Sedum acre

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Oltin yostiqli tosh

Sedum acre, odatda tilla o'simtasi,moxli tosh,[1]oltin yo'lak, tishlovchi tosh va devor qalampiri nomlari bilan tanilgan, Crassulaceae oilasiga mansub ko'p yillik gulli o'simlik. Uning vatani Yevropa, ammo Shimoliy Amerika, Yaponiya va Yangi Zelandiyada ham tabiiy holda o'sadi.

Tavsif[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tishlovchi tosh o'simligi balandligi 5-10 smli gilamga o'xshash novdalar hosil qilib to'p holda o'sadigan doim yashil ko'p yillik o'simlik. Yilning ko'p qismida poyalari qisqa, yarim egilgan va zich barglar bilan qoplangan bo'ladi. Iyun va iyul oylarida gullash davrida poyalari cho'ziladi va tik bo'ladi, biroz oqsoqlangan va ko'pincha pushti-jigarrang, barglari uzoqroqda joylashgan. Barglari muqobil, go'shtli va qisqa silindrsimon, uchi yumaloq. Ular, shuningdek, ba'zan qizil rangga bo'yalgan. Yulduzli gullar uchdan oltitagacha gulli gulzorni hosil qiladi. Qovoqning tagida birlashgan beshta go'shtli sepals bor, gul toji beshta muntazam yorqin sariq gulbarglardan iborat, o'nta stamens, alohida ginoetsium va beshta pistil mavjud. Meva beshta birlashgan, ko'p urug'li follikuladan iborat. Barglarida teri toshmasiga sabab bo'lishi mumkin bo'lgan o'tkir hidli suyuqlik mavjud.[2]

Tishlaydigan tosh past bo'yli o'simlik bo'lib, u, tez o'sadigan turlar bilan raqobatlasha olmaydi. U yupqa quruq tuproqlarda o'sishga moslashgan va uni shingil, plyajlar, quruq tosh devorlar, quruq qirg'oqlar, dengiz qirg'og'idagi qoyalar, yo'l chetlari, cho'l va dengiz yaqinidagi qumli o'tloqlarda topish mumkin.[2]

Tishlovchi tosh o'simligi ruxsat etilganda tarqaladi, lekin ildizi sayoz bo'lgani uchun osongina boshqariladi. U osilgan savat va konteyner bog'larida, orqa aksan sifatida, chegaralarda yoki yer qoplamasi sifatida o'stiriladi. Bu o'simlik, ko'pincha quruq qumli tuproqda, shuningdek, yoriqlar ichida, sudraluvchi yer qoplamasi sifatida o'sadi. U kambag'al tuproqlarda, qumda, tosh bog'larda va boy bog' tuproqlarida, turli yorug'lik darajasida yaxshi o'sa oladi.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Dickinson, T.; Metsger, D.; Bull, J.; & Dickinson, R. (2004) ROM Field Guide to Wildflowers of Ontario. Toronto:Royal Ontario Museum, p. 243.
  2. 2,0 2,1 „Biting stonecrop: Sedum acre. NatureGate. Qaraldi: 29-dekabr 2013-yil.