Vyetnam (film)
| Vyetnam | |
|---|---|
| Rejissyor(lar) | Roman Karmen |
| Bastakor(lar) | Kara Karayev |
| Davomiyligi | 69 daqiqa |
| Tillar | ruscha, vyetnamcha |
Vyetnam (ruscha: Вьетнам, vyetnamcha: Việt Nam) Vyetnam xalqining fransuz mustamlakachilariga qarshi qarshilik urushi mavzusini oʻrganuvchi hujjatli filmdir. Film 1954-yilda Roman Karmen tomonidan suratga olingan va 1955-yilda chiqarilgan.
Vyetnam Demokratik Respublikasida va keyinchalik Vyetnam Sotsialistik Respublikasida 2004-yilgacha ushbu filmning faqat qora va oq nusxasi „Vyetnam gʻalaba yoʻlida“ sarlavhasi bilan namoyish etilgan.
Film Xanoyda 1955-yil 1-yanvardagi gʻalaba paradidan boshlab suratga olingan, parad paytida Xanoyda olingan kadrlardan tahrirlangan alohida hujjatli filmga qoʻshimcha ravishda 1955-yil 1-yanvardagi gʻalaba „Tarix kuni“ deb nomlangan.
Filmning rangli versiyasi birinchi marta 2004-yilda Vyetnam televideniyesida Dien Bien Phu gʻalabasining 50 yilligini nishonlash uchun namoyish etilgan.
Suratga olish jarayoni[tahrir | manbasini tahrirlash]
1954-yil may oyida Vladimir Yeshurin, Yevgeniy Muxin va Roman Karmendan iborat bir guruh sovet kinematograflari Vyetnam Mehnat partiyasi Markaziy Qoʻmitasi bazasiga va endigina faoliyat yuritishni boshlagan DRV rahbariyat idoralariga bordilar. Tasvirga olish guruhi prezident Xo Chi Min bilan uchrashdi va DRV rejissyorlari (Fam Van Khoa, May Lok, Nguyen Tien Loi, Quang Xuy, Xong Ngi va yozuvchi Nguyen Dinh Ti) bilan birgalikda 8 oy ichida ushbu hujjatli film suratga olindi. Hammasi boʻlib 40 000 metrga yaqin rangli plyonka suratga olindi.
Vyetnam Demokratik Respublikasi hukumati sovet kinematograflarining xavfsizligi taʼminlash maqsadida, „Vyetnam“ filmidagi koʻplab jangovar sahnalar oldingi Vyetnam kinematografchilarining sahnalaridan kesib olindi. Aynan shuning uchun ham filmning nomi uning badiiy hujjatli film ekanligini bildiradi.
Fransiyalik mahbuslar bilan uchrashganda, Roman Karmen DRV tomonidan ushlab turilgan fransuz urushi hujjatli filmining kinooperatori Per Shönderffer bilan bir necha bor suhbatlashdi va Karmen Shenderfferning janglari toʻgʻrisidagi hujjatli film kadrlarini ham koʻrib chiqdi. Ushbu filmlarning kelajakdagi taqdiri haligacha jamoatchilikka nomaʼlum. Bir qancha vaqt oʻtgach, Per Schönderffer ozod qilindi va Fransiyaga qaytib keldi, bu asosan uning Roman Karmen bilan hamkorligi bilan bogʻliq edi. Keyinchalik mashhur rejissyorga aylangan Per Shönderffer oʻz intervyularida Roman Karmen bilan asirlikda boʻlgan uchrashuvlarini taʼkidlab oʻtdi va Per Schönderfferning hujjatli filmlari asosida Roman Karmen tomonidan sahnalashtirilgan jang sahnalari olinganligini aytib oʻtdi.
Mazmuni[tahrir | manbasini tahrirlash]
Film 1955-yil 1-yanvarda Xanoyda boʻlib oʻtgan Gʻalaba paradining kadrlari bilan boshlanadi. Filmda Vyetnam xalqining Prezidenti Xo Shi Min boshchiligida fransuzlarga qarshi kurash olib borishi jarayoni, Vyetnam xalqining tarixi va anʼanalari tasvirlari, geografik, madaniy Vyetnam aks etgan. Filmda Vyetnamning hujjatli filmlaridan olingan va Indochina urushining turli voqealari haqida qayta tiklangan koʻplab kadrlar mavjud, jumladan: Dien Bien Phu kampaniyasi paytida general de Castries qoʻlga olinishi, Dien Bien Phu qal’asining sobiq qoʻmondoni bilan uchrashishi, Vyet Minning aholi punktlarini ozod qilish uchun jang sahnalari, Vet Minning poytaxt Xanoyni ozod qilish uchun kirishi va egallab olingan kundan keyin poytaxtdagi hayotning boshlanishi haqidagi sahlanalar mavjud. Shuningdek, Vyetnam shimolida halok boʻlgan qahramonlar va shahidlarni xotirlash, ijtimoiy-iqtisodiy faoliyatni tiklash sahnalari ham filmdan joy olgan. Film oxirida Vyetnam inqilobiga koʻplab gʻalabalarni qoʻlga kiritish tilaklari bilan relslarda harakatlanayotgan poyezd tasviri berilgan.
Jamoa[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Roman Karmen — ssenariy muallifi, rejissyor, kinooperator
- Fam Van Kxoa — konsultant, rejissyor yordamchisi
- Vladimir Yeshurin — kinooperator
- Yevgeniy Muxin — kinooperator
- Xong Ngi — kinooperator
- May Lok — kinooperator
- Nguen Ten Loy — kinooperator
- Kuang Xyui — kinooperator
- Nguen Din Txi — konsultant
- Per Shyondyorffer — kinooperator
Mukofot[tahrir | manbasini tahrirlash]
1955-yilda Roman Karmen, Vladimir Yeshurin va Yevgeniy Muxin Vyetnam Demokratik Respublikasi hukumati tomonidan „Mehnat“ medali bilan taqdirlangan[1].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Новости Вручение орденов кинооператорам, создавшим фильм «Вьетнам». 1955 Студия ЦСДФ (РЦСДФ)“ (ru). 2016-yil 5-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 21-mart.