Turkiyada fohishabozlik

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Turkiyada fohishalik qonuniy va tartibga solingan. Turk jamiyatining sekulyarizatsiyasi fohishalikning 20-asr boshlarida qonuniy maqomga erishishiga imkon berdi. Mamlakatda "umumiy uylar" (genelevler) sifatida tanilgan fohishaxonalar faoliyat yuritishlari uchun hukumatdan ruxsat olishlari kerak. O'z navbatida, nazorat qiluvchi organlar jinsiy aloqa xodimlariga bepul tibbiy yordam va boshqa ijtimoiy xizmatlardan foydalanish huquqini beruvchi shaxsiy guvohnomalar beradi.[1] Biroq, ko'plab mahalliy hukumatlar endi yangi ro'yxatga olishlarni bermaslik siyosatiga ega va Anqara va Bursa kabi ba'zi shaharlarda fohishaxonalar sud qarori bilan buzib tashlandi. 

Professor Donna M. Xyuzning tadqiqotiga ko'ra, Turkiyada fohishalik bilan shug'ullanuvchi xorijlik ayollarning eng katta guruhi ukrainaliklardir.[2][3]

1900-yillarning boshlariga kelib, ro'yxatga olingan fohishalarning taxminiy soni 2000 tani tashkil etdi. Bu aholi ichida 1919-1920-yillarda olib borilgan tadqiqot shuni ko'rsatdiki, bu ayollarning oltmish foizi musulmon bo'lmagan va qirq foizi musulmon edi. Ammo bu raqam noqonuniy ishlagan fohishalarni hisobga olmaydi.

Yillar davomida ko'payib borayotgan ayollar moliyaviy daromad vositasi sifatida fohishalikka murojaat qila boshladilar. Fohishalik bilan shug'ullangan ko'plab ayollar yolg'iz onalar, uysiz, qashshoqlik va bolalarni parvarish qilish xizmatlarini to'lash uchun shunday qilishgan. Davlat tomonidan tartibga solinadigan fohishaxonalarda faqat roʻyxatga olingan va turmushga chiqmagan oʻn sakkiz yoshga toʻlgan ayollar ishlashi mumkin boʻlsa, roʻyxatdan oʻtmaganlar tizimdan tashqarida ishlashga majbur. Shunday qilib, ro'yxatdan o'tmagan ayollar noqonuniy fohishaxonalarda, ko'chada sayr qilishlari va uylaridan turib jinsiy xizmatlarni sotishlari kerak edi.

Huquqiy holat[tahrir | manbasini tahrirlash]

Turkiyada fohishalik Turkiya Jinoyat kodeksining 227-moddasi (5237-sonli qonun) bilan tartibga solinadi.[4] Fohishalikni targʻib qilish ikki oydan toʻrt yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi. Pasport qonuni[5] Turkiyaga fohishalik maqsadida kirishni taqiqlaydi.

Fohishaxonalar (Genelev) jinsiy yo'l bilan yuqadigan infektsiyalar bilan shug'ullanadigan sog'liqni saqlash qonunlariga muvofiq qonuniy va litsenziyalangan.[6] Ayollar ro'yxatdan o'tishlari va tibbiy ko'rikdan o'tgan sanalari ko'rsatilgan ID kartasini olishlari kerak. Roʻyxatdan oʻtgan fohishalar jinsiy yoʻl bilan yuqadigan kasalliklar boʻyicha muntazam tibbiy koʻrikdan oʻtishlari, prezervativlardan foydalanishlari shart.[7] Politsiyaga ro'yxatga olingan fohishalarning haqiqiyligini tekshirish, ular to'g'ri ko'rikdan o'tganligini aniqlash va agar tekshiruvdan o'tmagan bo'lsa, sog'liqni saqlash organlariga murojaat qilishlariga ruxsat beriladi. Biroq, erkaklar ushbu qoida bo'yicha ro'yxatdan o'tishlari mumkin emas. Biroq, ko'pchilik fohishalar ro'yxatdan o'tmagan, chunki mahalliy hukumatlar yangi ro'yxatga olishlarda bermaslikni siyosat qilgan.[8][9]

Turkiyadagi fohishalarga ta'sir qiluvchi boshqa qoidalarga "Qo'pol qonun"ning 32-moddasi kiradi. Biroq, ushbu qonunni qo'llash juda ziddiyatli.[10] Anqara va Bursa kabi ayrim shaharlarda fohishaxonalar sud qarori bilan buzib tashlangan.[11][12]

Fohishalik va tanosil kasalliklarining tarqalishini tartibga solish uchun qonunlar qabul qilingan bo'lsa-da, bu qonunlar fohishalarga foydadan ko'ra ko'proq zarar keltiradi chunki fohishalar haftasiga ikki marta ro'yxatdan o'tgan fohishalar uchun mo'ljallangan shifoxonalarda jinsiy yo'l bilan yuqadigan kasalliklarga tekshirilishi kerak.[13] Hech qanday qonun noqonuniy jinsiy aloqa xodimlarini ayblamasa-da, huquqni muhofaza qilish organlari tomonidan qo'lga olingan taqdirda ham, ular tibbiy ko'rikdan o'tkazilishi mumkin.[13] Turkiyada fohishalikka oid qonunlar va siyosatlar jamoat salomatligiga foyda keltirishga qaratilgan boʻlsa-da, ular fohishalarning huquqlarini hisobga olmaydi. Sog'liqni saqlashni tekshirish bo'yicha qat'iy qoidalarga qaramay, jinsiy aloqa uchun pul to'laydigan erkaklar jinsiy yo'l bilan yuqadigan kasalliklar bo'yicha tibbiy ko'rikdan o'tkazilmaydi.[13]

Noqonuniy fohishalik[tahrir | manbasini tahrirlash]

Noqonuniy fohishalik litsenziyasiz fohishaxona ochish, tibbiy koʻrikdan oʻtmasdan fohishalik qilish, litsenziyasiz fohishalik yoki roʻyxatga olinmasdan fohishalik bilan shugʻullanish deb tasniflanadi. Noqonuniy fohishalik bilan shug'ullanish eng ko'p 1 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi.

Turkiyada yopiq xonada fohishalik tartibga solingan va qonuniy, eskort xizmatlari esa noqonuniy va tartibga solinmagan.[14] Mijozlar jinsiy xizmatlarni taklif qiluvchi veb-saytlarga kirishlari mumkin, chunki bu veb-sahifalarda ulardan foydalanish uchun yosh talabi yo'q.[14] Bu mijozlarga ham, barcha yoshdagi jinsiy aloqa xodimlariga ham veb-saytdan o'zlari xohlagancha foydalanish imkonini beradi. Eskortlar o'z uylarining qulayligidan yoki o'zlari tanlagan istalgan joydan mustaqil ravishda ishlashi mumkin.[14]

Strip-klublar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Hozirgi Turkiyada strip-klublar ham mavjud. Strip-klublar ham litsenziyaga ega bo'lishi kerak va striptizchilar ro'yxatdan o'tishlari va muntazam ravishda tibbiy ko'rikdan o'tishlari kerak. Strip-klubga kiradigan barcha shaxslar kamida 18 yoshda bo'lishi kerak.

Demografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Anqara Savdo Palatasi (ATO) hisoboti (2004)[15]
Element Aholini ro'yxatga olish ma'lumotlari
Fohishalar soni 100 000
Fohishalar faoliyat yuritayotgan 56 ta fohishaxonada roʻyxatga olingan 3000
Politsiyada ro'yxatga olingan fohishalar 15 000
Litsenziya olishni kutayotgan ayollar 30 000
Fohishalik yoshi 18 dan 40 gacha
Yillik aylanma 3–4 milliard dollar

Jinsiy savdo[tahrir | manbasini tahrirlash]

