldi: 2023-yil 4-fevral.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 „Zaytuna College - WSCUC“ (en-US). WSCUC. Qaraldi: 2023-yil 10-may.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 13,5 Religious liberty and education : a case study of yeshivas vs. New York, Jason Bedrick, Jay P. Greene, Matthew H. Lee, Lanham, 2020. ISBN 978-1-4758-5439-8. OCLC 1139891820.  Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name ":1" defined multiple times with different content
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 „Master's Degree: Islamic Texts“. Zaytuna College. Qaraldi: 2023-yil 4-fevral.
  15. ↑ „BA Courses - Year 3“. Zaytuna College. Qaraldi: 2023-yil 4-fevral.
  16. ↑ „Faculty Directory“. Zaytuna College. Qaraldi: 2023-yil 4-fevral.
  17. ↑ „Hamza Yusuf“. Zaytuna College. Qaraldi: 2023-yil 4-fevral. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Zaytuna_kolleji&oldid=4175001" dan olindi