Xitoy — Ummon munosabatlari
Xitoy — Ummon munosabatlari Xitoy Xalq Respublikasi (XXR) va Ummon oʻrtasidagi ikki tomonlama diplomatik munosabatlar hisoblanadi.
Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]
1978-yilda mamlakatlar oʻrtasida rasmiy diplomatik munosabatlar oʻrnatildi va 1983-yilda Ummon Xitoyga neft yetkazib berishni boshlagan birinchi arab davlati boʻldi[1]. 1970-yillarning oxirida Xitoy Xalq Respublikasi Ummondan katta miqdorda xom neft import qila boshladi, keyinchalik 1990-yillarda Ummon neftini sotib olishni keskin oshirdi. 2013-yilga kelib, Ummonning jami neft va tabiiy gaz eksportining uchdan ikki qismi XXRga to‘g‘ri keldi, keyingi yillarda esa Ummon yetkazib berishning bundan ham yuqori foizi Xitoy bozoriga to‘g‘ri keldi. 2008-yil oxirida Xitoy Xalq Respublikasi dengiz kuchlarining harbiy kemalari qaroqchilikka chek qoʻyish boʻyicha xalqaro kampaniya doirasida Adan koʻrfaziga joylashtirildi va Ummonning Salalah porti ularning asosiy bazasiga aylandi[2][3].
2016-yilda Xitoy va Ummon o‘rtasida strategik hamkorlikni mustahkamlash istiqbollari mavjud boʻlgan, ammo Saudiya Arabistonining Yamandagi fuqarolar urushiga aralashuvi Qizil dengiz va Adan koʻrfazida yuk tashishni qiyinlashtirishi natijasida Ummon va Xitoy oʻrtasida ham ayrim savdo munosabatlariga putur yetkaza boshladi.
2018-yil fevral oyida Hindiston Bosh vaziri Narendra Modi rasmiy tashrif bilan Ummon poytaxti Maskatga keldi. Tashrifdan ko‘zlangan asosiy maqsad Ummon bilan savdo va harbiy sohada hamkorlik qilish yo‘llarini izlash hamda bu davlatda Xitoy taʼsirining kuchayishiga yo‘l qo‘ymaslik edi.
Savdo[tahrir | manbasini tahrirlash]
2013-yilda mamlakatlar o‘rtasidagi tovar ayirboshlash hajmi 23 milliard AQSH dollarini tashkil etdi va bu Ummonni Xitoyning Yaqin Sharqdagi to‘rtinchi yirik savdo sherigiga aylantirdi. Ummon Xitoyga neft, metanol, paraksilen va polipropilen (ular umumiy eksportning deyarli 30% ni tashkil qiladi) kabi mahsulotlarni eksport qiladi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Why China's investment in Oman matters“. 2018-yil 31-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 28-may.
- ↑ „China-Oman relations: the Indian Ocean dilemma – Asia Dialogue“. 2018-yil 8-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 28-may.
- ↑ „Oman“. 2018-yil 26-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 28-may.