Sapin arxitektura uslubi
Sapin uslubi yoki qaragʻay daraxti uslubi Shveysariyaning La Chaux-de-Fonds shahrida shveytsariyalik rassom Charlz L’Eplattenye (1874-1946), professori tomonidan yaratilgan Art Nouveauning Shveysariya variantidir. Oʻsha shahardagi sanʼat va dizayn maktabi hisoblanadi. L’Eplattenier tomonidan oʻrgatilgan asosiy tamoyil, sanʼat tabiatdan, bu holda shahar atrofidagi Yura togʻlarini qoplagan qaragʻay daraxtlaridan ilhomlantirilishi kerak edi[1].
L’Eplattenier 1905-yilda mintaqaviy sanʼat maktabida sanʼat va bezakning oliy kursini oʻqitishni boshladi, bu erda uning shogirdlari boʻlajak Le Korbusier Charlz-Eduard Janneretni oʻz ichiga olgan. U „Tabiat yagona ilhomdir“ deb taʼkidlab, shogirdlarini hududdagi oʻsimliklar, gullar va yovvoyi tabiatni oʻrganishga undadi. Maktab maʼmuriyatiga yozgan rasmiy hisobotida u shunday deb yozgan edi: „Bizning oʻqishimiz yoki bezakimiz poydevori doimo qaragʻay daraxti boʻlib qoladi. Bu daraxt, har xil yoshda, butunligida yoki batafsil oʻrganilgan holda, bezatishning bitmas-tuganmas manbasini taqdim etadi“[2][3][4].
Maktabning eng mashhur namunasi 1906-yilda oʻn sakkiz yoshli Janeret tomonidan ishlab chiqilgan villa Fallet boʻlib, u old eshik ustidagi qaragʻay daraxti naqshidan boʻlgan frizni oʻz ichiga oladi. Talabalar boshqa turli xil bezak buyumlarini yasab uslubni jozibador qilishdi. 1906-yilda Milanda boʻlib oʻtgan xalqaro koʻrgazmada oʻquvchilar tomonidan yaratilgan sakkiz yuzta dekorativ asarlar toʻplami taqdim etildi va bu maktab faxriy maqtovga sazovor boʻldi. Rassom Genriette Grandjan, yuqori kurs talabasi ham hozir Parijdagi Orse muzeyida saqlanadigan Sapin uslubida koʻplab buyumlar yasagan[5].
Krematoriya[tahrir | manbasini tahrirlash]
La Chaux-de-Fonds krematoriyasi (1909-1910) uslubning eng keng qamrovli namunasidir. U Charlz L’Eplattenier tomonidan fasad haykaltaroshligi va ichki dekoratsiyada qaragʻay daraxti va qaragʻay konusining timsollarining uchburchak naqshlaridan foydalangan holda ishlab chiqilgan. L’Eplatttenierning ramziy suratlari keyinchalik qoʻshilgan. Krematoriyning jabhasi va ichki qismi stilize qilingan qaragʻay konusining haykali bilan bezatilgan, shiftida esa yuqori darajada stilize qilingan qaragʻay daraxti va olov naqshlari mavjud[6].
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
Galareya[tahrir | manbasini tahrirlash]
Sapin uslubining ayrim detallari;
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Jeanneret, Jean-Daniel, et al. L’art nouveau à La Chaux-de-Fonds. Revue historique neuchâteloise, 1998, no. 2, pp. 57-127
- ↑ Rapport de la Commission de l’Ecole d’art, 1911-1912, p. 17. Archive of Museum of La Chaux-de-Fonds
- ↑ „The "Coup de Fouet" magazine, vol. 16 (2010), pp. 2–10“.
- ↑ Dixon, Roger. Victorian Architecture: With a Short Dictionary of Architects and 251 Illustrations. Thames and Hudson, 1978. ISBN 978-0-500-18163-8.
- ↑ Jeanneret, Jean-Daniel, et al. L’art nouveau à La Chaux-de-Fonds. Revue historique neuchâteloise, 1998, no. 2, pp. 57-127
- ↑ „The "Coup de Fouet" magazine, vol. 16 (2010), pp. 2–10“.