Sergey Anoxin

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Sergey Anoxin
Tavalludi 1910-yil 19-mart
Vafoti 15-aprel 1986
Fuqaroligi SSSR bayrogʻi SSSR
Mukofotlari

Sergey Nikolaevich Anoxin (1910-yilning 19-martida (1-aprelida) tavallud topgan,1986-yilning 15-aprelida 76 yoshida vafot etgan) – sovet sinovchi uchuvchisi, polkovnik (1947-yil), Sovet Ittifoqi Qahramoni[1] (1953-yil)), SSSRda xizmat koʻrsatgan sinov uchuvchisi (1959-yil), Stalin mukofoti laureati, ikkinchi darajali (1953-yil). 1945-yil may oyida parvoz sinovlari paytida u chap koʻzini yoʻqotdi, ammo tuzalib ketganidan keyin u parvoz ishiga qaytdi.

Hayoti va faoliyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

1910-yil 19-martda (1-aprel) Moskvada tugʻilgan. Millati rus. 1929-yilda avtomobilsozlik kurslarini tugatgan.

1930-yilda Moskva planerlar maktabini, 1931-yilda Oliy parvoz planer maktabini, 1932-yilda OSOAVIAKHIM Markaziy parvoz maktabini, 1935-yilda Oliy parashyut maktabini tamomlagan[2].

1931—1935 yillarda – Oliy parvoz va samolyotlar maktabida oʻqituvchi (Koktebel qishlogʻi, Qrim). 1934-yil oktyabrda u Rot-Front-1 planerini havoda qasddan yoʻq qilish bilan sinab koʻrish uchun tajriba oʻtkazdi. Ikkita Butunittifoq planer rekordini oʻrnating. Stall usuli yordamida oʻta past balandlikdan (100 metr) parashyutda eksperimental sakrashni amalga oshirdi. 1935—1940-yillarda Turkiyada uchuvchi va desantchilarni tayyorlagan. 1940—1941-yillarda V. P. Chkalov nomidagi Markaziy aeroklubda planer parvoz komandiri, otryad komandiri, aviatsiya otryadi komandiri lavozimlarida ishlagan.

1941-yil dekabrdan armiyada xizmat qilgan. 1941-yil dekabrdan 1943-yil iyungacha u Havo-desant kuchlari eksperimental poligonida (Moskva viloyati, Shchelkovskiy tumani, Medvejye Ozyora qishlogʻida) sinovchi uchuvchi boʻlgan. Ulugʻ Vatan urushi qatnashchisi: 1942-1943-yillarda – 19-gvardiya havo-desant brigadasi (Kalinin fronti) parvozlar otryadi komandiri. U A-7, G-11 va KTs-20 planerlarida dushman chizigʻi orqasida partizanlarga bir nechta jangovar topshiriqlarni bajardi. 1943-yil 17-martga oʻtar kechasi u partizan aerodromidan G-11 planerida yagona (urush tarixidagi) parvozni amalga oshirdi[3].

194- yil iyundan 1962-yil avgustgacha – Parvoz tadqiqot institutida sinovchi uchuvchi. U osmonga koʻtarilib, Yak-7B qiruvchi samolyotini DM-4s ramjet dvigatellari (1944 yilda) va Yak-3PD qiruvchi samolyotini (1945 yilda) sinovdan oʻtkazdi. 1944—1945-yillarda u ortiqcha yukning tanaga taʼsiri va uchuvchining parvozdagi ishlashi boʻyicha kompleks tadqiqotlar oʻtkazdi. 1945-yil 17-mayda Yak-3 samolyotining kuchini nazorat qilish sinovlari paytida u ogʻir jarohat oldi, natijada chap koʻzini yoʻqotdi. Shunga qaramay, 1945-yil dekabr oyida u parvoz sinov ishlariga qaytdi.Yangi samolyotlarni sinovdan oʻtkazishda koʻrsatgan jasorati va qahramonligi uchun SSSR Oliy Kengashi Prezidiumining 1953-yil 3-fevraldagi farmoni bilan polkovnik Sergey Nikolaevich Anoxinga Lenin ordeni, Oltin yulduz medali hamda Sovet Ittifoqi Qahramoni unvoni berildi.

1962—1964-yillarda Parvoz ilmiy-tadqiqot instituti parvoz sinovlari majmuasi boshligʻining uslubiy masalalar boʻyicha oʻrinbosari boʻlib ishlagan. 1964-yil fevral oyidan beri polkovnik S. N. Anoxin nafaqaga chiqqan.

U OKB-1 (NPO Energia) da ishlagan: uslubiy boʻlim boshligʻi (1964-1974), sektor mudiri (1974-1977-yillar) va kosmonavtlar korpusi komandirining oʻrinbosari (1977-yildan). Moskvada yashagan. 1986-yil 15-aprelda vafot etgan. U Moskvadagi Novodevichy qabristoniga dafn etilgan. SSSRda xizmat koʻrsatgan sinov uchuvchisi (17.02.1959), SSSRda xizmat koʻrsatgan sport ustasi (1950-yil), polkovnik (1949-yil).

Mukofotlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Lenin ordeni (25.07.1949; 3.02.1953; 31.03.1980),
  • Qizil Bayroq ordeni (20.03.1943; 31.07.1948),
  • Vatanparvarlik ordeni bilan taqdirlangan
  • 1-darajali (09.16.1945; 20.09.1947; 11.03.1985),
  • Qizil Yulduz ordeni (31.07.1961),
  • „Harbiy xizmatlari uchun“ medallari (06.03.1952),
  • „Vatan urushi partizan“ 1-darajali (05/21/1943),
  • Xitoy medali.
  • 2-darajali Stalin mukofoti (1953; Kometa-3 samolyotining raketasini sinovdan oʻtkazgani uchun).
  • Tissandier diplomi bilan taqdirlangan (FAI, 1956-yilda)

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Авиационная энциклопедия в лицах. 
  2. Амирьянц Г.А.. Лётчики-испытатели. Сергей Анохин со товарищи. Москва: Машиностроение, 2001. ISBN 5-217-03081-X. 
  3. „Познавательный портал Наша Московия“. 2016-yil 20-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 19-noyabr.