Shabolovskiy telemarkazi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Televizion markaz Shabolovka, 37 va Shuxov minorasi

Shabolovkadagi televizion markaz — Moskvaning Shabolovka koʻchasida, Shuxov minorasi etagida joylashgan teleradiokompaniydir. 1967-yilda Ostankino televizion markazi ochilishidan avval u SSSRning asosiy televizion markazi hisoblangan. Moskvada telekoʻrsatuvlar boshlanganidan beri tomoshabinlar har kuni xatlar qoplari keladigan televidenie manzilini esladilar: Moskva, st. Shabolovka, 53 (televidenie markazining haqiqiy manzili edi)[1].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Varvara bolalar uyi (1849-1922)[tahrir | manbasini tahrirlash]

Varvarinskiy bolalar uyi va Sankt-Peterburg cherkovi. Varvarlar (1898)

Shabolovkadagi bino 1849-yilda Moskva filantropi Aleksey Ivanovich Lobkov mablagʻlari hisobidan qurilgan boʻlib, meʼmor Mixail Bikovskiy tomonidan 1848-yildagi vabodan keyin ota-onasiz qolgan qizlar uchun bolalar uyi sifatida loyihalashtirilgan. Bolalar uyi asoschisi Varvaraning vabodan vafot etgan qizi xotirasiga shunday nom olgan. Moskvadagi yagona taʼlim maskani edi. Binoda Sankt-Barbaraning uy cherkovi bor edi. Xayriya muassasasiga malika Elizaveta Fedorovna[2] homiylik qilgan. 1919-yilda Varvara bolalar uyi yopildi, 1920-yilda cherkov gumbazi buzib tashlandi[3].

Moskva radiotelegraf stansiyasining radio markazi (1922-1927)[tahrir | manbasini tahrirlash]

1922-yil boshidan, sobiq uning yangu ofisi binosi yaqinida qurilganidan soʻng, mamlakatdagi eng baland 150 metrli ochiq-oydin toʻliq metall radio minorasi loyihaga muvofiq va taniqli muhandis Vladimir Shuxovning bevosita rahbarligi ostida qurib bitkazilgan, keyinchalik Moskva radiotelegraf stantsiyasining radio uzatgichlari uchun asos boʻlgan uning nomi bilan atalgan[4], radio markazi boshpana binosida joylasha boshladi[3].

Komintern nomidagi radiostansiya (1927-1933)[tahrir | manbasini tahrirlash]

1927-yilda eskirgan radiostantsiyasi oʻrnida Nijniy Novgorod radiolaboratoriyasida yaratilgan oʻsha paytda Yevropadagi eng kuchli 40 kilovattlik uzatuvchi bilan jihozlangan Kominternning Ikkinchi Radiostantsiyasi yaratildi. Bu stantsiya Voznesenskaya koʻchasidagi (hozirgi Radio koʻchasi) birinchi Komintern radiostantsiyasidan farqli oʻlaroq, „Katta Komintern“ yoki „Yangi Komintern“ deb atala boshlandi. Transmitter antennalari Shuxov minorasida joylashgan boʻlib, u „Komintern radio minorasi“ sifatida ham tanilgan.

Aloqa ilmiy-sinov institutining eksperimental laboratoriyasi (1933-1939)[tahrir | manbasini tahrirlash]

1933—1937-yillarda binodan Aloqa Ilmiy-sinov institutining eksperimental laboratoriyasi[5], minora esa radio sinov xonasi[6] sifatida ishlatilgan

Moskva televizion markazi (1939-1967)[tahrir | manbasini tahrirlash]

