Yüreğir (Adana)

Yüreğir
Yüreğir
	Qishloq
	; Bayroq ; Gerb
	36°59′8″N 35°20′14″E / 36.98556°N 35.33722°E G OKoordinatalari: 36°59′8″N 35°20′14″E / 36.98556°N 35.33722°E G O
Mamlakat	Turkiya
	Yüreğir

Yüreğir — Adananing markaziy tumanlaridan biri. Adananing oʻrtasidan oqib oʻtuvchi Seyhan daryosi Yüreğir va Seyhan tumanlarini ajratib turadi^[1].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Adananing markaziy tumani Yüreğir 1986-yil 5-iyunda qishlog'iga aylantirildi^[2]^[3]. 1250 — 1352-yillar oraligʻida turk-oʻgʻuz qabilasidan boʻlgan Üçoklara qabilasi yashab kelgani uchun shu nom bilan atalgan. Adanada eng ko'p muhojirlarni qabul qilgan tuman hisoblanadi.

Geografik xususiyatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Geografik joylshuvi Toros tog'lari etagida tashkil etilgan Chukurova universiteti joylashgan, shimolda Yüreğir tumanining turar-joy maydoni bilan, sharqda Misis havzasi bilan o'ralgan aholi punktidir. G'arbda Seyhan daryosi, janubda Qoratosh tekisligi bilan chegaradosh. Yüreğir tumani o'tish joylarida joylashganligi sababli, muhim birlashma nuqtasi sifatida qabul qilingan.

Tumanning shimolida Imoto'g'li, shimoli-g'arbida Karaisali, g'arbda Seyhan, sharqda Jeyhan, janubda Yumurtalik va Karatash tumanlari bilan chegaradosh.

Tumanda topilgan arxeologik buyumlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ilk va oʻrta asrlarda muhim aholi punkti boʻlgan Yüreğir va uning hududida koʻpriklar va tepaliklar, pol mozaikalari, suv oʻtkazgichlari, hammom va karvonsaroylar kabi qadimiy asarlar topilgan. Bu asarlar Xet, Rim, Saljuqiy va Usmonlilardavrlariga kelib taqaladi^[4].

Aholisi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yüreğir tumani 107 ta qishloqdan iborat.


Yil	Jami	Shahar	Shahar atrofi
1990	369.529	273.829	95.700
2000	453.799	322.776	131.023
2007	522.265	375.954	146.311
2008	416.160	411.299	4.861
2009	419.821	415.047	4.774
2010	422.529	417.692	4.836
2011	426.379	421.692	4.687
2012	420.929	416.302	4.627
2013	421.455	421.455	-
2014	419.240	419.240	-
2015	419.011	419.011	-
2016	419.902	419.902	-
2017	424.999	424.999	-
2018	415.198	415.198	-
2019	414.574	414.574	-
2020	412.092	412.092	-

Qishloqlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yüreğirdagi 106 ta qishloqdan 39 tasi tuman markazda joylashgan. 360 628 nafar kishi (83,8%) markaziy qishloqlarda istiqomat qiladi. Eng uzoqdagi qishloq - Chelemli bo'lib 40,8 km uzoqlikda. Aholi eng koʻp boʻlgan qishloq Kışla bo'lib 25.966 kishi istiqimot qiladi. 2017-yilda Yüreğir aholisi 1,21% ga o'sdi.