UNDOC tomonidan tayyorlangan hisobotga ko'ra, Turkiya jinsiy savdo bilan bog'liq holda odam savdosi qurbonlari uchun eng yaxshi manzil hisoblanadi.[16] 2008-yilda odam savdosi qurbonlari aniqlangan davlatlar qatoriga Turkmaniston, Oʻzbekiston, Armaniston, Moldova, Qirgʻiziston, Rossiya, Gruziya, Ukraina, Ozarbayjon, Ruminiya, Qozogʻiston, Belarusiya, Bolgariya va Indoneziya kiradi. Shunisi e'tiborga loyiqki, Rossiyaning uyushgan jinoiy sindikatlari ayollarni fohishalik uchun sotish bilan shug'ullanadi, rus va ukrainalik ayollar esa ko'plab Yevropa mamlakatlarida, jumladan Turkiyada faoliyat yuritadi.[17]

Amerika Qo'shma Shtatlari Davlat Departamentining Odam savdosini kuzatish va unga qarshi kurash boshqarmasi Turkiyani "2-darajali" davlat sifatida qayd etdi.[18]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Craig S. Smith. „Turkey's Growing Sex Trade Snares Many Slavic Women“. The New York Times (26-iyun 2005-yil).
  2. ↑ Donna M. Hughes „The "Natasha" Trade: The Transnational Shadow Market of Trafficking in Women“,. International Sex Trafficking of Women & Children: Understanding the Global Epidemic, Political Science Leonard Territo, George Kirkham: . Looseleaf Law Publications, 2010 — 128 bet. ISBN 978-1-932777-86-4. 
  3. ↑ James O. Finckenauer „The Problem of Human Trafficking“,. Mafia and Organized Crime, True Crime. London: Oneworld Publications, 2007 — 153 bet. ISBN 978-1-85168-526-4. 
  4. ↑ „Turkish Penal Code (Türk Ceza Kanunu)“. 2017-yil 5-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 20-avgust.
  5. ↑ Passport Law, No. 5682 (Pasaport Kanunu)
  6. ↑ „Genel Kadinlar Ve Genelevleri̇n Tabi̇ Olacaklari Hükümler Ve Fuhuş Yüzünden Bulaşan Zührevi̇ Hastaliklarla Mücadele Tüzüğü“ (tr). Ministry of Justice of the Republic of Turkey. 1-mart 2011-yilda asl nusxadan arxivlangan.
  7. ↑ Özaşçılar. „Framing Prostitution in Turkey: News Media Coverage of Prostitution“. International Journal of Criminal Justice Sciences (IJCJS) (2015). 2018-yil 16-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16-iyul 2018-yil.
  8. ↑ US State Department Human Rights Reports: Turkey 2002
  9. ↑ Turkey's sex trade entraps Slavic women. New York Times June 27 2005
  10. ↑ Yolda bekleyenin amacı fuhuş mu, kim bilecek? NTVMSNBC July 1 2007
  11. ↑ „Ankara genelevinde yıkım sürüyor“. T24 (24-sentabr 2010-yil). 12-sentabr 2012-yilda asl nusxadan arxivlangan.
  12. ↑ „Kamulaştırılan genelevlerde yıkım. Posta Sept 24 2010“. 2016-yil 5-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 20-avgust.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Coşkun, Emel (2015-07-28). "Curbing sex trafficking in Turkey: The policy–practice divide". Asian and Pacific Migration Journal. 24 (3): 327–352. doi:10.1177/0117196815595326. ISSN 0117-1968.
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 „Barely illegal: The changing face of Turkey's pleasure industry - Al-Monitor: The Pulse of the Middle East“ (en). www.al-monitor.com. Qaraldi: 2021-yil 15-dekabr.
  15. ↑ Zaharie. „The legal regime of prostitution on the Muslim countries“. Romanian-American University. Qaraldi: 16-iyul 2018-yil.
  16. ↑ „UN highlights human trafficking“. BBC News (26-mart 2007-yil). Qaraldi: 22-may 2010-yil.
  17. ↑ Kyle, David. Global human smuggling: comparative perspectives. JHU Press, 2001 — 177 bet. ISBN 978-0-8018-6590-9. 13-iyul 2010-yilda qaraldi. 
  18. ↑ „Turkey 2018 Trafficking in Persons Report“. U.S. Department of State. 1-avgust 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 1-avgust 2018-yil. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Turkiyada_fohishabozlik&oldid=3110298" dan olindi