Timthal Bag'dod
| Xarita | |
|---|---|
| Koordinatalari | 33°18′56.73600″N 44°25′35.04000″E / 33.3157600000°N 44.4264000000°E G OKoordinatalari: 33°18′56.73600″N 44°25′35.04000″E / 33.3157600000°N 44.4264000000°E G O |
Timtal Bag‘dod (“Bag‘dod haykali”) — Bag‘doddagi jamoat yodgorligi, haykaltarosh Muhammad G‘ani Hikmat (1929–2011) tomonidan ishlangan va 2013 yilda tugalangan. Bu balandlik ustun bo'lib, tepasida Abbosiylar libosini kiygan ayol o'tirgan. Ustunga atoqli shoir Mustafo Jamoliddinning mashhur arab she'ridan parcha arab harflari bilan bitilgan. Haykal bir vaqtda ham shaharni, ham uning qadimiy merosini yaqqol aks ettiradi.
Fon[tahrir | manbasini tahrirlash]
2010-yilda Bag‘dod haykaltarosh Muhammad G‘ani Hikmatga Bag‘dod madaniyati dasturi doirasida to‘rtta yodgorlik seriyasini yakunlashni topshirdi. Rassom Bag'dod atrofidagi turli joylarda o'rnatiladigan to'rtta yangi haykal ustida ish boshladi. Biroq, bu uning ohirgi loyihasi bo'lar edi, chunki haykaltarosh u ishini tugamasdan vafot etdi. Keyinchalik G‘anining o‘g‘li loyihaning tugallanishini nazorat qilgan. [1] To'rtta asar ham asosiy mavzusi Iroq an'analarini zamonaviy texnika va materiallar bilan uyg'unlashtirgan holda tasvirlab berish edi.
Birinchi bo'lib 2011-yilda ochilgan qismi bu Al Fanous El Sehri ("Sehrli fonar") qurildi. Qolgan uchta asar, Ashaar Bag'dod ("Bag'dod she'riyati", arab yozuvi bitilgan favvora), Timthal Bag'dod bunda: ("Bag'dod haykali", an'anaviy Abbosiylar libosini kiygan go'zal qiz tasvirlangan), [2] va Enkath El Iroq ("Iroq madaniyatini qutqarish", Iroq fuqarosi qo'lidagi shumer silindrsimon muhri tasvirlangan) [2] hammasi 2013-yilda ochilgan [3]
Muhammad G‘ani Hikmat o‘zining jamoat ishlari bilan mashhur bo‘lib, hozirda uning ishlari Bag‘dodning barcha shaharlarida namoyish etilmoqda. Uning asosiy ishlarining g'oyasi Bag‘dod xalqining kundalik hayotini aks ettiruvchi yog‘ochdan o‘yilgan kichikroq haykallardan tashkil topgan edi.[4] Uning eng mashhur asarlaridan biri bu Dajla daryosining qirg'og'ida, Abu Nuvas ko'chasi [5] va Bag'dodning markaziy tumanidagi Qahramana favvorasi yaqinida joylashgan Qirolicha Shahrizoda va Qirol Shahriyorning bir juft haykallari kiradi. [6] Uning asarlari uchun joy tanlash G‘ani uchun muhim edi, u haykallar hamma uchun ochiq bo‘lishini xohlardi. U jamoat maydonlari va bog'lardan qochadi va buning o'rniga o'z asarlarini ko'chalarda va binolarning chetlarida joylashtirishni xohladi. [7]
Tavsif[tahrir | manbasini tahrirlash]
2013-yilda ochilgan uchta haykaldan birinchisi Timtal Bag‘dod (“Bag‘dod haykali”) edi[8].Bu Andalusiya maydonida (Al Andalus) joylashgan.Abbosiylarning an'anaviy kiyimlarini kiygan stulda o'tirgan ayol tasvirlangan ustundir. Ustunning umumiy balandligi 13,5 metrni tashkil etadi (asosiy qismi 10,5 metr va rasm uchun 3 metr), bu shahar markazida joylashgan eng baland tarixiy haykallari hisoblanadi.
Haykalni uzunligi bo'ylab arab xattotligi, xususan Mustafo Jamoliddinning Bag'dod shahrini madh etuvchi mathiyalari aks ettirilgan.Bundan tashqari [3] Oyat qisman yozilgan.
Baghdad, what did you do?
Only let your green window shine
You passed the world and your morning is sunny
And I will judge you, and your night will be moonlit
Abbosiylar ayolining qiyofasi orqasi quyoshga qaragancha yonboshlab, qarshisida ufqqa qarab turibdi turga holda tasvirlangan. Ayol mamlakatning ajdodlari sharqdan bo'lganligini bildirish uchun mo'ljallangan. Ushbu ma'lumot yodgorlik poydevoriga ob'ektiv ravishda bog'langan yana bir ma'lumotnomadir[9].
Texnik xususiyatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Yodgorlik nomi: Timtal Bag‘dod (“Bag‘dod haykali”)
- Yodgorlik turi: Ustun [10]
- Materiallar: tosh va bronza
- Balandligi: 3 m plyus 10,5 m taglik (jami = 13,5 m)
- Manzil: Andalus maydoni, Bag'dod
- Qurilish sanasi: 2010–2013
- Rasmiy inauguratsiya: 2013 yil [11] (rasmda)
- Dizayner va quruvchi: Muhammad G'ani Hikmat
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Iroq san'ati
- Hurufiylik harakati
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Floyd, T., "Mohammed Ghani Hikmat," [Biographical Notes], Mathaf Encyclopedia of Modern Art and the Arab World, Online:
- ↑ 2,0 2,1 Arraf, J., "Renowned Iraqi sculptor has vision for Baghdad to 'flower again'," CS Monitor, 16 February, 2011; Online:
- ↑ 3,0 3,1 Dawood, M., "Mohamed Ghani Hikmat brings life back to the squares of Baghdad Months after the Departure of the "Sheikh of the Sculptors," Alrai Media, January, 2012, Online: (translated from Arabic)
- ↑ Floyd, T., "Mohammed Ghani Hikmat," [Biographical Notes], Mathaf Encyclopedia of Modern Art and the Arab World, Online:
- ↑ Schmidt, M. S., "Mohammed Ghani Hikmat, Iraqi Sculptor, Dies at 82", New York Times, 21 September, 2011 Online:
- ↑ Antoon, S., "Living With Death in Baghdad", New York Times, 20 July, 2016 Online:
- ↑ Jairath. S., "Baghdad will Remain Baghdad" Mohammed Ghani and his Tales of One Thousand and One Nights", Meanjin Vol. 74, Issue 3, 2015
- ↑ "Official Inauguration of Three Sculptures in Iraq Baghdad," Alsamuria News, 13 February, 2013 Online:
- ↑ "Statue of Baghdad by sculptor Mohamed Ghani Hikmat" Ministry of Culture [Government of Iraq], 2013, Online:
- ↑ Jairath. S., "Baghdad will Remain Baghdad" Mohammed Ghani and his Tales of One Thousand and One Nights", Meanjin Vol. 74, Issue 3, 2015
- ↑ "Official Inauguration of Three Sculptures in Iraq Baghdad," Alsamuria News, 13 February, 2013 "Official Inauguration of Three Sculptures in Iraq Baghdad," Alsamuria News, 13 February, 2013 Online: