Vlaxernetissa
Tretyakov galereyasi
Vlaxernetissa — bu Xudo Onasining turli xil tasvirlariga berilgan maxsus epitet boʻlib, ular kelib chiqishida Vlaxer cherkovi bilan bogʻliq yoki Vlaxer ikonasiga oʻxshash edi. Bundan tashqari bu epitet baʼzan Xudoning onasi Orans tasvirlariga tayinlangan, chunki bunday tasvir, ehtimol, Vlaxer cherkovining apsisida boʻlgan[1]. Ushbu epitet ikona yozuvining turini aniqladi va Odigetriya, Eleusa, Oranta va Agiosoritissa kabi epitetlar bilan birga ishlatilgan, ammo u alohida tur sifatida ajralib turmaydi, faqat Odigetriyaning kichik turidir.
Baʼzida Vlaxernetissa tasviri Kiyev Rusi hududida ishlab chiqarilgan, yunon modellari boʻyicha ishlab chiqarilgan enkolpionlarga joylashtirilgan[2].
Birinchi marta Vlaxer shahridagi poytaxt cherkovida joylashgan Ilohiy Ona belgisi 1150-yilda Vizantiya imperatori Manuel I Komnenos (shuning uchun Blachernitissa nomi) davrida tilga olingan[3].
Qisqasi: Vlaxernetissa — bu Vlaxer Odigetriya roʻyxati. Afsonaga koʻra Vlaxer belgisi birinchi Odigetriyadir[4]. Vlaxernetissa XII-XIV asrlarda Konstantinopol sanʼatida rivojlangan Odigetriyaning klassik turiga kiradi. Ikonografiyaning xususiyatlari quyidagilardan iborat: Bokira qiz figurasining massivligi va uning deyarli kesilgan koʻkrak qafasi, dalalarga kiradigan katta halolar, ikona maydonlariga tegib turgan ilohiy chaqaloqning baland oyoqlari.
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Vlaxernetissa. Xristianstvo v iskusstve. Ikoni, freski, mozaiki
- ↑ Gnutova S. V., Zotova Ye. Ya. Kresti. Ikoni. Skladni.
- ↑ „Idei xristianstva v iskusstve Vostoka i Zapada.“. 2020-yil 18-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 10-iyun.
- ↑ Odigitriya (Wayback Machine saytida 2009-01-03 sanasida arxivlangan). Pushkinogore.