ZALA (UAV)
| Turi | biznes |
|---|---|
| Egasi | Концерн Калашников |
| Qachon asos solingan | 2003 |
| Joylashuvi | Rossiya |
| Vebsayti | https://zala-aero.com/ |
ZALA - Izhevskning "ZALA AERO GROUP uchuvchisiz tizimlar" kompaniyasi tomonidan ishlab chiqarilgan uchuvchisiz uchish apparatlari brendi[1]. UAVlar(Uchuvchisiz avia vositalar) vertolyot va samolyot turlarida ishlab chiqariladi. Ko'pincha ular kichik o’lchamlarga ega, ammo qanotlari 6 m va parvoz masofasi 120 km gacha bo’lgan samolyot modeli ham bor.
Ishlab chiqaruvchi[tahrir | manbasini tahrirlash]
50,85% ulushga Zala Aero Group (CST LLC[2]) nazoratchisi - tadbirkor Aleksandr Zaxarov [3], qolgan ulushi esa Kalashnikov konserniga tegishli. Zaxarov, shuningdek, Zaxarovaning o’g’li va qizi, Nikita Aleksandrovich Zaxarov (Aeroscan kompaniyasi) va Mariya Zaxarova (Orion ilmiy-texnika markazi) ishlab chiqarishda CST MChJ uchun eng yirik yetkazib beruvchilar bo'lib kelmoqda[4][5].
Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishidan keyin ishlab chiqarish[tahrir | manbasini tahrirlash]
Rossiyaning Ukrainaga bosqini boshlanganidan keyin Zala Aero Group ishlab chiqarishni oshirib, Rossiya Qurolli Kuchlariga 5,3 milliard rublga uchuvchisiz uchoqlarni sotdi. " Важных историй " tergovi shuni ko'rsatadiki, Zala Aero Group Rossiyaga qarshi kiritilgan sanksiyalarni chetlab o'tish uchun O’zbekiston va boshqa mamlakatlarning vositachi kompaniyalaridan foydalangan holda uchuvchisiz samolyotlar ishlab chiqarish uchun G’arb tomonidan ruxsat etilgan komponentlarni import qila boshlagan[6][7].
Rossiya bosqinidan so’ng, CST MChJ Rossiya harbiylari tomonidan kompaniyaning UAVlaridan foydalanganligi sababli Evropa Ittifoqining barcha mamlakatlari [8], AQSh, Buyuk Britaniya [9], Ukraina, Yangi Zelandiya va Avstraliyaning sanktsiyalar ro'yxatiga kiritilgan. Ukrainaga hujum paytida [4][10], Aleksandr Zaxarov va uning oila a’zolari AQSh sanksiyalarini blokirovka qilishdi[11].
Uchuvchisiz mini-samolyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
"uchuvchi qanot" aerodinamik dizayni bo’yicha qurilgan.
Yer osti yuzasining ob-havo sharoitlarining keng diapazonida (shu jumladan murakkab relyef va suv yuzasida), yetkazilgan zarar darajasini aniqlash, portlovchi qurilmalarni aniqlash, kichik yuklarni tushirish, chegara nazorati, neft to’kilishini aniqlash, energiya holatini tekshirish uchun mo’ljallangan liniyalar va quvurlar, yong’inlar, suv toshqini va boshqa tabiiy ofatlarni kuzatish, aholini ogohlantirish, ob’yektlar va odamlarning xavfsizligini ta’minlash, odamlarni qidirish va aniqlash, shuningdek olovni nishonga olish va sozlashdir .
Zala 421-04M, 08M[tahrir | manbasini tahrirlash]
Zala 421-08 birinchi marta Butunrossiya ko’rgazma markazida "INTERPOLITEX-2006" ("Interpolitex-2006") davlat xavfsizlik uskunalari forumining X Xalqaro ko’rgazmasida namoyish etildi[12]. 2008-yilda Zala 421-08 qutbli kun sharoitida muz sinfidagi kemada sinovdan o’tkazildi.
2009-yilda Rossiya Ichki ishlar vazirligi Baykonurdagi (Qozog'iston) bo’linmasi uchun bir nechta ZALA 421-04M UAV tizimlarini sotib oldi[13]. 2012-yil dekabr oyida bir dona Zala-04 m uchuvchisiz samolyoti Bryansk viloyatida Rossiya Federatsiyasi Favqulodda vaziyatlar vazirligiga topshirildi[14].
Zala 421-16[tahrir | manbasini tahrirlash]
Qurilmani yaratishda past ko’rish texnologiyalari qo’llanilgan bo’lib[15], MAKS-2009 ko’rgazmasida taqdim etilgan[13].
