Xorvatiya pasporti

Xorvatiya pasporti (xorvatcha: Hrvatska putovnica) Xorvatiya Respublikasi fuqarolariga xalqaro sayohat qilish uchun beriladi. Pasport Xorvatiya fuqaroligi va shaxsini tasdiqlovchi hujjat sifatida xizmat qilish maqsadiga ega. Ularning chiqarilishi uchun javobgarlik Ichki ishlar vazirligiga yuklanadi; chet eldagi fuqarolarga esa pasport mahalliy elchixona yoki konsullik tomonidan beriladi. Xorvatiya pasportlari oʻn yoki besh yil davomida amal qiladi va uzaytirilmaydi. Har bir Xorvatiya fuqarosi ham Yevropa Ittifoqi fuqarosi . Pasport, milliy guvohnoma bilan bir qatorda, Yevropa iqtisodiy hududi va Shveytsariyaning istalgan davlatida erkin harakatlanish va yashash huquqini beradi.

Xorvatiya biometrik pasportlarni 2009-yil 1-iyuldan boshlab berishni boshladi.

Tashqi koʻrinish

Xorvatiya pasportlari toʻq koʻk rangda boʻlib, old muqovaning oʻrtasida Xorvatiya gerbi tasvirlangan. Europska Unija soʻzlari va Republika Hrvatska gerb Putovnica soʻzi yozilgan va xalqaro biometrik pasport belgisi () () quyida. Pasport 34 sahifadan iborat.

Xorvatiyaning uchinchi avlod pasporti Yevropa Ittifoqiga yaqinda qo‘shilishi munosabati bilan dizayni o‘zgartirildi. 2015-yil 3-avgustdan boshlab yangi Xorvatiya pasporti o‘zining to‘q ko‘k rangdagi qopqog‘ini saqlab qoldi va Yevropa Ittifoqiga aʼzo 27 davlat pasportlari^[1] va Europska Unija so‘zlari orasida g‘alati hisoblanadi. (Xorvat tilida Yevropa Ittifoqi) Yevropa Ittifoqi qoidalariga muvofiq bosilgan. Bundan tashqari, yangi gʻilof faqat xorvat tilida; ingliz va fransuz tillari olib tashlandi^[2].

Tillar

Maʼlumotlar sahifasi/axborot sahifasi xorvat, ingliz va fransuz tillarida chop etilgan.

Maʼlumotlar sahifalari

2009-yildan boshlab har bir biometrik pasportda maʼlumotlar sahifasi va yashash sahifasi mavjud. Maʼlumotlar sahifasida vizual zona va mashina tomonidan oʻqiladigan zona mavjud. Vizual zonada pasport egasining raqamli fotosurati, pasport maʼlumotlari va pasport egasi haqidagi maʼlumotlar mavjud.

Tarix

Xorvatiya pasportlari birinchi marta Avstriya-Vengriya ostidagi Xorvatiya-Slavoniya-Dalmatiya Qirolligi tomonidan chiqarilgan. Ular xorvat va fransuz tillarida yozilgan va muqovasida Xorvatiya-Slavoniya-Dalmatiya Qirolligining gerbi tasvirlangan. (Maʼlumotnoma: Antun Radić, „Hrvatski pašuši (putnice)“ Dom, 1903-yil 15-yanvar, 11-bet)

Birinchi zamonaviy Xorvatiya pasportlari Xorvatiya Yugoslaviyadan mustaqilligini eʼlon qilganidan keyin 1991-yil 26-iyunda berilgan. Eski Yugoslaviya pasportlari 1992-yil 25-iyungacha amal qilgan. Oʻshandan beri Xorvatiya pasportlarining uchta turi chiqarildi, ularning barchasi mashinada oʻqilishi mumkin va koʻk qopqoqli.

Birinchi seriya 1991-yildan 1999-yil oxirigacha chiqarilgan. U qalin qogʻoz qopqogʻi va hujjat ichida laminatlangan fotosurat bilan ajralib turardi. Ushbu pasport yashash joyidagi mahalliy politsiya boʻlimi yoki chet elda yashayotgan boʻlsa, mahalliy elchixona yoki konsullik tomonidan chop etilgan. Bu seriya 2009-yil 31-dekabrgacha, oxirgi oʻn yillik pasportning amal qilish muddati tugagunga qadar muomalada boʻlgan.

