Tailand qirollik madhiyasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Tailand qirollik madhiyasi
Soʻz muallif(lar)i Narisara Nuwattiwong va King Vajiravudh, 1913
Bastakor Pyotr Shurovskiy, 1888
Qabul qilindi

1888-yil (norasmiy matn)

1913-yil (rasmiy matn)
Bekor qilindi 1932-yil
Audio
Tailand qirollik madhiyasi

"Sansoen Phra Barami" (tay tilida. สรรเสริญพระบารมี, talaffuz qilinadi:sǎn.sɤ̌ːn pʰráʔ) — Tailand qirollik madhiyasi hisoblanadi. Madhiya 1932-yilgacha Siamning de-fakto milliy madhiyasi edi.

Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tailandning qirollik madhiyasi va Siamning de-fakto milliy madhiyasi sifatida ishlatiladigan birinchi qoʻshiq Rattanakosin qirolligi qiroli Mongkut davrida paydo boʻlgan. 1851-yilda ikki sobiq britaniyalik harbiy ofitser kapitan Impey va leytenant Thomas George Knox Siam armiyasida xizmat qilishgan. Ular qirol Mongkut va ikkinchi qirol Pinklao qoʻshinlarini ingliz harbiy anʼanalari bilan oʻqitdilar. Shunday qilib, ular „Xudo qirolni asrasin“ madhiyasini Siam shohi uchun sharaf musiqasi sifatida taklif qildi. Phraya Srisunthonwohan (Noi Āchāryānkura) keyinchalik bu madhiya uchun tay tilidagi soʻzlarni yozdi va uni „Chom Rat Chong Charoen“ deb nomladi, bu „buyuk qirol yashasin“ degan maʼnoni anglatadi.

1871-yilda qirol Chulalongkorn Vest-Indiyadagi Singapur va Bataviyaga (hozirgi Jakarta) tashrif buyurdi. Siam oʻsha paytda Singapurda hukmronlik qilgan Buyuk Britaniya bilan bir xil madhiyadan foydalangani maʼlum. Siam qirollik madhiyasi amalda milliy madhiya sifatida foydalanish uchun yangi kuyga ega boʻlishi kerak edi. Anʼanaviy siam musiqachilari yangi madhiya sifatida foydalanish uchun qirol Budda Loetla Nabhalayning (Rama II) shoh kompozitsiyasi boʻlgan „Bulan Loi Luean“ („Osmonda suzuvchi oy“) nomli Tailand qoʻshigʻini tanladilar[1]. Keyinchalik qirol Chulalongkorn qirollik Siam armiyasida xizmat qilgan gollandiyalik guruh ustasi janob Heutsenga harbiy orkestr ijrosi uchun gʻarbiy uslubda qoʻshiqni tartibga solishni buyurdi. Mahidol universiteti dotsenti Sugree Charoensukning tadqiqotiga koʻra, bu madhiyaning ohangi 1911-yildan beri yovvoyi yoʻlbars korpusining madhiyasi sifatida ishlatilgan „Sansoen Sua Pa“ nomli boshqa madhiya bilan bir xil boʻlishi mumkin[2][3].

Matn[tahrir | manbasini tahrirlash]

Rasmiy matn[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tay tilida[4] Lotin alifbosida IPA transkripsiyasi Inglizcha tarjima

ข้าวรพุทธเจ้า
เอามโนและศิระกราน
นบพระภูมิบาล บุญดิเรก
เอกบรมจักริน
พระสยามินทร์ พระยศยิ่งยง
เย็นศิระเพราะพระบริบาล
ผลพระคุณ ธ รักษา
ปวงประชาเป็นสุขศานต์
ขอบันดาล
ธ ประสงค์ใด จงสฤษดิ์ดัง
หวังวรหฤทัย ดุจถวายชัย ชโย

