Universitetlar buyuk Xartiyasi
Yevropa universitetlari buyuk xartiyasi (lotincha: Magna Charta Universitatum Europearum) — 1988-yilda Boloniyada Yevropa universitetlari rektorlari tomonidan qabul qilingan hujjat. Hujjat Boloniya universiteti va Yevropa universitetlari assotsiatsiyasi tomonidan tayyorlangan.
Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]
Xartiya taʼlim tizimlarini, Yevropa universitetlar hamjamiyatini rivojlantirish siyosatini birlashtirishga qaratilgan (Xartiya matni[1]).
Boloniya universiteti 1986-yilda Yevropaning yetakchi universitetlariga Xartiyani imzolash taklifi bilan murojaat qilgan. Yevropaning 80 ta universitetlari delegatlari Xartiya loyihasini ishlab chiqish uchun Yevropaning yetakchi universitetlarining sakkiz nafar rahbarlari va Yevropa Kengashi vakillaridan iborat kengashni tuzdilar. Xartiya 88 ta davlatdan 889 ta universitet tomonidan imzolangan[2].
Xartiya yuqori malakali kadrlar, tadqiqotchilar, olimlarning mamlakatlar oʻrtasida erkin harakatlanishi muammosini hal etishga, turli davlatlarda taʼlim mazmuni, malaka tizimlari, darajalari va diplomlarining yuqori diversifikatsiyasini bartaraf etishga hissa qoʻshishga qaratilgan.
Xartiyada, texnologik taraqqiyot tufayli talab katta boʻlgan, elitadan ommaviy oliy taʼlimga oʻtishda universitetlarning yangi roli belgilab berilgan.
Universitetlar faoliyatining asosiy tamoyili Xartiyada quyidagicha ifodalangan: „Universitet jamiyatning markazida joylashgan, ilmiy tadqiqot va oʻqitish orqali madaniyatni ishlab chiqadigan, baholaydigan, oshiradigan va tarqatadigan mustaqil, oʻziga xos tarzda tashkil etilgan muassasadir. Atrofdagi dunyo ehtiyojlarini qondirish uchun uning tadqiqot va taʼlim jarayoni siyosiy va iqtisodiy kuchdan maʼnaviy va intellektual jihatdan mustaqil boʻlishi kerak“.
Boloniya universiteti va Yevropa universitetlari assotsiatsiyasi 2000-yilda universitetning fundamental qadriyatlari va huquqlariga rioya qilish boʻyicha Kuzatuv kengashini tashkil etgan, unga Yevropa Kengashi oʻz vakilini delegat sifatida yuborgan[3].
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- М. Н. Сарыбеков, М. К. Сыдыкназаров. Словарь науки. Общенаучные термины и определения, науковедческие понятия и категории: Учебное пособие, Изд. 2-е, доп. и перераб., Алматы: Триумф «Т», 2008 — 40—42 bet.