Volvariella volvacea
| Volvariella volvacea | |
|---|---|
| |
| Somon qoʻziqorinlari | |
| Ilmiy tasniflash | |
| Zamburug‘lar | |
| Basidiomycota | |
| Agaricomycetes | |
| Agaricales | |
| Pluteaceae | |
| Volvariella | |
V. volvacea
| |
| Ilmiy tasniflash | |
| Volvariella volvacea | |
| Sinonimlar | |
Volvariella volvacea (pichan qoʻziqorini yoki somon qoʻziqorini sifatida ham tanilgan) butun Sharqiy va Janubi- Sharqiy Osiyo bo‘ylab yetishtiriladigan va Osiyo oshxonalarida keng ishlatiladigan isteʼmol qilish mumkin boʻlgan qoʻziqorin turi. Ularni yetishtiriladigan hududlarida yangi holatda topish mumkin, lekin boshqa joylarda koʻpincha konservalangan yoki quritilgan holda sotiladi. Dunyo boʻylab somon qoʻziqorinlari eng koʻp isteʼmol qilinadigan uchinchi qoʻziqorin turi hisoblanadi[2].
Kultivatsiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
Somon qoʻziqorinlari guruch somoni ustida oʻstiriladi va koʻpincha xom holatda („poʻstlanmagan“ deb nomlanadi) yig‘ib olinadi[3]. Ular moslashuvchan va pishib yetilishi uchun toʻrt-besh kun kerak boʻladi. Yillik yogʻingarchilik koʻp boʻlgan subtropik iqlimlarda yaxshi o‘sadi[4].
Ozuqaviy qiymati[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bir stakan (182 g) somon qoʻziqorinlari 240 kilojoul (58 kilocalorie) energiya beradi. Tarkibida 27,7 mkg selen (RDA ning 50,36%), 699 mg natriy (46,60%), 2,6 mg temir (32,50%), 0,242 mg mis (26,89%), 69 mkg vitamin B 9 (foliy kislotasi) (17,25%), 111 mg fosfor (15,86%), 0,75 mg vitamin B 5 (pantotenik kislota) (15,00%), 6,97 g protein (13,94%), 4,5 g umumiy klechatka (11,84%) va 1,22 mg rux (11,09%) bor[5].
Identifikatsiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tugma bosqichida somon qoʻziqorinlari zaharli oʻlim qalpoqchalariga oʻxshaydi, lekin bir nechta mikologik xususiyatlar, shu jumladan pushti spora yo‘llari bilan ajralib turishi mumkin (oʻlim qalpoqlarining spora izlari oq). Ikki qoʻziqorinning tarqalishi har xil boʻlib, oʻlim qalpoqlari odatda somon qoʻziqorini oʻsadigan joylarda o‘smaydi, ammo Janubi-Sharqiy Osiyodan Kaliforniya va Avstraliyaga kelgan sayyohlar qo‘ziqorinlarni farqlay olmaganlari sababli zaharlangan[6][7].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Species Fungorum — GSD Species“. www.speciesfungorum.org.
- ↑ „Straw Mushrooms“.
- ↑ Chang, S. T.. Tropical Mushrooms: Biological Nature and Cultivation Methods. Chinese University Press, 9 January 1982. ISBN 9789622012646.
- ↑ Hsiung, Deh-Ta. The Chinese Kitchen. London: Kyle Cathie Ltd., 2006 — 186–87 bet. ISBN 1-85626-702-4.
- ↑ „Straw Mushroom facts and health benefits“. Health Benefits Times (2019-yil 30-may). Qaraldi: 2019-yil 5-noyabr.
- ↑ Money NP.. Mr. Bloomfield's Orchard: The Mysterious World of Mushrooms, Molds, and Mycologists. Oxford University Press, 2004 — 153 bet. ISBN 978-0-19-517158-7.
- ↑ Gardiner. „Two die after eating death cap mushrooms“. The Sydney Morning Herald (2012-yil 3-yanvar).