Semipalatinsk davlat pedagogika

Vikipediya, ochiq ensiklopediya


Semipalatinsk davlat pedagogika instituti (SGPI) (qozoqcha: Семей мемлекеттік педагогикалық институты (СМПИ) Semey eng qadimgi oliy taʼlim muassasasi hisoblanadi. Institutda 26 ta mutaxassislik boʻyicha 5000 dan ortiq talaba tahsil oladi (shundan 2000 ga yaqini kunduzgi boʻlimda, 3000 dan ortigʻi sitqi boʻlimda).Trening qozoq va rus tillarida olib boriladi.

Boʻlimlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Institut tuzilmasida 5 ta fakultet, 23 ta kafedra, 4 ta ilmiy markaz (Xalqaro Pedagogika taʼlim fanlari akademiyasining Qozogʻiston filiali va Ekologiya markazi, Shakarimtanu ilmiy-tadqiqot markazi, Maktabgacha taʼlim laboratoriyasi, Tarixiy tadqiqotlar ilmiy markazi) mavjud. Universitetgacha tayyorgarlik fakulteti (FDP).

Binolari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Universitetning moddiy-texnik bazasi 5 ta oʻquv binosi, sport majmuasi, 2 ta yotoqxona, qishloq xoʻjaligi biostansiyasi, 300 ming nusxadan ortiq kitob fondiga ega kutubxona, oʻquv-ishlab chiqarish va sanʼat ustaxonalari, 600 oʻrinli ochiq stadiondan iborat. Irtish sohilidagi sport dam olish markazining oʻz nashriyoti bor.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1934-yilda Semipalatinskda oʻrta maktablar uchun oʻqituvchilar tayyorlash boʻyicha ikki yillik kurslar asosida shaharning birinchi universiteti — Oʻqituvchilar instituti (1937-yildan — pedagogika) tashkil etildi. Pedagogika instituti uchta fakultetdan (fizika-matematika, tabiiy fanlar, rus tili va adabiyoti) iborat edi. 1938-yilda birinchi talabalar turar joyi qurildi. 1939-yil 9-martda Pedagogika institutiga N. TO. Krupskaya[1].

Urushdan oldingi yillarda universitetni 500 dan ortiq mutaxassislar tugatdi. Ulug 'Vatan urushining dastlabki oylarida institutning 40 nafar oʻqituvchisi va 50 nafar talabasi frontga joʻnab ketdi. 1941-yilda 44 kishilik mutaxassislarni bitirish boʻlib oʻtdi. Universitet urush yillarida ham mutaxassislar tayyorlashni davom ettirdi. 1944-yilda institutda 4 ta fakultet tashkil etildi: filologiya, tarix, fizika-matematika, tabiiy fanlar[1].

Urushdan keyingi yillarda talabalar soni ortib bormoqda, institutning oʻquv va moddiy bazasi rivojlanmoqda. 1964 — 1969-yillarda ikkita talabalar turar joyi qurildi, asosiy oʻquv binosi qurilishi yakunlandi. 1969-yilda tayyorgarlik boʻlimi ish boshladi. 1977-yilda sport majmuasi foydalanishga topshirildi. Keyinchalik yana bir yotoqxona qurildi[1].

1960—1980-yillarda institutda yangi fakultetlar ochildi: jismoniy tarbiya, badiiy-grafika, tarixiy-pedagogik[1].

1993-yilda institutga Shakarim nomi berildi. 1996—2003-yillarda Pedagogika instituti Shakarim nomidagi Semipalatinsk davlat universiteti tarkibiga kirgan. Qozogʻiston Respublikasi Hukumatining 2004-yil fevraldagi qarori bilan Semipalatinsk pedagogika instituti mustaqil profilli universitet maqomini oldi[1].

2013-yil 19-aprel Qozogʻiston va Rossiya Pedagogika universitetlari assotsiatsiyasining transchegaraviy taʼlimni rivojlantirish boʻyicha muvofiqlashtiruvchi kengashi yigʻilishida Semipalatinsk davlat pedagogika instituti uyushmaga yangi aʼzo sifatida qabul qilindi.[2]

Fakultetlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Taʼlim beshta fakultetda olib boriladi[3] :

  • Fizika-matematika fakulteti
  • Qozoq filologiyasi fakulteti
  • Tabiiy fanlar fakulteti
  • Tarix va filologiya fakulteti
  • Psixologiya va pedagogika fakulteti

Taniqli bitiruvchilar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Balaxmetov Kojaxmet Balaxmetovich;
  • Yesim, Garifolla;
  • Eskendirov, Meir Garipollaevich
  • Espenbetov Arap Slyamovich;
  • Kazhegeldin, Akejan Magjanovich
  • Kulagin, Andrey Pavlovich (1961);
  • Musin, Rollan Musinovich (1922—2010);
  • Muxamedxanov Qayum Muxamedxanovich (1916—2004);
  • Muhamedjanov, Tolegen Muhamedjanovich;
  • Orazalin, Kamen;
  • Sagdiev, Maxtay Ramazanovich
  • Sulaymonov, Ahmad Sulaymonovich (1922—1995) — chechen kavkaz olimi, oʻqituvchi, shoir, rassom va musiqachi, Chechen-Ingush Respublikasi xalq shoiri, Checheniston Davlat mukofoti laureati.

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  •  

Eslatmalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 „arxiv nusxasi“. 16-mart 2012-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16-may 2022-yil.
  2. {{Veb manbasi}} andozasidan foydalanishda sarlavha= parametrini belgilashingiz kerak. „{{{title}}}“.
  3. „arxiv nusxasi“. 16-mart 2012-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16-may 2022-yil.