Tepaliklar (Chernigov viloyati)
Andoza:НП-Украина Xolmi ( ukraincha: Холми ) — Ukrainaning Chernigov viloyati, Koryukovskiy tumani shimoli-gʻarbida joylashgan. Ubed daryosi boʻyida joylashgan uncha katta bo‘lmagan qishloq va aholi punkti.
Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]
Birinchi marta Xolmi nomi Ivan Samoylovichning 1674-yildagi universal asarida tilga olingan. Ivan Samoylovichning harbiy o‘rtog‘i V. Dunin-Borkovskiyga (keyinchalik polkovnik) boshliq etib tayinlangan. Lekin, bu hudud 1600-yildan ancha oldin paydo bo'lgan degan fikr bor.
Ukraina va Rossiya birlashgandan so'ng, qishloq Chernigov polkining Ponornitska yuzligi tarkibiga kiritiladi. 1666-yilgi aholini ro'yxatga olish ma'lumotlariga ko‘ra, tepalikda 31 ta xonadon, shu jumladan 12 dehqon xo'jaligi (ulardan 6 tasi asalarichilik bilan shug'ullangan), bu erda 6 ta ot va bitta ho'kiz mavjud bo‘lgan. Bundan tashqari, qishloqda 17 loviyazor mavjud edi. Barcha xo'jaliklardan non, javdar va jo‘xori so‘tisi 29 osmachek, yarim sakkiztadan yig'ib olingan edi. 65 oltin puli hisobida pul ham yig‘ib olingan.Sakkiz asalari xo‘jaligidan bir yarim kilogramm asal yig‘ilgan .
1830-yillarga qadar Xolmi qishlog‘i Borkovskiylarga - Dunin-Borkovskiyning avlodlariga boshqarish uchun berilgan. Dehqonlar asosan dehqonchilik bilan shugʻullangan. Qumloq va unumsiz yerlar ko‘p boʻlganligi sababli hunarmandchilik dehqonlar uchun 17-asrning ikkinchi yarmidan boshlab qoʻshimcha tirikchilik manbai boʻlin hisoblanardi.
Qishloq Chernigov viloyatining Sosnitskiy tumani Xolmenskiy volostining markazi hisoblanar edi. Xolmi qishlog'ida Avliyo Maykl cherkovi bor edi. Maykl cherkovining ruhoniylari [1] :
- 1780-yil - ruhoniy Andrey Ivanovich, ruhoniy Gabriel Mixaylovich
1924-yilda Hillsda dorixona ochildi.
Ulug' Vatan urushi paytida, 1941-yil 23-avgustda nemis qo‘shinlari Xolmini bosib olishga muvafaq bo‘lishadi. Bir necha kundan so‘ng ya'ni 1941-yil sentyabr oyida to‘qqiz kishidan iborat shtab-kvartira (Nikolay Eremenko, Shura Omelianenko, Fenya Vnukova, Fedor Reznichenko, Katya) boshchiligidagi Xolmida "Hayot shunday boshlandi" yashirin komsomol tashkiloti o‘z faoliyatini boshlaydi. Tashkilotning faoliyati Xolmi, Pogoreltsy, Bobrik fermasi, Kozilovka va Chenchikini qamrab oldi, uning a‘zolari sovet partizan otryadlarining aloqachilari bo‘lib, ular qurol-yarog‘larni yig‘ishdi (1941-yil 7-noyabrda ular partizanlarga 8 ta miltiq, 4 ta revolver to‘plashdi va topshirdilar., 68 qo'l granatalari va 5 ming o'q-dorilar), gazetalar va varaqalar yozgan va tarqatgan (jami 15 mingdan ortiq gazetalar, varaqalar va Sovet Axborot byurosining hisobotlarini tarqatgan) va 1941-yil 7-noyabrdan oldingi kechada, ular qishloq binolariga qizil bayroqlarni osib qo'yishdi. 1942-yil 1-martda tashkilot aniqlandi va yo'q qilindi [2] .
1943-yil 15-sentyabrda Sovet qo‘shinlarining hujumi paytida nemis qo‘shinlari Xolmidan haydab chiqariladi
1958-yilda Xolmi shahar tipidagi aholi punktiga aylanadi. O‘sha paytdagi eng yirik korxona spirtli ichimliklar zavodi hisoblanardi [3] .
1989-yil yanvar oyida aholi soni 3 583 nafarni tashkil etardi [4] .
2013-yil 1-yanvar holatiga koʻra qishloqda aholi soni 2788 kishi edi [5] .
Hozirgi holat[tahrir | manbasini tahrirlash]
Xolmi viloyat markazidan 33 km uzoqlikda joylashgan ( Koryukovka ). Demografik nuqtai nazardan qishloqda aholining kamayishi kuzatilmoqda: 1983-yilda qishloqda 3882 kishi bo‘lgan bo‘lsa 2006-yilda esa 3256 kishi tashki etgan, 23 yil ichida qishloq aholisi 626 kishiga kamaydi. Hills sanoati: oziq-ovqat (sanoat - yog‘ va pishloq va spirtli ichimliklar) va qurilish materiallari asosiy sanoatini tashkil qiladi. Qishloqda oʻlkashunoslik muzeyi joylashgan.
Transport[tahrir | manbasini tahrirlash]
Qishloq temir yoʻl vokzalidan 30 km uzoqlikda joylashgan.
Koryukovka stantsiyasi Xolmi qishlog‘iga bog‘langan. (temir yo'lning oxirgi nuqtasi Gomel-Baxmach liniyasidan bekat) [3] .
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Историческая информация о с. Холмы
- ↑ А. Ф. Фёдоров. Подпольный обком действует. Кишинев, «Литература артистикэ», 1985. стр.287-293
- ↑ 3,0 3,1 Холмы // Большая Советская Энциклопедия. / под ред. А. М. Прохорова. 3-е изд. том 28. М., «Советская энциклопедия», 1978.
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
- ↑ „Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України. Київ, 2013. стор.110“. 2013-yil 12-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 21-noyabr.
Havolalar va manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
(укр. яз.)
- КВКФ, 2007 г.
- История городов и сёл Черниговской области, 1983 г.