1936-yilda ITC binosining qurilishi boshlandi (hozirgi Shabolovka koʻchasi, 37, 7-bino manzil shu edi)[7]. 1937-yil 9-martda televizion markaz mamlakatdagi birinchi eksperimental elektron televideniyeni efirga uzatish ishlarini boshladi va efirga uztadi[8]. 1937-yil oxiridan boshlab markaz elektron televidenie tizimida muntazam ravishda eksperimental telekoʻrsatuvlar efirga bera boshladi[7]. 1938-yil 31-dekabrda MTM ishga tushirildi[9], 1939-yil 10-martda esa muntazam eshittirishlar boshlandi[10] Keyinchalik haftada 4 marta 2 soatdan dasturlarni efirga uzatish amalga oshirildi. Oʻsha yilning bahorida Moskvada 100 dan ortiq TK-1 televizorlari[11] uzatishni qabul qildi. ASC dan MTC birinchi, 1956 -ildan esa Moskva dasturlari, 1956-yildan beri ASCdan soʻnggi yangiliklar, 1960-yildan — televidenie yangiliklari, shuningdek, dayjestlar efirga uzatildi va filmlar namoyish etildi, bu yerda 1951-yildan beri telvizion dastur mavjud. CST direksiyasi va tematik nashrlari (1960-yillarning oʻrtalaridan boshlab. — Markaziy televideniyening dasturlar bosh boshqarmasi va mavzuli bosh tahririyatlari), uning maʼmuriy-boshqaruv apparati, shu jumladan uning direktori kabineti va XTMning maʼmuriy-boshqaruv apparati ham joylashgan.

Oktyabrning 50 yilligi nomidagi ASK-2 teletexnika markazi (1967-1991)[tahrir | manbasini tahrirlash]

1967-yil noyabr oyida ITC oʻsha yili koʻchada qurilgan ASCga oʻtkazildi. Akademik Koroleva, 12, ASK-1ga aylandi.

MTCning oʻzi esa Oktyabrning 50 yilligi nomidagi TTC deb oʻzgartirildi. Koʻrsatuvlar bosh boshqarmasi va Markaziy televideniyening tematik bosh nashrlari, shuningdek, yozib olingan koʻrsatuvlar va jonli efirni chiqarish ASK-1 ga oʻtdi. ASBda (oʻsha paytda ularning soni 6 taga koʻpaygan) ASK-2 bolalar, ilmiy-ommabop va oʻquv dasturlarini suratga olishni davom ettirdi.

VGTRK texnik binosi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1991-yilda Shabolovkadagi texnik majmua Butunrossiya davlat teleradiokompaniyasiga oʻtkazildi. Bu yerdan barcha VGTRK telekanallari efirga uzatiladi, jumladan, Rossiya-1, Rossiya-Kultura[12] va Rossiya-24 . 1997-yilda tashkil etilganidan 2002-yilgacha „Madaniyat“ telekanali boʻlimlarining bir qismi shu yerda joylashgan[13]. 2003-yildan 2015-yilgacha Shabolovkadagi texnik majmuada „Sport“ (keyinchalik — " Rossiya-2 ") Butunrossiya davlat teleradiokompaniyasining ofis va barcha sharh va eshittirish studiyalari joylashgan edi[14][15]. 2015-yil dekabr oyida uning sobiq telestudiyasining sahna koʻrinishlari va sharhlovchi pozitsiyalari „Madaniyat“ kanalining „ Urush va tinchlik : roman oʻqish“[16][17] maxsus loyihasida, 2017-yilda esa modernizatsiya va oʻtishga tayyorgarlik jarayonida foydalanilgan. „Madaniyat“ telekanali yuqori aniqlikdagi (HD) standartda eshittirishga toʻliq qaytdi[18][15].

Oʻn toʻrt qavatli qurilishi tugallanmagan televizion markaz binosi hududga tutashgan: st. Shabolovka, 35. SSSR harbiy-kosmik kuchlari uchun bino qurilishi 1986-yildan beri davom etmoqda, ammo 1990-yillarning boshida binoni televidenie markaziga oʻtkazishga qaror qilindi. Qurilish tugatish bosqichida toʻxtatildi, ishni qayta boshlash binoga egalik qilish boʻyicha kelishmovchiliklar tufayli toʻsqinlik qilmoqda[19].

