Taqir Karl II Zaburi

Old bogʻlovchi qopqoq

Taqir Karlning zaburi (fransuzcha: Psautier de Charles le Chauve) — Karoling Uygʻonish davri kitob sanʼatining yodgorligi boʻlgan Zaburning yoritilgan qoʻlyozmasi. Fransiya Milliy kutubxonasida saqlanadi (katalog belgisi MS lat. 1152). Oltin, kumush va fil suyagi bilan bezatilgan dastlabki oʻrta asr qoʻlyozmasining noyob namunasi.

Qoʻlyozma 240×195 mm oʻlchamdagi 173 ta pergament varaqlarini oʻz ichiga oladi. Matn Karoling minuskulasida yozilgan, ammo toʻliq sahifaning bosh harflari binafsha rangda unsiyal oltin bilan yozilgan (jami 6). 172-varaqda, geksametrik bagʻishlanmada kotibning ismi koʻrsatilgan — Liutard. Bir qator bilvosita maʼlumotlarga koʻra, qoʻlyozma 842-869-yillarga toʻgʻri keladi.

Qoʻlyozmada 3 ta toʻliq sahifali miniatyura mavjud: 1-varaqda Dovud arfa bilan, 3-varaqda Qirol Taqir Karl, 4-varaqda Zaburning lotin tiliga tarjimoni Avliyo Jerom. Barcha miniatyuralar binafsha fonda oltin rangda sheʼriy tushuntirishlar bilan taʼminlangan.

Asl bogʻlam kumush ramkadagi koʻplab yarim qimmatbaho toshlardan iborat boʻlib, markazda fil suyagidan relyef mavjud. Old muqovadagi relyefda Zabur 56 dan sahnalar tasvirlangan, tepasida esa Masih tasvirlangan (xuddi shunday syujet Utrext zaburidagi miniatyurada ham tasvirlangan). Orqa muqovada Dovudni qoralagan Natan paygʻambar tasvirlangan.

869-yilda rafiqasi Irmentruda vafotidan soʻng, Taqir Karl qoʻlyozmani Metz soboriga topshirdi. 1674-yilda uni Kolbert sotib oldi, oʻz navbatida, uning merosxoʻrlari kitoblarini 1732-yilda Qirollik kutubxonasiga sotishdi.

Adabiyotlar

• Mari-Pierre Laffitte et Charlotte Denoël, Trésors carolingiens : Livres manuscrits de Charlemagne à Charles le Chauve, Bibliothèque Nationale de France — Seuil, 2007, 240 p. (ISBN 978-2-7177-2377-9), p. 108-112 (15-ogohlantirish)
• D. Gaborit-Shopen, Ivoires médiévaux, Ve-XVe siècles, Katalog, Parij, Réunion des Musées nationalaux, 2003-yil, eʼlonlar 37 va 42.
• Köhler, F. Mutherich, Die karolingischen Miniaturen, 5, „Die Hofschule Karls des Kahlen“, Berlin, 1982, p. 9-12.

Havolalar

• Psalterium Caroli Calvi Arxivnaya kopiya