№	Qishloq	Km*	Balandlik	Aholisi
№	Qishloq	Km*	Balandlik	2016	2017	2018	2019
1	19 Mayıs	4,7		20.559	20.613
2	Akdeniz	3,1		5.323	5.409
3	Akıncılar	3,4		9.643	9.444
4	Anadolu	2,1		8.343	8.275
5	Atakent	4,4		18.187	18.454
6	Atatürk	8,7		2.127	2.113
7	Bahçelievler	4,3		6.983	7.170
8	Başak	2,8		6.448	6.229
9	Cumhuriyet	0,8		7.409	7.322
10	Çamlıbel	6,0		12.705	12.822
11	Dadaloğlu	4,6		7.819	7.709
12	Dede Korkut	2,2		5.454	5.360
13	Dervişler	3,6		6.476	6.249
14	Güneşli	2,1		3.987	4.104
15	Güzelevler	6,5		7.604	7.948
16	Haydaroğlu	3,6		5.559	5.772
17	Karacaoğlan	5,9		12.368	12.386
18	Kazım Karabekir	4,4		7.501	7.258
19	Kışla	7,5		20.046	25.966
20	Kiremithane	4,8		9.255	9.063
21	Koza	4,4		7.395	7.422
22	Köprülü	4,6		3.055	2.975
23	Levent	4,6		15.530	15.477
24	Mutlu	7,2		1.094	1.159
25	Özgür	2,5		4.725	4.619
26	P.T.T	6,2		14.611	14.575
27	Sarıçam	2,6		9.751	9.371
28	Selahattin Eyyubi	5,1		14.795	14.736
29	Serinevler	4,8		7.806	8.208
30	Seyhan	0,0		5.313	5.402
31	Sinanpaşa	1,8		5.481	5.305
32	Şehit Erkut Akbay	5,1		10.088	9.868
33	Tahsilli	4,0		4.993	4.815
34	Ulubatlı Hasan	5,9		19.571	19.308
35	Yamaçlı	1,2		6.039	5.961
36	Yavuzlar	2,9		15.099	15.025
37	Yenidoğan	5,5		10.957	11.488
38	Yeşil Bağlar	3,0		8.572	8.450
39	Yunus Emre	2,6		6.944	6.798
	Yüreğir (markaz)		26	355.615	360.628
40	Abdioğlu Cumhuriyet	29,6	17	1.470	1.403
41	Ağzıbüyük	22,5	16	314	311
42	Akdam	28,4	11	144	141
43	Akpınar	35,6	151	576	546
44	Alihocalı	7,4	46	515	558
45	Aydıncık	16,7	14	73	71
46	Belören	35,0	125	688	680
47	Beyköy	29,8	6	127	113
48	Büyükkapılı	27,9	15	273	273
49	Camili	13,2	29	4.270	4.288
50	Cırık	33,3	6	567	588
51	Çine	25,3	8	173	178
52	Çağırkanlı	25,0	8	937	1.001
53	Çatalpınar	32,1	45	926	895
54	Çelemli	40,8	170	1.269	1.247
55	Çotlu	21,4	17	643	641
56	Danışment	25,5	12	295	291
57	Dedepınarı	15,6	15	391	421
58	Denizkuyusu	18,8	12	230	232
59	Doğankent Bahçelievler	14,0	14	2.587	2.622
60	Doğankent Cumhuriyet	18,3	9	4.901	4.888
61	Doğankent Kışla	16,6	12	4.921	4.936
62	Düzce	19,2	16	105	95
63	Eğriağaç	31,1	9	211	216
64	Esenler	33,5	14	209	208
65	Eski Misis	27,0	37	3.443	3.517
66	Gazipaşa	15,6	12	2.340	2.356
67	Geçitli Cumhuriyet	28,5	32	2.355	2.325
68	Gökçeli	26,3	8	221	223
69	Gümüşyazı	31,8	7	207	202
70	Güveloğlu	35,4	29	347	334
71	Hacıali	23,8	12	673	707
72	Havraniye (Geçitli)	29,5	30	865	842
73	Havutlu	7,5	21	4.004	3.964
74	Herekli.	25,6	12	144	158
75	Irmakbaşı	25,2	11	279	296
76	İncirlik Cumhuriyet	9,1	47	1.994	1.978
77	Kadıköy	29,4	8	386	353
78	Kamışlı	30,0	8	47	42
79	Karaahmetli	28,4	9	376	407
80	Kaşlıca	38,3	78	430	471
81	Kayarlı	13,0	16	292	279
82	Köklüce	10,9	51	1.085	1.083
83	Köprügözü	29,9	8	21	22
84	Kütüklü	30,3	56	322	311
85	Özler (Abdioğlu)	29,0	19	1.723	1.698
86	Paşaköy	25,3	11	93	89
87	Pekmezli (Doğankent)	15,0	13	175	176
88	Sağdıçlı	22,4	12	157	154
89	Sakızlı	20,0	11	125	112
90	Sazak	20,1	10	345	349
91	Solaklı Cumhuriyet	20,7	12	3.429	3.408
92	Solaklı Hürriyet	20,4	11	1.531	1.546
93	Şahinağa	24,4	12	184	185
94	Şeyhmurat qi	20,0	13	785	837
95	Taşçı	14,4	16	237	234
96	Vayvaylı	34,9	96	248	242
97	Yahşiler	36,9	16	208	209
98	Yakapınar	25,7	37	2.741	2.754
99	Yalnızca	28,3	8	200	199
100	Yenice	27,8	7	174	164
101	Yeniköy	33,5	5	146	154
102	Yerdelen	22,6	10	36	33
103	Yukarıçiçekli	10,6	45	312	300
104	Yunusoğlu Cumh.	22,8	9	1.656	1.657
105	Yunusoğlu Hürriyet	22,7	8	3.010	3.038
106	Zağarlı	26,7	9	126	120
	Yüreğir (markazdan tashqari)			64.287	64.371
	Yüreğir (tuman)			419.902	424.999

* Km — Seyhan tumanidagi tuman hokimligigacha bo'lgan masofa.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ „Index-Anatolicus: Türkiye yerleşim birimleri envanteri“ (Türkçe). nisanyanmap.com. 2-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-mart.
↑ „On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun“. Resmigazete.gov.tr (12 kasım 2012). 4 ağustos 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25 eylül 2020.
↑ „Tamim“ (Türkçe). Resmî Gazete (6 haziran 1956). 18 aralık 2021da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9 haziran 2022.
↑ „Index-Anatolicus: Türkiye yerleşim birimleri envanteri“ (Türkçe). nisanyanmap.com. 9 haziran 2022da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9 haziran 2022.

[1] „Index-Anatolicus: Türkiye yerleşim birimleri envanteri“ (Türkçe). nisanyanmap.com. 2-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-mart.

[2] „On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun“. Resmigazete.gov.tr (12 kasım 2012). 4 ağustos 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25 eylül 2020.

[3] „Tamim“ (Türkçe). Resmî Gazete (6 haziran 1956). 18 aralık 2021da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9 haziran 2022.

[nişan-4] „Index-Anatolicus: Türkiye yerleşim birimleri envanteri“ (Türkçe). nisanyanmap.com. 9 haziran 2022da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9 haziran 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]