Zala 421-16E va 16EM[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bu turlar "421-16" ga qaraganda yengilroq modifikatsiyalar dizaynda bir oz farq qiladi va fyuzelajga ega.
421-16E birinchi marta MAKS-2011 da ko’rsatilgan. “Integrated Security-2012” V xalqaro salonida uning 421-16E-M modifikatsiyasi taqdim etildi[16]. "Комплексная безопасность-2012" ko'rgazmasida taqdim etilgan[17].
Ishlash xususiyatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Ko’rsatkich | 421-04M | 421-08M | 421-16 | 421-16E | 421-16EM |
|---|---|---|---|---|---|
| Video/radio diapazoni | 15 km/25 km | 50 km/70 km | 70 km / 100+ km | 25 km / 50 km | |
| Parvoz davomiyligi | 1.5 soat | 1.3 soat | 4 yoki 8 soat | 5 m | 2,5 m |
| UAV qanotlari kengligi | 1,61 m | 0,81 m | 1,68 m | 2,8 m | 1,8 m |
| Maksimal parvoz balandligi | 3600 m | 3000 m | 5000 m | ||
| Ishga tushirish | UAV korpusi uchun | Tutqichlar tomonidan | |||
| Uchish | Elastik katapult | Pnevmatik yoki mexanik katapult | Elastik katapult | ||
| Qo'nish | Parashyut / tarmoq | ||||
| Dvigatel turi | Elektr tortish | ICE tortish | Elektr itaruvchi | ||
| Tezligi | 65—100 km/soat | 65—120 km/soat | 130—200 km/soat | 65—100 км/ч | |
| Maksimal uchish og'irligi | 5,5 km | 2,5 kg | 16 kg | 8,0—10,5 kg | 6,5 kg |
| Maksimal uchish og'irligi | 1 kg gacha | 0,3 kg | 1,5 kg gacha | 1 kg gacha | |
| Navigatsiya | GPS/GLONASS tuzatish bilan INS, radio diapazoni topuvchi | ||||
| Диапазон рабочих температур | −50°C…+50 °C | ||||
Uchuvchisiz samolyot[tahrir | manbasini tahrirlash]
Zala 421-20[tahrir | manbasini tahrirlash]
Uzoq masofaga uchuvchi uchuvchisiz samolyotlar - 120 km gacha, qanotlari - 6 metr, maqsadli yuk og’irligi - 50 kg gacha. Bortda turli xil tizimlarni, jumladan, aeronavigatsiya, ma’lumotlarni avtomatik dekodlash, lazerli nishonni belgilash va yuqori aniqlikdagi maqsadli yuklarni birlashtirish xususiyatlariga ega.
Zala 421-09[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bu uchuvchisiz samolyot ikki nurli orqali oddiy aerodinamik dizaynga muvofiq yasalgan. Uchirish va qo'nish yer yuzasidan amalga oshiriladi. Dron chang’i yoki g’ildirakli shassi bilan jihozlangan.
Yer yuzasini kuzatish uchun mo'ljallangan qurilmaning foydali yuki - televizor kamerasi va gyro-stabillashtirilgan platformadagi termal tasvirdir. Ikki nurli orqali oddiy aerodinamik dizaynga muvofiq qurilgan bo’lib, uchirish va qo'nish yer yuzasidan amalga oshiriladi. Dron chang'i yoki g’ildirakli shassi bilan jihozlangan.
- TTX
- Maksimal uchish og'irligi 70 kg
- Dvigatel turi 1 ICE
- Quvvat, ot kuchi -1 x
- Maksimal tezlik 130 km/soat
- Kreyser tezligi 90 km/soat
- 250 km masofa
- Parvoz davomiyligi 10 soat 30 minut
- Xizmat ko'rsatish shipi 3000 m
O'q-dorilar (kamikadze dronlari)[tahrir | manbasini tahrirlash]
Uchuvchisiz kamikadze dronlari nishonga to’g’ridan-to’g’ri to’qnashganda dronga joylashtirilgan jangovar zaryadni portlatib, nishonlarni yuqori aniqlikda yo‘q qilish uchun mo’ljallangan.
Bunday uchuvchisiz samolyotning birinchi turi "uchuvchi qanotli" planer konstruktsiyasiga ega Kub-UAV edi.
