Kontent qismiga oʻtish

Walker Percy

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Uolker Perci
Asl ismi Walker Percy
Tavalludi 28-may 1916-yil
Birngham, Alabama, AQSh
Vafoti 10-may 1990-yil
Kovington, Luiziana, AQSh
Ijod qilgan tillari American English
Fuqaroligi AQSh[1]
Shoh asari The Moviegoer

Uolker Percy (28-may 1916-yil – 10-may 1990-yil) — amerikalik yozuvchi boʻlib, asarlari falsafa va semiotikani oʻz ichiga olgan. U falsafiy romanlari bilan mashhur. Birinchi romani "Kinotomon " badiiy adabiyot boʻyicha Milliy kitob mukofotiga sazovor boʻlgan[2]. Kolumbiya universitetida shifokor sifatida taʼlim olgan Percy sil kasalligidan keyin yozuvchi boʻlishga qaror qilgan. U oʻzining adabiy hayotini „Zamonaviy davrda insonning dislokatsiyasi“ ni oʻrganishga bagʻishlagan[3]. U yozuvchi va tarixchi Shelbi Foot bilan umrbod doʻst boʻlgan va umrining koʻp qismini Luiziana shtatining Kovington shahrida oʻtkazgan va u yerda 1990-yilda prostata saratonidan vafot etgan. Persi 1916-yil 28-mayda Alabama shtatining Birmingem shahrida LeRoy Pratt Persi va Marta Syuzan Finizi oilasida uch oʻgʻildan birinchisi boʻlib tugʻilgan[4]. 1929-yilda Persi 13 yoshga toʻlganida otasi oʻz joniga qasd qilgani uchun[4] onasi oilani Jorjiyaning Afina shahridagi ota uyiga olib ketadi. Persi agnostik sifatida tarbiyalangan, ammo teologik jihatdan liberal protestant cherkovi bilan bogʻliq boʻlgan[5]. Persi Grinvil oʻrta maktabida va Shimoliy Karolinadagi Chapel Xill universitetida oʻqigan, u yerda kimyo boʻyicha ixtisoslashgan va Sigma Alpha Epsilon birodarligining Xi boʻlimiga qoʻshilgan. U maktabning Karolina jurnali uchun insholar va kitoblarga sharhlar yozgan. 1937-yilda bakalavr darajasini tamomlagan[6]

Shelby Foote bilan doʻstligi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1930-yilda Missisipi shtatining Greenville shahriga koʻchib oʻtgandan soʻng, Persi Uilyam Persi tomonidan oʻzi tengi Shelbi Foot bilan tanishadi va u uning umrboqiy eng yaxshi doʻstiga aylandi. Percy va Foote Grinvil oʻrta maktabida va Chapel Xilldagi Shimoliy Karolina universitetida birga oʻqishadi. Footening yahudiyligi ularning doʻstligiga raxna solmaydi. 1937-yilda Percy oʻqishni tugatgandan soʻng, Foote oʻqishni tashlab Grinvilga qaytib keladi[7]. Percy va Foote 1940-yildan 1990-yilgacha, yaʼni Percyning vafotigacha xatlar orqali yozishib turishadi. Ularning yozishmalari toʻplami 1996-yilda nashr etilgan[8].

Tashqi mediafayllar
Interview with Foote on The Correspondence of Shelby Foote and Walker Percy, December 8, 1996, C-SPAN

Percyning sil kasalligi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Persi sil kasalligidan tiklanish uchun vaqt oʻtkazgan Adirondacksdagi quyi Saranak koʻli

Percy 1941-yilda Nyu-York shahridagi Kolumbiya universiteti shifokorlar va jarrohlar kollejida psixiatr doktorlik darajasini oladi[4]. 1942-yilda Bellevyuda autopsiya oʻtkazayotganda sil kasalligiga chalinadi[9]. U tibbiy karyerasini tark etishga va shaharni tark etishga majbur boʻladi. Percy bir necha yil davomida Nyu-York shtatidagi Adirondak togʻlaridagi Saranak koʻlidagi Trudeau sanatoriysida davolanadi. U oʻz vaqtini uxlab, oʻqish va radioda Ikkinchi Jahon urushi haqidagi yangiliklarni eshitish bilan oʻtkazadi. U urushda qatnashgan va xorijda jang qilayotgan akalariga havas qilardi[10]. Percy daniyalik ekzistensialist faylasuf Soren Kierkegor hamda Fyodor Dostoevskiy, Gabriel Marsel, Jan-Pol Sartr, Frans Kafka va Tomas Manning asarlarini oʻqib, fanning inson mavjudligining asosiy sirlarini tushuntirish qobiliyatiga shubha qila boshlagandi[11][12].

