Rupmayze

Rupmayze (latishcha: Rupjmaize) — Latviyada keng tarqalgan javdar nonining turi boʻlib, anʼanaviy retsept boʻyicha tayyorlanadi. Rupmayze Latviya moddiy va maʼnaviy madaniyatining muhim qismi boʻlib, milliy oʻziga xoslik bilan bogʻliq va uning muhim ramzi hisoblanadi^[1]^[2]. Rupmayze Latviya madaniy kanoniga, Latviya xalqining 99 ta eng yorqin va muhim madaniy qadriyatlari qatoriga kiritilgan^[2]. U Yevropa Ittifoqi milliy mahsulotlari reestriga kelib chiqqan geografik joyi koʻrsatilgan holda kiritilgan^[3].

Retsept[tahrir | manbasini tahrirlash]

Anʼanaviy Latviya retseptiga koʻra, non yirik javdar unidan (1740 va 1800 turdagi) yogʻoch pechda pishiriladi. Xamirga arpa va zira qoʻshiladi, bu nonga oʻziga xos taʼm va hid beradi^[4]. Xamir kamida oʻn ikki soat davomida achitiladi. Nonlar qoʻlda shakllantiriladi. Qobigʻi toʻq rangga kirgunicha pishiriladi, unga kraxmal surtiladi.

Taomning tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Latviya javdar noni haqida birinchi yozma maʼlumot 1901-yilgi retseptlar kitobida keltirilgan.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ Indra Čekstere. „Maizes vēsture Latvijā“ (lv). «Vides Vārds» (publicēts2015. gada 31. marts). 14-avgust 2020-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 30-iyun 2022-yil.
↑ ^2,0 ^2,1 Indra Čekstere. „Tautas tradīcijas / Rudzu maize“ (lv). Latvijas kultūras kanon (2019).
↑ Kaspars Funts. „Latvijas salinātā rudzu rupjmaize iekļauta ES Garantēto tradicionālo īpatnību reģistrā“ (lv). zm.gov.lv. Zemkopības ministrija. 28-iyun 2022-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 30-iyun 2022-yil.
↑ Daiga Kunkulberga, Valdis Segliņš. Maizes ražošanas tehnoloģija. Rīga : RTU izdevniecība, 2010. 224. str. ISBN 978-9984-32-233-9.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

M. Upite. „Rupjmaize uz mūsu galda“. Vides vestis.
U. Graudins. "Kāpēc rupjmaize vairs negaršo kā senāk? ". Latviya Avize. 24.07.2014-yil

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Indra Chekstere. Mūsu makkajoʻxori/Bizning kundalik nonimiz. — Riga, Hanzas maiznīcas un Latvijas etnogrāfiskais Brīvdabas muzejs, 2004-yil.
„Makkajoʻxori grammati“. — Riga, izdevis apgads Zvaigzne ABC, sakartojusi Vija Ancāne, 2008-yil.

[:1-1] Indra Čekstere. „Maizes vēsture Latvijā“ (lv). «Vides Vārds» (publicēts2015. gada 31. marts). 14-avgust 2020-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 30-iyun 2022-yil.

[:0-2] 2,0 ^2,1 Indra Čekstere. „Tautas tradīcijas / Rudzu maize“ (lv). Latvijas kultūras kanon (2019).

[3] Kaspars Funts. „Latvijas salinātā rudzu rupjmaize iekļauta ES Garantēto tradicionālo īpatnību reģistrā“ (lv). zm.gov.lv. Zemkopības ministrija. 28-iyun 2022-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 30-iyun 2022-yil.

[4] Daiga Kunkulberga, Valdis Segliņš. Maizes ražošanas tehnoloģija. Rīga : RTU izdevniecība, 2010. 224. str. ISBN 978-9984-32-233-9.

[1]

[2]

[3]

[4]