Bir matorli vertolyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Uchuvchisiz vertolyotlar aerofotosuratga olish, televizion va radio signallarini eshittirish va uzatish, ekologik tajribalar o’tkazish, odamlar uchun borish, qiyin va xavfli joylarda avariyalar va ofatlarni bartaraf etish jarayonida shoshilinch yordam ko'rsatishda dori-darmonlar, oziq-ovqat va pochta jo’natmalarini yetkazib berish uchun mo’ljallangan. Shuningdek, muhandislik, radiatsiya, kimyoviy va biologik razvedka uchun ham ushbu dronlardan foydalaniladi.
Zala 421-02 “INTERPOLITEX-2005” va “INTERPOLITEX-2006” (“Interpolitex-2006”) xalqaro davlat xavfsizlik uskunalari forumi ko’rgazmalarida namoyish etildi[12].
| Ko’rsatkich | 421-02 | 421-02X | 421-06[18] | 421-23 | |
|---|---|---|---|---|---|
| Video/radio kanalining radiusi, kmda | 50 | 25 / 50 | 15 | 25 / 50 | |
| Parvoz davomiyligi, soatda | 6 | 1,5-2 | 2 | 1,5 | |
| Asosiy matorning diametri, metrda | 3,06 | 3,12 | 1,77 | 2,15 | |
| O’lchamlari, uzunligi / balandligi / kengligi, metrda | 2,64x0,79x0,56 | 0,75х2,86х1,18 | 1,57x0,57 | 0,54х2,63х0,86 | |
| Maksimal parvoz balandligi, metrda | 4000 | 3000 | 2000 | 3000 | |
| Ishga tushirish / qo'nish | Vertikal | ||||
| Dvigatel turi | 1 ПД | DVS (Ванкель) | DVS/elektr (model 421-06Е). | DVS | |
| Tezlik, GPS/GLONASS | 150 | до 60 | 50 | до 50 | |
| Maksimal uchish og'irligi, kgda | 95 | 90 | 12 | 35 | |
| Maqsadli yuk massasi, kgda | до 50 | 25 | 2 | 11,5 | |
| Navigatsiya | GPS/GLONASS | ||||
| Ishlash harorati oralig'i | −30°C…+40 °C | ||||
ZALA 421-23[tahrir | manbasini tahrirlash]
2010-yilda Rossiya vazirliklaridan birining ichki buyrug’i bilan ishlab chiqilgan.
UAV professional optik asboblarni o’rnatish va obyektlarning uzoq muddatli monitoringini ta’minlash uchun mo’ljallangan ushbu uchuvchisiz vertolyot quruqlik va dengiz yuzasini kuzatish, havo qatlamidagi gazlar hajmi va radioaktivlik darajasini real vaqt rejimida tahlil qilish, zarar va yong'inlarni aniqlash va baholash uchun mo’ljallangan. Vertolyot elektr uzatish liniyalarini tekshirishda va kerakli yukni sig’dirish uchun universal uchish platformasi sifatida ilmiy-tadqiqot ishlarini bajarishda eng samarali ekanligi isbotlandi. Maxsus mo’ljallangan, servo boshqariladigan gimbal 13 kg gacha bo’lgan maqsadli yuklarni, shu jumladan professional kinematografiya kamerasini o’z ichiga oladi.
- Dizayn
Orqa matori va skid tipidagi shassisi bilan bitta matorli dizaynga muvofiq qurilgan bu qurilma elektr stantsiyasi 80 sm³ hajmli havo bilan sovutilgan qarama-qarshi ikki silindrli dvigateldir. Asosiy mator ikki qanotli. 2012-yilda qayta zaryadlanuvchi batareyalar bilan ishlaydigan UAVning elektr versiyasi, shu jumladan qo’shimcha yonilg’i baki bilan modifikatsiyasi chiqarildi.
ZALA-421-06[tahrir | manbasini tahrirlash]
U Favqulodda vaziyatlar vazirligi uchun maxsus modernizatsiya qilingan va 2008-yilda qutbli kun sharoitida muz sinfidagi kemada ham sinovdan o’tkazilgan.
ZALA 421-06 - aerofotosuratga olish, televizion va radio signallarini efirga uzatish va uzatish, ekologik tajribalar o’tkazish, borish qiyin va xavfli joylarda avariyalar va ofatlarni bartaraf etish jarayonida favqulodda yordam ko'rsatishda dori vositalari, mahsulotlar va pochta jo’natmalarini yetkazib berish uchun va shuningdek, muhandislik, radiatsiya, kimyoviy va biologik razvedka uchun mo’ljallangan.
