Ruby isyoni

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
General Anatoliy Pepelyaev (1891-1938), Oq Armiya Sibir qo'shinlari qo'mondoni


Yoqut qoʻzgʻoloni ( rus. Yakutskiy myatej, Yakutskiy myatezh ) — 1921-yil sentabrdan 1923-yil 26-iyungacha boʻlgan Rossiya fuqarolar urushi davrida Yakutiyada bolsheviklarga qarshi boshlangan qoʻzgʻolon. Vaqt o'tishi bilan mojarolar markazi Rossiyaning Uzoq Sharqidagi Ayano-Mayskiy viloyati bo'ldi. [1]

Fon[tahrir | manbasini tahrirlash]

Oq armiya generallaridan biri Anatoliy Pepelyaev Harbindagi yillar davomida turli ishlarda, jumladan duradgorlik va taksi haydovchisi bo'lib ishlashga majbur bo'lgan. Shunga qaramay, u Sibirni bolsheviklardan qaytarib olish niyatida edi.

Qo'zg'olon[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qo'zg'olon paytida, 1922- yil 27- aprelda Yoqut Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi Rossiya Sovet Federativ Sotsialistik Respublikasi tarkibida avtonom viloyat sifatida tashkil etildi, uning poytaxti Yakutsk . [2]

1922- yil 31- avgustda general Pepelyaev va uning 553 kishidan iborat ko'ngilli "drujina" jamoasi Rossiya fuqarolar urushining so'nggi yirik operatsiyasini boshladilar. Ular Oxot dengizi tomon yo'l oldilar, portga tushdilar va tog'li g'arbiy mintaqaga ta'sir o'tkazishni maqsad qildilar. Sentyabr oyida Pepelyaev Oxota daryosini Sibirga, ko'zlarini Yakutskka burdi. Uning qo'shinlari Yoqutistonda to'plangan, ammo Ivan Strodning bolsheviklar tomonidan asirga olingan. Ular son jihatdan kuchsizroq bo'lgani uchun mag'lub bo'lishdi.

-Amga asosiy aholi punktidan chiqib ketgach, Pepelyaev Saxalinga o'tish umidida Tinch okeani tomon hujum qildi. 1923 yil 24- aprelda Stavropol va Indigirka kemalari Vladivostokdan Ayan tomon suzib ketdi. Kemalar bortida Stepan Vostretsov boshchiligidagi Qizil Armiya bo'linmalari ham bor edi. Ushbu hujum 1-2 may kunlari Oxotsk yaqinida mag'lubiyat bilan yakunlandi. 1923-yil 6-iyunda Oxotsk va qirgʻoq boʻyidagi Ayan shaharlari 1923-yil 16-iyunda Oq armiyaning magʻlubiyatiga uchragach, general Pepelyayev 103 ofitser va 230 askar bilan bolsheviklar qoʻliga taslim boʻldi. Bu Rossiya fuqarolar urushining oxirgi qamali edi.

Manba[tahrir | manbasini tahrirlash]