1944-yil avgust oyida Percy ancha sogʻligʻini tiklagandan soʻng Tryudoni tark etadi. U Nyu-York shahriga Kolumbiya huquq fakulteti dekani va Percyning doʻsti Huger Jervini koʻrish uchun bordi. Keyin u Nyu-Jersi shtatining Atlantik-Siti shahrida dengiz flotidan taʼtilda boʻlgan ukasi Phin bilan ikki oy yashaydi[13]. 1945-yil bahorida Kolumbiyaga patologiya oʻqituvchisi sifatida qaytib keladi va Huger Jervi bilan birga yashashga qaror qildi. May oyida rentgenografiya kasalligining qayta tiklanishini aniqladi[14]. 12-aprelda Gaylord Farm sanatoriyasida qolish uchun Konnektikut shtatining Uollingford shahriga poyezdga chiqadi[12][15]. Yillar oʻtib, Percy oʻz kasalligi haqida oʻsha paytdagidan koʻra koʻproq mehr bilan oʻyladi: „Men sil kasalligiga chalingan eng baxtli odam edim, chunki bu menga Bellevyudan chiqib, tibbiyotni tark etishga imkon berdi“[16]. Percy 1988-yil 10-martda prostata saratoni boʻyicha operatsiyani oʻtkazdi, ammo kasallik allaqachon toʻqimalar va limfa tugunlariga metastazlangan edi[17]. 1989-yil iyul oyida u Minnesota shtatining Rochester shahridagi Mayo klinikasida oʻz shifokorlariga eksperimental dori vositalaridan foydalanish uchun koʻngilli boʻldi. Percy saraton kasalligiga chalingan interferon va fluorourasil dorilarining taʼsirini sinab koʻrish uchun tadqiqotga yoziladi. Foote bilan yozishmalarida Persi doimiy sayohat va kasalxonada yotishdan hafsalasi pir boʻlganini aytdi: „Kasalxonalar hech kim uchun joy emas, kasal odam uchun ham joy emas“[18][19]. Davolanish natijalari bir kun kelib boshqalar uchun qadrli boʻlishi uchun u Mayoda davolanishni imkon qadar davom ettirishga qaror qildi[20].

U 1990-yilda 74 yoshga toʻlishidan oʻn sakkiz kun oldin Kovingtondagi uyida prostata saratonidan vafot etdi[9][21]. Luiziana shtatidagi Sent-Benedikt shahridagi Sent-Jozef Benediktin abbatligida dafn etilgan. 1990-yil 16-fevralda, oʻlimidan uch oy oldin, Abbey monastir jamoasining dunyoviy aʼzosiga aylandi.

Mukofot va unvonlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • 1962-yilda Percy oʻzining birinchi romani "Kinotomoshabin " uchun badiiy adabiyot boʻyicha Milliy kitob mukofotiga sazovor boʻladi .[22]
  • 1985-yilda Percy Sent -Luis universiteti kutubxonasi assotsiatsiyasining Sent-Luis adabiy mukofoti bilan taqdirlandi[23][24].
  • 1989-yilda Notr-Dam universiteti Percyga har yili „dahosi sanʼat va fanlarni ulugʻlagan, cherkov gʻoyalarini koʻrsatgan va insoniyat merosini boyitgan“ katolikga beriladigan Laetar medalini topshiradi[25].
  • Shuningdek 1989-yilda Milliy gumanitar fanlar jamgʻarmasi uni Jeffersonning gumanitar fanlar boʻyicha maʼruzasi gʻolibi sifatida tanladi[26].
  • Nyu-Orleandagi Loyola universitetida Percyning hayoti va faoliyati bilan bogʻliq koʻplab arxiv va qoʻlyozmalar toʻplamlari mavjud[27].
  • 2019-yilda Missisipi yozuvchilar tarixiy markeri Missisipi shtatining Greenvill shahrida Persining adabiy hissalarini sharaflash uchun oʻrnatildi[28].

