Shayx Abdulloh

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

 

Shayx Muhammad Abdulloh (1905-yil 5-dekabr – 1982-yil 8-sentabr) Jammu va Kashmir markaziy siyosatida rol oʻynagan hind siyosatchisi[1] Abdulloh Butun Jammu va Kashmir musulmonlari konferensiyasi asoschisi. Milliy konferensiya Hindistonga qo'shilganidan keyin Jammu va Kashmiga 1-saylangan Bosh vaziri. U Maharaja Hari Singhhukmronligiga qarshi chiqdi va Kashmirni o'zini o'zi boshqarishga chaqirdi.[2]Keyinchalik I qamoqqa tashlangan va surgun qilingan. 1953 yil 8 avgustda u Bosh vazirlik lavozimidan ozod qilindi va Bakshi G'ulom Muhammad yangi Bosh vazir etib tayinlandi. “Sadr-i-Riyosat” va “Bosh vazir” iboralari 1965 yilda “Hokim” va “Bosh vazir” atamalari bilan almashtirildi[3] Shayx Abdulloh 1974 yilgi Indira-Shayx kelishuvidan keyin yana shtat bosh vaziri bo'ldi va 1982 yil 8 sentyabrda vafotigacha eng yuqori pog'onada qoldi[4]

Yoshlik[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shayx Abdulloh 1905-yil 5-dekabrda otasi Shayx Muhammad Ibrohim vafotidan ikki hafta o‘tib, Srinagar chekkasidagi Soura qishlog‘ida tug‘ilgan. [5] [6] U oʻzining “Atish yo Chinor” tarjimai holida[7] taʼkidlaganidek, uning bobosi Sapru urugʻiga mansub hindu brahmani (yaʼni kashmir panditi ) boʻlib, Islomni qabul qilgan. So'fiy targ'ibotchisi.[8][9] Uning otasi o'rta sinflar uchun yetakchisi va Kashmir ro'mollari savdosi bilan shug'ullangan.[10] Abdulloh oilada 6taopa-singilning eng kichigi edi. [5]

Siyosiy faollik[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kashmirlik polimat va huquqshunos Molvi Abdulla. Uning ma'ruzalari Abdulloh Shayx va boshqa o'qimishli musulmon yoshlarni adolat va asosiy huquqlar uchun kurashga undadi.

Aligarh musulmon universiteti talabasi sifatida liberal va ilg'or g'oyalarga ega bo'lgan shaxslar bilan aloqador va ular bilan hamnafas bo'lgan. U feodal tuzum kashmirliklarning qashshoqlari uchun mas'ul ekanligiga va dunyoning barcha ilg'or davlatlari kabi Kashmirda ham demokratik yo'l bilan saylangan hukumat bo'lishi kerak degan fikrga amin bo’ldi

Shayx Abdulla Neru va Badshoh Xon bilan (markazda) Shalimar bog'ida 1945 yil

Shayx Abdulloh 1937-yilda Javoharlal Neru bilan tanishdi va Hindiston Milliy Kongressi rahbari sifatida Britaniya Hindistoni aholisi uchun xuddi shunday huquqlarni talab qildi .[6]Hindiston xalqini qoʻllab-quvvatlash uchun Butun Hindiston shtatlari xalqlari konferensiyasini [6] tuzdi. Knyazlik shtatlari vakillik hukumati uchun kurashda 2 do'st va siyosiy ittifoqchilarga aylandi.

  1. ↑ „Sheikh Mohammad Abdullah“. eparlib.nic.in. Lok Sabha Secretariat, New Delhi (1990). 28-yanvar 2021-yilda asl nusxadan arxivlandi.
  2. ↑ Guha, Ramachandra.
  3. ↑ Noorani, A.G.. Article 370 : a constitutional history of Jammu and Kashmir, 1. publ., New Delhi: Oxford University Press, 7 July 2011. ISBN 9780198074083. 
  4. ↑ Rakesh Ankit, "Sheikh Mohammad Abdullah of Kashmir, 1965–1975: From Externment to Enthronement."
  5. ↑ 5,0 5,1 Sheikh Mohammad Abdullah: A Profile, Lok Sabha Secretariat (1990).
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Abdullah & Taing 1985.
  7. ↑ Mohammad Abdullah (Sheikh). Flames of the Chinar: An Autobiography. Viking, 1993. ISBN 978-0-670-85318-2. 
  8. ↑ Syed Taffazull Hussain. Sheikh Abdullah-A Biography: The Crucial Period 1905-1939. 2019 Edition. Syed Taffazull Hussain, 13 July 2019. ISBN 978-1-60481-603-7. 
  9. ↑ Ajit Bhattacharjea. Sheikh Mohammad Abdullah: Tragic Hero of Kashmir. Lotus collection/Roli Books, 2008. ISBN 9788174366719. 
  10. ↑ Kumar, Radha. Paradise at War: A Political History of Kashmir. New Delhi: Aleph, 2018 — 23 bet. ISBN 9789388292122.  
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Shayx_Abdulloh&oldid=3762730" dan olindi