Sintetik radioizotop

Sintetik radioizotop - bu tabiatda uchramaydigan radionuklid : uni ishlab chiqaradigan tabiiy jarayon yoki mexanizm mavjud emas yoki u juda beqaror bo'lib, u juda qisqa vaqt ichida parchalanadi. Masalan, texnetiy -95 va prometiy -146. Ularning ko'pchiligi ishlatilgan yadro yoqilg'isi yig'inlarida topiladi va ulardan olinadi . Ba'zilari zarrachalar tezlatgichlarda ishlab chiqarilishi kerak.

Ishlab chiqarish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ba'zi sintetik radioizotoplar turli xil bo'linish mahsulotlarini o'z ichiga olgan ishlatilgan yadro reaktorining yoqilg'i tayoqlaridan olinadi. Masalan, 1994 yilgacha yadroviy reaktorlarda 49 000 terabekkerel (78 metrik tonna ) texnetiy ishlab chiqarilganligi taxmin qilinmoqda, bu hozirgacha yerdagi texnetiyning asosiy manbai hisoblanadi.^[1]

Ba'zi sintetik izotoplar bo'linish yo'li bilan katta miqdorda ishlab chiqariladi, lekin hali qayta tiklanmaydi. Boshqa izotoplar yadroviy reaktorda asosiy izotoplarning neytron nurlanishi (masalan, Tc-97 Ru-96 neytron nurlanishi orqali amalga oshirilishi mumkin) yoki asosiy izotoplarni zarracha tezlatgichidan yuqori energiyali zarrachalar bilan bombardimon qilish orqali ishlab chiqariladi.

Ko'pgina izotoplar siklotronlarda ishlab chiqariladi, masalan, pozitron emissiya tomografiyasi uchun keng qo'llaniladigan ftor-18 va kislorod-15 .^[2]

Yadro tibbiyoti[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yadro tibbiyoti diagnostika yoki davolash uchun radioizotoplardan foydalanishni o'z ichiga oladi.

Diagnostika[tahrir | manbasini tahrirlash]

Radioaktiv izlovchi birikmalar, radiofarmatsevtikalar turli organlar va tana tizimlarining faoliyatini kuzatish uchun ishlatiladi. Ushbu birikmalar o'rganilayotgan faoliyatga jalb qilingan yoki konsentratsiyalangan kimyoviy izlagichdan foydalanadi. Ushbu kimyoviy izotop qisqa muddatli radioaktiv izotopni o'z ichiga oladi, odatda u tana bo'ylab sayohat qilish uchun etarlicha energiyaga ega bo'lgan va konsentratsiyalarni xaritalash uchun gamma-kamera tomonidan tashqarida olinadigan gamma nurlarini chiqaradi. Gamma-kameralar va boshqa shunga o'xshash detektorlar yuqori samaradorlikka ega va kuzatuvchi birikmalar odatda qiziqish sohalarida konsentratsiya qilishda juda samarali, shuning uchun zarur bo'lgan radioaktiv moddalarning umumiy miqdori juda kichik.

Tc-99m metastabil yadro izomeri tibbiy diagnostika uchun keng qo'llaniladigan gamma-nurlari emitteridir, chunki u qisqa yarimparchalanish davri 6 soatni tashkil qiladi, ammo uni kasalxonada texnetiy-99m generatori yordamida osongina qilish mumkin. 2010 yilda molibden-99 asosiy izotopiga haftalik global talab 440 TBq (12 000 Ci) ni tashkil etdi, bu asosan uran-235 ning bo'linishi bilan ta'minlangan.

↑ Yoshihara, K „Technetium in the environment“,. Technetium and Rhenium Their Chemistry and Its Applications, Topics in Current Chemistry Yoshihara: . Springer, 1996. DOI:10.1007/3-540-59469-8_2. ISBN 978-3-540-59469-7.
↑ Cyclotron Produced Radionuclides: Physical Characteristics and Production Methods. Vienna: IAEA, 2009. ISBN 978-92-0-106908-5.

[1] Yoshihara, K „Technetium in the environment“,. Technetium and Rhenium Their Chemistry and Its Applications, Topics in Current Chemistry Yoshihara: . Springer, 1996. DOI:10.1007/3-540-59469-8_2. ISBN 978-3-540-59469-7.

[2] Cyclotron Produced Radionuclides: Physical Characteristics and Production Methods. Vienna: IAEA, 2009. ISBN 978-92-0-106908-5.

[1]

[2]