2019-yilgi Qishki Universiada
2019-yilgi Qishki Universiada 2019-yil 2— 12-martga kunlari Rossiyaning Krasnoyarsk shahrida[1][2] boʻlib oʻtgan talabalar va yoshlar oʻrtasidagi jahon sport musobaqasi hisoblanadi. Ilgari Qishki Universiada SSSRda ham va Rossiyada ham oʻtkazilmagan[3] edi.
Shaharni tanlash va tayyorlash[tahrir | manbasini tahrirlash]
| 2019-yilgi qishki Universiada mezbonligiga nomzodlar[4] | |
|---|---|
| Krasnoyarsk | Rossiya |
| Vale | Shveysariya |
2012-yil 1-sentabrda 2019-yilgi qishki va yozgi Butunjahon Universiadalarini oʻtkazish huquqini olish uchun ariza topshirish boshlandi[5]. Shu kuni Rossiya talabalar sporti ittifoqi (RSSU) Xalqaro universitetlar sporti federatsiyasi (FISU) prezidenti Klod-Lui Gallienga Krasnoyarsk shahrining 2019-yilgi qishki Universiadani oʻtkazish uchun ariza berish niyatlari haqida maktub yubordi. Shaharni tanlash, birinchi navbatda, Krasnoyarsk oʻlkasining talabalar oʻyinlarini oʻtkazish istagi va qobiliyati bilan belgilandi[6].
Qishki Universiadani oʻtkazish huquqi uchun kurashda Krasnoyarskning raqibi Shveysariyaning Vale kantoni boʻldi[7][8].
Yil davomida har bir nomzod ariza hujjatlarini tayyorladi. 2013-yil 14-sentabrda Krasnoyarsk FISU shtab-kvartirasiga arizalarini topshirdi va mezbonlik maqomini oldi[9]. Bu bosqichdagi yagona raqobatchi oʻz nomzodini bekor qildi[10].
2013-yil 9-noyabr kuni Bryusselda FISU aʼzolari yashirin ovoz berish yoʻli bilan Krasnoyarskni XXIX Butunjahon qishki Universiada-2019 mezboni etib tanladilar[11]. Rossiya tarixda birinchi marta Qishki Universiadaga mezbonlik qiladi. Ilgari Moskva 1973-yilda, 2013-yilda Qozonda yozgi Universiada oʻyinlariga mezbonlik qilgan edi.
Krasnoyarskda Qishki Universiadaga tayyorgarlik koʻrish va oʻtkazish boʻyicha tashkiliy qoʻmita Rossiya Federatsiyasi Prezidentining 2014-yil 14-yanvardagi farmoniga muvofiq tuzilgan[12].
2016-yil 5-iyun kuni Krasnoyarskda, Yenisey daryosi qirgʻogʻida 2019-yilgi Qishki Universiada boshlanishiga ortga hisoblash soati ishga tushirildi. Soat 1000 kundan boshlab hisoblana boshladi. Tabloda Krasnoyarskdagi talabalar oʻyinlarining rasmiy ochilish marosimi boshlanishiga qadar aniq kunlar, soatlar, daqiqalar va soniyalar koʻrsatilgan[13] edi.
2017-yil 18-oktabr kuni 2019-yilgi Qishki Universiada boshlanishiga 500 kun qolganini nishonlash sharafiga Rossiya Federatsiyasi sport vaziri Pavel Kolobkov ishtirokida Talabalar oʻyinlari boshlanishiga ortga hisoblash soati tantanali ravishda ishga tushirildi. Oʻlka hukumati raisi Viktor Tomenko, Qishki Universiada-2019 direksiyasi rahbari Maksim Urazov, Qishki Universiada-2019 elchilari: Svetlana Xorkina, Ilya Averbux va Zlata Demyanova[14]. Soat Krasnoyarskdagi 2019-yilgi Qishki Universiadaning ikkinchi badiiy ob’ekti va Beaver Log Funparkning yangi attraksioniga aylandi.
2018-yil oktabr oyida Universiadaning asosiy operatsion markazi (GOC) oʻz ishini boshladi. U Sibir Federal Universitetining Piramida binosining auditoriya-amfiteatrida joylashgan. MOQ kompyuter va telefonga ega 55 ta ish stansiyasi hamda obyektlarda oʻrnatilgan kuzatuv kameralari tasvirini aks ettiruvchi bir nechta video devorlar bilan jihozlangan.
Universiada ob’ektlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy joylar roʻyxati 2019-yilgi Qishki Universiada tashkiliy qoʻmitasi tomonidan 2014-yil iyul oyida tasdiqlangan[15]. Qishki Universiada-2019 qishlogʻi Sibir Federal Universiteti kampusida, Nikolaevskaya Sopka va changʻi sportining koʻp joylariga yaqin joyda joylashgan[16]. Universiada oʻyinlari uchun 34 ta ob’ekt rekonstruksiya qilindi yoki qurildi, shu jumladan sportga oid boʻlmagan ob’ektlar (viloyat kasalxonasining yangi binosi, viloyat Oziqlantirish markazi, Nikolaevskiy prospekti qurilishi).
Togʻ changʻisi musobaqalari Universiadaning bosh hamkori MMC Norilsk Nikel tomonidan oʻtkazildi. Kompaniya „Bobrovy Log“ togʻ-changʻi majmuasini qurdi, unga 7 milliard rubldan ortiq sarmoya kiritdi, shu jumladan 2 milliard rubldan ortiq mablagʻ toʻgʻridan-toʻgʻri Universiadaga tayyorgarlik koʻrish uchunyoʻnaltirildi.
Qishki Universiada-2019 sport inshootlari:
| Joy | Intizom | Imkoniyat | Eslatma. |
|---|---|---|---|
| Arena — Shimoliy | Xokkey, short-trek | 3000 | [17] |
| Biatlon akademiyasi majmuasi | Biatlon | [18] | |
| Markaziy | Madaniy tadbirlar | 15000 | [19] |
| Kristal Arena | Xokkey | 3500 | [20] |
| Funpark „Beaver Log“ | Changʻi sporti | 2500 | [21] |
| Sport saroyi. Ivan Yarygin | Curling | 3500 | [22] |
| „Pervomayskiy“ yopiq konkida uchish maydoni | Xokkey | 200 | [23] |
| Platinum Arena Krasnoyarsk | Marosimlar, figurali uchish | 7046 | [24] |
| „Qishki sport turlari akademiyasi“ — „Kamalak“ klasteri | Changʻi uchish, orientirlash | 1500 | [25] |
| Qishki sport akademiyasi — Sopka klasteri | Erkin uslub, snoubord | 3300 | [26] |
| Yenisey | Toʻp bilan xokkey | 5000 | [27] |
Universiadaning umumiy byudjeti 67,8 milliard rublni tashkil etdi (1,021 milliard dollar): 43,3 milliard rubl — federal byudjetdan, 24,5 milliard rubl. — Krasnoyarsk oