Tsenzura
Tsenzura – birinchi marta Sin sulolasi davrida (miloddan avvalgi –221-207-yillar) tashkil etilgan Xitoy Imperatorining yuqori darajadagi nazorat organi edi.
Mo'g'ullar boshchiligidagi Yuan sulolasi davrida (1271 – 1368) tsenzura juda samarali agentlik boʻlgan. Min sulolasi davrida (1368 – 1644) senzura olti vazirlik va beshta bosh harbiy komissiyaga parallel ravishda markazlashtirilgan byurokratiyaning bir tarmogʻi boʻlib, imperator oldida bevosita javobgar edi[1]. Tekshiruvchi senzura imperatorning „koʻzlari va qulogʻi“ boʻlib, har bir darajadagi maʼmurlarni korrupsiya va huquqbuzarliklarning oldini olish uchun tekshirgan, bu oʻsha davrning umumiy xususiyati hisoblangan. Ommabop hikoyalarda korruptsiyani ochib beradigan adolatli senzuralar, shuningdek, pora olgan senzuralar haqida aytilgan.
Ichki tuzilish[tahrir | manbasini tahrirlash]
Senzura uchta boʻlimga boʻlingan (院) :
- Saroy filiali(殿院) auditoriya vaqtida mansabdor shaxslarning xatti-harakatlarini kuzatish uchun mas’ul edi. (殿中侍御史)
- Ogohlantirish boʻlimi (台院) imperatorning xulq-atvorini kuzatish, uning xato qilmasligini taʼminlash va unga oʻz vazifalarini eslatish uchun mas’ul edi. (侍御史)
- Aniqlash boʻlimi(察院) boʻlimi mahalliy amaldorlarning xatti-harakatlarini nazorat qilish uchun mas’ul edi.
Vetnam[tahrir | manbasini tahrirlash]
Nguyen sulolasi davrida senzura hukumat komissiyasi aʼzosi boʻlib ishlagan[2].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Hucker (1958)
- ↑ François Thierry de Crussol (蒂埃里). „The Confucian Message on Vietnamese Coins, A closer look at the Nguyễn dynasty's large coins with moral maxims », Numismatic Chronicle, 2011, pp. 367-406.“ (en). Academia.edu (2011). Qaraldi: 2019-yil 22-avgust.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Hucker, Charles O. (December 1958). "Governmental Organization of The Ming Dynasty". Harvard Journal of Asiatic Studies (Harvard-Yenching Institute) 21: 1–66. doi:10.2307/2718619. https://archive.org/details/sim_harvard-journal-of-asiatic-studies_1958-12_21/page/1.
- Li, Konghuai. History of Administrative Systems in Ancient China (zh). Joint Publishing (H.K.) Co., Ltd., 2007. ISBN 978-962-04-2654-4.
- Lu, Simian. The General History of China (zh). New World Publishing, 2008. ISBN 978-7-80228-569-9.
- Wang, Yü-Ch'üan (June 1949). "An Outline of The Central Government of The Former Han Dynasty". Harvard Journal of Asiatic Studies (Harvard-Yenching Institute) 12 (1/2): 134–187. doi:10.2307/2718206.