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ (unspecified title)
  2. ↑ National Book Awards, National Book Foundation, 1962, qaraldi: 2012-03-30. With essays by Sara Zarr and Tom Roberge from the Awards 60-year anniversary blog.
  3. ↑ Kimball, Roger. Existentialism, Semiotics and Iced Tea, Review of Conversations with Walker Percy New York Times, August 4, 1985. Retrieved 2010-06-12.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 „Walker Percy“. Walker Percy From Pen to Print. UNC-Chapel Hill Libraries. Qaraldi: 2014-yil 7-may.
  5. ↑ OʻGorman, Farrell. Extract from „Walker Percy, the Catholic Church and Southern race relations (ca. 1947-1970)“, The Mississippi Quarterly, Winter, 1999/2000.
  6. ↑ Shelby Foote. The Correspondence of Shelby Foote and Walker Percy. W. W. Norton, Incorporated, May 1998 — 3-bet. ISBN 978-0-393-31768-8. 
  7. ↑ Shelby Foote. The Correspondence of Shelby Foote and Walker Percy. W. W. Norton, Incorporated, May 1998 — 4-bet. ISBN 978-0-393-31768-8. 
  8. ↑ Wilson, Robert. „Men of Letters“. The New York Times (1996-yil dekabr).
  9. ↑ 9,0 9,1 „Walker Percy, Is Dead at 74; A Novelist of the New South“. The New York Times. Qaraldi: 2014-yil 7-may.
  10. ↑ Jessica Hooten Wilson. Reading Walker Percy's Novels. LSU Press, 18 May 2018 — 11-bet. ISBN 978-0-8071-6878-3. 
  11. ↑ Hanley, Lorene Duquin. A Century of Catholic Converts. Our Sunday Visitor, 2003. 151-53. Print.
  12. ↑ 12,0 12,1 Jessica Hooten Wilson. Reading Walker Percy's Novels. LSU Press, 18 May 2018 — 12-bet. ISBN 978-0-8071-6878-3. 
  13. ↑ Paul Elie. The Life You Save May Be Your Own: An American Pilgrimage. Farrar, Straus and Giroux, 10 March 2004 — 141-bet. ISBN 978-0-374-52921-5. 
  14. ↑ Bertram Wyatt-Brown. The House of Percy: Honor, Melancholy, and Imagination in a Southern Family. Oxford University Press, 31 October 1996 — 304-bet. ISBN 978-0-19-510982-5. 
  15. ↑ William Rodney Allen. Walker Percy. Univ. Press of Mississippi, 1986 — 15-bet. ISBN 978-1-61703-535-7. 
  16. ↑ Bertram Wyatt-Brown. The House of Percy: Honor, Melancholy, and Imagination in a Southern Family. Oxford University Press, 31 October 1996 — 303-bet. ISBN 978-0-19-510982-5. 
  17. ↑ Shelby Foote. The Correspondence of Shelby Foote and Walker Percy. W. W. Norton, Incorporated, May 1998 — 301-bet. ISBN 978-0-393-31768-8. 
  18. ↑ Shelby Foote. The Correspondence of Shelby Foote and Walker Percy. W. W. Norton, Incorporated, May 1998 — 302-bet. ISBN 978-0-393-31768-8. 
  19. ↑ Peter Augustine Lawler. A Political Companion to Walker Percy. University Press of Kentucky, 19 July 2013 — 27-bet. ISBN 978-0-8131-4189-3. 
  20. ↑ „Walker Percy and Suicide“. Intercollegiate Studies Institute (2014-yil 8-oktyabr).
  21. ↑ Mattix. „Whither Walker Percy?“. First Things. Qaraldi: 2014-yil 7-may.
  22. ↑ Underwood, Thomas A. (December 2004). „A Visit With Walker Percy: An Interview and a Recollection“. Mississippi Quarterly. 58-jild. 141–159-bet.
  23. ↑ Saint Louis University Library Associates. „Recipients of the Saint Louis Literary Award“. 2016-yil 31-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 25-iyul.
  24. ↑ „Website of St. Louis Literary Award“. 2016-yil 23-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 3-avgust.
  25. ↑ „Notre Dame website“. 2007-yil 9-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 3-avgust.
  26. ↑ Walker Percy, „The San Andreas Fault in the Modern Mind“ (Wayback Machine saytida 2012-10-09 sanasida arxivlangan), C-Span Video, Jefferson Lecture, National Endowment for the Humanities. Retrieved 2010-04-01.
  27. ↑ „Archival & Manuscript Collections“. Special Collections & Archives, J. Edgar & Louise S. Monroe Library, Loyola University New Orleans. 2018-yil 1-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 17-iyul.
  28. ↑ „Mississippi Writers Trail markers for Shelby Foote and Walker Percy unveiled in Greenville | Mississippi Development Authority“. www.mississippi.org. Qaraldi: 2020-yil 16-iyun. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Walker_Percy&oldid=3686325" dan olindi