Vattilappam
Vatalapham (Sinhala[1] වටලප් „ tamilcha: வட்டலாப்பம் shri-lanka malaycha:serikaya) — ushbu pishiriq kokos suti yoki quyultirilgan sut, keshyu yongʻogʻi, tuxum, turli ziravorlar, jumladan, kardamon, chinnigullar va muskat yongʻogʻi (baʼzan qalin pandan sharbati yoki maydalangan vanil boʻlaklari qoʻshiladi) tayyorlangan kokos pudingidir.
Pishiriq XVIII-asrda Gollandiya hukmronligi davrida Indoneziyadan mamlakatga koʻchib kelgan. Shri-Lanka malayzlari tomonidan olib kelingan deb ishoniladi[2]. Vatilappam nomi tamilcha Vattil (piyola) va Appam (tort), shuning uchun Vatillappam (piyola torti) soʻzlaridan oʻzgartirilgan boʻlishi mumkin. Biroq, bu taom dastlab Tamil aholisiga nomaʼlum edi. Shirinlik serikaya deb nomlanuvchi malay taomidan olingan boʻlishi mumkin, bu tuxum, kokos suti, palma shakari va pandan yoki oʻrama shipovnik barglaridan tayyorlangan bugʻlangan krem. Ikki taomning oʻxshashligi umumiy kelib chiqishini koʻrsatadi[3]. Ehtimol, bu soʻz gollandcha Vla soʻzidan olingan boʻlib, qaymoq degan maʼnoni anglatadi va mavrlar tomonidan tamilcha iboralar yordamida vattil-appan xalq nomi sifatida qabul qilingan[4].
Shirinlik Shri-Lanka musulmonlari jamoasi bilan mustahkam bogʻlangan va Ramazon oyi tugashini bildiruvchi anʼanaviy Qurbon hayit bayramining bir qismidir. Toʻylar, diniy bayramlar va boshqa ijtimoiy tadbirlar paytida ham mashhur[5].
Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tropik shirinlik jigarrang rangi bilan ispan flaniga oʻxshaydi. Vattilappan tarixi Shri-Lankadagi birinchi malay aholi punktlariga borib taqaladi. 1700-yillarning boshlarida Gollandiya mustamlakachilik davridagi shirinlikning nomi vla edi, bu golland tilida pishirilgan krem degan maʼnoni anglatadi.
Vattilappan anʼanaviy ravishda Shri-Lanka musulmon jamoasi tomonidan tayyorlanadi, ammo bu taomni dini, irqi, etnik kelib chiqishi yoki ijtimoiy tabaqasidan qatʼi nazar, hamma yoqtiradi. Muborak Ramazon oyida barcha mahalla ahli Qurbon hayitini intiqlik bilan kutadilar. Qurbon hayiti kuni musulmonlar jamoatchiligi vatilappanni doʻstlar, hamkasblar va qoʻshnilar bilan boʻlishadigan bayram shirinligi sifatida tayyorlaydi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ "The Decline of Watalappam". Daily News. Colombo, Sri Lanka. 31 August 2012. Archived from the original on 4 March 2016.
- ↑ “Watalappan — My SriLankan Recipes". 15 October 2013. Retrieved 15 July 2016.
- ↑ Hussein, Asiff. „The origins of some Sri Lankan Muslim Foods and Beverages“. Sailan Muslim Foundation. Retrieved 26 May 2020.
- ↑ Cassim, Aysha Maryam (6 July 2016). „Brace Yourself: Watalappam Season Is Here“. Roar Media. Retrieved 26 May 2020.
- ↑ Ashwin Rajagopalan, Ashwin (1 July 2019). „Watalappan — Sri Lankaʼs Most Famous Dessert“. NDTV Food. Retrieved 20 May 2020.