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Shabolovka
  • Shuxov minorasi
  • Ostankino (telemarkaz)

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. „Шаболовка 53, очерки“. Портал «Музей телевидения и радио в Интернете». Qaraldi: 2017-yil 2-oktyabr. [sayt ishlamaydi]
  2. Pyatidesyatiletie Varvarinskogo sirotskogo doma Lobkovix sostoyaщego pod Avgusteyshim pokrovitelstvom Yeya Imperatorskogo Visochestva Velikoy Knyagini Yelizaveti Feodorovni v Moskve. S 5-noyabrya 1848 goda po 5-e noyabrya 1898 goda. M., 1898.
  3. 3,0 3,1 Брусиловский Н. „Варваринский сиротский приют в Москве“. // Сайт «Узнай Москву» (um.mos.ru). 2019-yil 31-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 31-mart.
  4. „Шуховская башня“. // Сайт РИА Новости (ria.ru) (2017-yil 19-mart). 2017-yil 19-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 9-oktyabr.
  5. Radiostansiya imeni Kominterna // Moskva : Ensiklopedicheskiy spravochnik. — M.: Bolshaya Rossiyskaya Ensiklopediya, 1980, 1992. — so ssilkoy na Ioffe X. A., Kuritsina N. N. Samaya moщnaya v Yevrope // „Elektrosvyaz“. — 1977. — № 12. — S. 47-50; Shkud M. A. Etapi sovetskogo radiostroitelstva, tam je, S. 3-10.
  6. „Шуховская телебашня: шедевр русского архитектурного авангарда. Справка“. // Сайт РИА Новости (ria.ru) (2008-yil 2-dekabr). Qaraldi: 2017-yil 15-oktyabr.
  7. 7,0 7,1 „Телевизионная Шуховская башня на Шаболовке. Справка“. // Сайт РИА Новости (ria.ru) (2012-yil 19-mart). Qaraldi: 2017-yil 9-oktyabr.
  8. Muzey televideniya i radio. Tematicheskie i istoricheskie ocherki // TVmuseum.ru
  9. 3. K 75-letiyu sozdaniya Moskovskogo telesentra
  10. Kak sozdavalos televidenie (Wayback Machine saytida 2009-06-05 sanasida arxivlangan) // connect.ru
  11. Borisov V. P. VIVOS VOCO: „Rojdenie televideniya v strane Sovetov“ // vivovoco.astronet.ru
  12. Ларина К. „Реновация «Культуры»“. // Журнал «The New Times» (newtimes.ru) — №21 (447). — (2017-yil 14-iyun). 2017-yil 17-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 1-aprel.
  13. „Телеканал «Культура» отметит юбилей сменой дизайна и новыми программами“. «Известия» (2002-yil 1-noyabr). Qaraldi: 2017-yil 4-sentyabr.
  14. Чужкова А. „Башню сносит“. // Газета «Культура» — цит. по сайту «portal-kultura.ru» (2013-yil 27-dekabr).
  15. 15,0 15,1 „Увольнения на «Культуре» — как это было. Рассказ очевидца“. Музыкальное обозрение (2017-yil 26-iyun). — „Но потом заговорили о том, что летом канал переезжает в здание на Шаболовке, где в то время сидели наши спорт-коллеги“.
  16. „Из студии на Шаболовке Слушатели «Маяка» читают роман «Война и мир»“. Радио Маяк (2015-yil 9-dekabr). 2017-yil 25-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 5-sentyabr.
  17. „«Актуально само название «Война и мир». «Войну и мир» прочитают за четыре дня“. Газета.ру (2015-yil 10-dekabr).
  18. Макарова, Елизавета. „«Модернизация предполагает сокращение штата сотрудников»“. Коммерсантъ, № 103 (2017-yil 13-iyun), s. 7. Qaraldi: 2017-yil 4-sentyabr.
  19. „Афиша Город: Высотка в Оружейном, аквапарк в Очаково, телецентр на Шаболовке и другие заброшенные дома – Архив“ (ru). Qaraldi: 2016-yil 19-avgust.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]