Kha wora phuttha chao
Ao mano lae sira kran
Nop phra phumi ban bunya direk
Ek boromma chakkrin
Phra sayamin
Phra yotsa ying yong
Yen sira phro phra bori ban
Phon phra khun tha raksa
Puang pracha pen sukkha san
Kho bandan
Tha prasong dai chong sarit dang
Wang wara haruethai
Dut cha thawai chai chayo

[kʰâ: wɔ:.ráʔ pʰút.tʰáʔ t͡ɕâːw]
[ʔaw má.noː lɛ́ʔ sì.ráʔ kraːn]
[nóp pʰráʔ pʰuː.míʔ baːn bun.jáʔ dì.rèːk]
[ʔèːk bɔ:.rom.máʔ t͡ɕàk.krin]
[pʰráʔ sà.jǎ:.min]
[pʰráʔ jót.sàʔ jîŋ joŋ]
[jen sì.ráʔ pʰrɔ́ʔ pʰráʔ bɔ:.ríʔ baːn]
[pʰǒn pʰráʔ kʰun tʰáʔ rák.sǎː]
[pu:aŋ prà.t͡ɕaː pen sùk.kʰà sǎːn]
[kʰɔ̌: ban.daːn]
[tʰáʔ prà.sǒŋ daj t͡ɕoŋ sà.rìt daŋ]
[wǎŋ wá.ráʔ hà.rɯ́.tʰaj]
[dùt.t͡ɕàʔ tʰà.wǎːj t͡ɕʰaj t͡ɕʰá.jo:]

We, servants of His great Majesty,
prostrate our heart and head,
to pay respect to the ruler, whose merits are boundless,
our glorious sovereign,
the greatest of Siam,
with great and lasting honor,
(We are) secure and peaceful because of your royal rule,
the result of royal protection
(are) people in happiness and in peace,
May it be that
whatever you will, be done
according to the hopes of your great heart
as we wish (you) victory, hurrah!

Tailand Qirollik armiyasi tomonidan qo'llaniladigan qo'shiqlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tay tilida Lotin alifbosida IPA transkripsiyasi Ingliz tilida

ข้าวรพุทธเจ้า เหล่าพิริย์พลพลา
สมสมัยกา- ละปิติกมล
รวมนรจำเรียงพรรค์
สรรพ์ดุริยพล สฤษดิมลฑล
ทำสดุดีแด่นฤบาล ผลพระคุณรักษา
พลนิกายะสุขศานต์ ขอบันดาล
ธ ประสงค์ใด จงสิทธิ์ดัง
หวังวรหฤทัย ดุจถวายชัย ฉะนี้

Kha wora phuttha chao
Lhao pi ri ya pol pha-la
Som sa mai ka- la pi ti kamol
Ruam nor ra jam rueang phak
Sap pa du ri ya phon
Sa rit di mon thon
Tham sa du dee dae na rue ban
Phon phra khun na raksa
Puha la ni ka ya sukkha san
Kho bandan
Tha prasong dai chong sit dang
Wang wara haruethai
Dut cha thawai chai cha nee

Qadimgi drama matni[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tay tilida Lotin alifbosida IPA transkripsiyasi Inglizcha tarjima

อ้าพระนฤปจง ทรงสิริวัฑฒนา
จงพระพุทธศา-สนฐีติยง
ราชรัฐจงจีรัง
ทั้งบรมวงศ์ ฑีรฆดำรง
ทรงกรุณาประชาบาล ราชธรรมรักษา
เป็นหิตานุหิตสาร ขอบันดาล
ธ ประสงค์ใด จงสิทธิ์ดัง
หวังวรหฤทัย ดุจถวายไชย ฉนี้

Ar phra na rue pra song
Song siri wat ta na
Jong pra put ta sa
Son thi ti yong
Rat cha rat jong jee rang
Thee rha kha dam romg
Song ka ru na pra cha ban
Rat cha dhama tha raksa
Pen hi ta nu hit san kho bandan
Tha prasong dai chong sit dang
Wang wara haruethai
Dut cha thawai chai cha-nee

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]