Sementit

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Sementit, temir karbidi (Gʻe3S) — temirning uglerod bilan hosil qilgan kimyoviy birikmasi; tarkibida 6,67% uglerod boʻlgan murakkab panjarali struktura. Sementit juda qattiq (NV"800 kg/mm2) va moʻrt (nisbiy uzayishi 6=0) birikma. Sementit marganets (Mp), xrom (Sg) va boshqa elementlarni maʼlum miqdorda erita oladi, lekin oʻzi maʼlum sharoitda parchalanib, undan grafit ajralib chiqadi: Gʻe3S—>ZGʻe+S. Shuning uchun sementit beqaror birikma hisoblanadi. Sementitdagi uglerod atomlari oʻrnini metalloidlar, mas, azot yoki kislorod atomlari, temir atomlari oʻrnini esa metallar, mas, marganets, xrom, volfram atomlari olishi mumkin. Tarkibidagi temir atomlari oʻrnini boshqa metallarning atomlari olishidan hosil boʻlgan birikma legirlangan sementit deb ataladi. Sementit metallning suyuq eritmalari, austenit va perlitdan ajraladi. Kristallanish sharoiti va keyingi ishlov turiga qarab har xil shaklda — teng oʻqdi donachalar, plastinalar shaklida boʻlishi mumkin.