ZALA 421-06 bort uskunasiga infraqizil va elektro-optik kameralardan iborat. Ixtiyoriy foydali yuklarga radiatsiya detektorlari, kimyoviy gaz detektorlari va karnaydan iborat. Qurilmani boshqarish stantsiyasiga ma’lumotlarni uzatish xavfsiz raqamli kanal orqali real vaqt rejimida amalga oshiriladi.
Ko'p matorli vertolyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Vertolyot tipidagi kichik o’lchamli UAVlar, multikopterlar (ko’p matorli), qisqa va o’rta masofaga vertikal uchish va qo’nish. U maxsus tayyorlangan uchish va qo'nish joyini talab qilmaydi, bu esa qurilmani borish qiyin bo'lgan joylarda ishlatishga imkon beradi.
| Ko’rsatkich | 421-21 | 421-22 |
|---|---|---|
| Video/radio diapazoni | 2 km / 2 km | 5 km / 5 km |
| Parvoz davomiyligi | 35 daqiqa | |
| Batareyasiz / batareyali o'lchamlar | 0,60x0,52x0,07 m / ? | ? / 1,06x1,06x0,24 m |
| Maksimal parvoz balandligi | 1000 m | |
| Ishga tushirish / qo'nish | Vertikal - avtomatik | |
| dvigatel turi | Elektr tortish | |
| Sxema | olti matorli | sakkiz matorli |
| Tezlik | 30 km/soatgacha | |
| Maksimal uchish og'irligi | 1,5 kg | 8 kg |
| Maqsadli yuk massasi | 0,3 kg | 2 kg gacha |
| Navigatsiya | GPS/GLONASS | |
| Ishlash harorati oralig'i | −30°C…+40°C | |
Eslatmalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „ZALA AERO GROUP“. 2020-yil 12-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 10-mart.
- ↑ „ООО "ЦСТ"“ (ru). Rupep. 2022-yil 28-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 15-iyun.
- ↑ „Семья создателя дронов-камикадзе «Ланцет» владеет недвижимостью в Великобритании“. istories.media. 2023-yil 22-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 23-iyul.
- ↑ 4,0 4,1 „Зато мы делаем «Ланцеты»“. istories.media. 2023-yil 14-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 14-iyun.
- ↑ „Поставщик дронов "Ланцет" продолжает закупки электроники из США“. Радио Свобода (2023-yil 13-iyun). 2023-yil 13-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 14-iyun.
- ↑ „"Важные истории": производитель дронов-камикадзе "Ланцет" продолжает импортировать западные компоненты“ (ru). Настоящее Время (2023-yil 13-iyun). 2023-yil 14-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 15-iyun.
- ↑ „Производитель российских дронов-камикадзе «Ланцет» продолжает импортировать западные компоненты – СМИ“ (ru). Крым.Реалии (2023-yil 13-iyun). 2023-yil 14-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 15-iyun.
- ↑ „Official Journal of the European Union L159I“ (en). Eur-Lex (2023-yil 23-iyun). Qaraldi: 2023-yil 23-iyun.
- ↑ „"Важные истории": семья создателя российских дронов-камикадзе "Ланцет" Александра Захарова владеет элитной недвижимостью в Лондоне“ (ru). Настоящее Время (2023-yil 19-iyul). 2023-yil 2-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 2-noyabr.
- ↑ „LLC CST“ (en). OpenSanctions. Qaraldi: 2023-yil 15-iyun.
- ↑ „США ввели санкции против разработчика дронов "Ланцет", племянника Кадырова, а также ряда российских банков и предприятий ВПК“ (ru). Настоящее Время (2023-yil 2-noyabr). 2023-yil 2-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 2-noyabr.
- ↑ 12,0 12,1 „Беспилотники на «INTERPOLITEX-2006» («Интерполитех-2006»).“. 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 17-aprel.
- ↑ 13,0 13,1 „МАКС-2009: беспилотники“. 2016-yil 8-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 17-aprel.
- ↑ „Беспилотники для брянского отделения МЧС“. 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 17-aprel.
- ↑ „Zala 421-16“. 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 17-aprel.
- ↑ Manba xatosi: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedvzlet - ↑ „Усовершенствован разведывательный беспилотник“. 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 30-dekabr.
- ↑ „БПЛА ZALA 421-06“. zala-aero.com. 2020-yil 4-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 9-sentyabr.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- "ZALA AERO GROUP" ishlab chiqaruvchisi sayti (Izhevsk)
- Ichki ishlar vazirligi aviatsiyasi dronlar bilan qurollantirilmoqda // vpk.name, 07.11.2012