1999-yil oxirida Xorvatiya hukumati yangi pasportni taqdim etdi. 2000-yil yanvar oyidan boshlab banknotlardagi kabi yangi xavfsizlik funktsiyalari tobora ortib bordi. Mikroprinting, gologramma tasvirlar, ultrabinafsha nurda koʻrinadigan tasvirlar, moyboʻyoqli belgilar va boshqa tafsilotlar, ayniqsa, fotosuratlar sahifasida amalga oshirildi. Bundan tashqari, fotosurat endi toʻgʻridan-toʻgʻri qogʻozga raqamli ravishda chop etiladi (ham standart, ham UV-reaktiv siyohda). Yangi pasportlar ham eskisidek, chop etish jarayonidagi farq bilan rasmiylashtirildi. Barcha pasportlar Zagrebda chop etiladi, berishni kutish muddati 30 kungacha. Ular 2000-yil 1-yanvardan beri chiqarilgan.

Biometrik pasport

2009-yil 30-iyundan boshlab hukumat Zagrebda yangi biometrik pasportlarni berishni boshladi. 2010-yil 18-yanvardan boshlab boshqa mahalliy politsiya bo‘limlari biometrik pasport berishni boshladi. Elchixonalar yoki konsulliklar biometrik pasportni 2010-yil 30-iyundan boshlab beradi. Nobiometrik pasportlar amal qilish muddati tugagunga qadar amal qiladi.

Xorvatiya Yevropada ikkinchi avlod biometrik pasportlarini berishni boshlagan uchinchi davlat bo‘ldi. Chipda ikkita barmoq izi va pasport egasining raqamli tasviri mavjud.

Pasport turlari

Oddiy pasport — koʻk rang, amal qilish muddati besh yoki oʻn yil.
Diplomatik va rasmiy pasport — Xorvatiya diplomatlari, ularning turmush oʻrtoqlari va bolalari uchun. U besh yil davomida amal qiladi.
Sayohat guvohnomasi, Laissez Passer yoki Putni List — Sayohat guvohnomasi Xorvatiya diplomatik vakolatxonasi yoki konsullik idorasi tomonidan xorijda istiqomat qiluvchi yoki Xorvatiyaga qaytish uchun sayohat hujjatlarisiz topilgan Xorvatiya fuqarosiga beriladigan sayohat hujjatidir. Xuddi shu sayohat guvohnomasi turmush oʻrtogʻi va bolalari tomonidan ishlatilishi mumkin, sayohat guvohnomasi 30 kun davomida amal qiladi^[3].

Vizasiz sayohat

Xorvatiya fuqarolari uchun viza talablari boshqa davlatlar organlari tomonidan Xorvatiya fuqarolariga qoʻyilgan maʼmuriy kirish cheklovlari. 2020-yil 13-oktabr holatiga ko‘ra, Xorvatiya fuqarolari 171 mamlakat va hududlarga kelganlarida vizasiz bo‘lib, Xorvatiya pasporti Henley Passport Index maʼlumotlariga ko‘ra dunyoda 17-o‘rinni egalladi (Bolgariya bilan bog‘liq)^[4].

ID karta yordamida xalqaro sayohat

Xorvatiya 2013-yil noyabr oyida Yevropa iqtisodiy hududiga qo‘shilish bo‘yicha muzokaralarni yakunladi. Oʻshandan beri Xorvatiyaning shaxsiy guvohnomasi butun Yevropada (Belarus, Rossiya, Ukraina va Buyuk Britaniyadan tashqari), shuningdek, Fransiyaning chet el hududlari va Gruziya hududida haqiqiy sayohat hujjati boʻlib kelgan.

Ushbu mamlakatlarda amal qilish muddati (Albaniya, Bosniya va Gertsegovina, Gruziya, Shimoliy Makedoniya, Moldova, Chernogoriya, Shimoliy Kipr va Serbiyadan tashqari) Yevropa Ittifoqiga aʼzo boʻlish va „Shaxslarning harakatini tartibga soluvchi qoidalar toʻgʻrisidagi Yevropa kelishuvi“ ni amalga oshirishga asoslangan. Yevropa Kengashiga aʼzo davlatlar oʻrtasida"^[5].