Vaqtni bloklash

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Vaqtni bloklash yoki vaqtni blokirovka qilish — bu shaxsiy vaqtni boshqarish uchun mahsuldorlik texnikasi boʻlib, unda vaqt davri (odatda bir kun yoki hafta) muayyan vazifalar yoki topshiriqlar uchun kichikroq segmentlarga yoki bloklarga boʻlinadi. U taqvim funksiyasini vazifalar roʻyxati bilan birlashtiradi. Bu rejalashtirishning bir turidir[1].

Toʻgʻri bajarilganda, vaqtni bloklash chalgʻitadigan narsalarni bartaraf etishga yordam beradi va samarasiz koʻp vazifalarni oldini oladi[2][3].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Vaqtni bloklash amaliyoti taqvimlardan foydalanish kabi eskirgan. Dalillar shuni koʻrsatadiki, bronza davridagi kalendarlar maʼlum bir qishloq xoʻjaligiga mos keladi. Bu dehqonlarga o‘z vaqtida ekish va o‘rim-yig‘im olib, hosilning buzilishini kamaytirish imkonini bergan.

Taqvimning standart taʼrifi asta-sekin bugungi kunda keng qoʻllaniladigan Grigorian taʼrifiga aylanganligi sababli va har bir vaqt birligi kichikroq va kichikroq segmentlarga boʻlinganligi sababli, vaqt blokirovkasi yanada batafsilroq miqyosga aylandi.

Vaqtni bloklashni birinchi qoʻllaganlardan biri Benjamin Franklin edi

Vaqtni bloklashni birinchi foydalanuvchisi nomaʼlum boʻlsa-da, Benjamin Franklin undan foydalangani maʼlumdir. Franklin kunning har soatida qiladigan ishlarini, jumladan, dam olish va uy ishlarini batafsil bayon qilgan[4].

1990-yillarda shaxsiy raqamli yordamchilar va 2000-yillarda smartfonlar paydo boʻlganidan beri vaqtni bloklash qogʻoz va qalam formatidan kalendar dasturlari va vaqtni kuzatish dasturlari koʻrinishidagi raqamli formatga oʻtdi. Raqamli taqvimlar foydalanuvchilarga uchrashuvlarni almashish va uchrashuv takliflarini yuborish imkonini beradi, bu esa hamkorlikni davom ettiradi. Bu qogʻoz kalendarlarga boʻlgan ehtiyojni kamaytirdi, ammo foydalanuvchilar hali ham qolmoqda[5].

Foydasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Vaqtni bloklash kundalik, haftalik, oylik va yillik rejalashtirishda yordam beradi. U bir vazifani bajarishga asoslangan fikrlash tarziga asoslanadi, maʼlum bir vaqt davomida toʻliq eʼtiborni vazifaga bagʻishlashga yordam beradi. Vaqtni bloklashning asosiy afzalligi shundaki, u foydalanuvchilarga bir xil vaqt ichida koʻproq narsaga erishishga yordam beradi.

Vaqtni bloklash foydalanuvchilarga bir kunda nima qilish mumkinligi haqida koʻproq real boʻlishga yordam beradi va ularga kunni yanada samarali tashkil etishga yordam beradi[6]. Bundan tashqari, ertalabki nonushta yoki taʼtil vaqti kabi shaxsiy vaqtni bloklash ish joyidagi stressni yengillashtirishga yordam beradi. Vaqtni toʻsib qoʻyish ish stolidan uzoqroqqa vaqt ajratishni ragʻbatlantiradi va xodimlarning charchash ehtimolini kamaytiradi. Bu ishchilarga ishlayotganda oʻzlarini yoshargan va samaraliroq his qilishlariga yordam beradi[7]. Nihoyat, vaqtni bloklash har bir vazifani oldindan belgilangan vaqt ichida bajarish uchun sunʼiy shoshilinchlik hissi yaratadi, bu baʼzi foydalanuvchilarga bir vaqtning oʻzida koʻproq narsani bajarishga yordam beradi, bir tadqiqot shuni koʻrsatdiki, vaqtni bloklagan mutaxassislar boshqasiga qaraganda 53% koʻproq vazifalarni bajaradilar[8][9].

Tanqidlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"Getting Things Done" kitobining muallifi David Allen bir vaqtlar taqvimlarni tashkil qilishda oddiy yondashuvni qo‘llab, taqvimlarga faqat muddatlarni qo‘yishni targ‘ib qilgan[10]. Biroq, soʻnggi yillarda u oʻzining oldingi mafkurasidan voz kechib, taqvimlarni boshqarishga oldingi yondashuviga shubha bildirdi. 2014-yilda bergan intervyusida u „kecha men bir loyiha ustida ishlash uchun taqvimimni ikki xil vaqt oralig‘ida blokladim“, deb taʼkidlab, vaqt blokirovkasini qo‘llab-quvvatlagan[11][12].

Boshqa usullar bilan aloqasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Timeboxing — bu loyihani boshqarishda ishlatiladigan vaqt blokirovkasining bir variantidir[9].
  • Pomodoro texnikasi — bu professionallar diqqatini 25 daqiqa davomida ishda chalgʻitmasdan, keyin tanaffus qilishlari kerakligini qoʻllab-quvvatlaydigan mahsuldorlik asosidir. Uning intervalga asoslangan texnikasi vaqtni blokirovka qilishni toʻldiradi, ammo Pomodoro texnikasi koʻproq noaniq ish uchun maxsus oʻlchovdir, vaqtni blokirovka qilish esa muayyan vazifalar uchun proaktiv rejalashtirish metodologiyasi hisoblanadi.

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Powers, Tara „Creating and sticking to a schedule“,. Working from Home for Dummies. Indianapolis: John Wiley & Sons, 2020 — 25–26 bet. ISBN 9781119748496. 
  2. ↑ Mokhtari, Kouider; Delello, Julie; Reichard, Carla (May 2015). „Connected yet distracted: multitasking among college students“. Journal of College Reading and Learning. 45-jild, № 2. 164–180-bet. doi:10.1080/10790195.2015.1021880.
  3. ↑ Reh. „Why chunking is better than multitasking for improving work efficiency“. thebalance.com. Qaraldi: 2020-yil 21-avgust.
  4. ↑ „10 lessons from Benjamin Franklin's daily schedule that will double your productivity“ (en). Ladders | Business News & Career Advice. Qaraldi: 2020-yil 4-avgust.
  5. ↑ „A History of Time Blocking – The School for Individual Task Scheduling“ (en-US). scheduleu.org. Qaraldi: 2020-yil 4-avgust.
  6. ↑ „Increase Productivity With Time Blocking: A Step-by-Step Guide“ (en-US). monday.com Blog. Qaraldi: 2020-yil 4-avgust.
  7. ↑ „Time Blocking“. toggl.com. Qaraldi: 2020-yil 4-avgust.
  8. ↑ Rampton. „Time Blocking Tips Top Experts and Scientists Use to Increase Productivity“ (en). Entrepreneur (2019-yil 16-aprel). Qaraldi: 2020-yil 4-avgust.
  9. ↑ 9,0 9,1 „Quantime | Timeblocking Philosophy“ (en-US). Quantime. 2021-yil 14-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 12-yanvar.
  10. ↑ „Basic GTD: The Calendar“ (en). facilethings.com. Qaraldi: 2020-yil 4-avgust.
  11. ↑ „Why David Allen Seems to be Changing His Mind About Scheduling – The School for Individual Task Scheduling“ (en-US). scheduleu.org. Qaraldi: 2020-yil 4-avgust.
  12. ↑ „GTD Connect online learning center“ (en-US). GTD Connect. Qaraldi: 2020-yil 4-avgust. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Vaqtni_bloklash&oldid=4218974" dan olindi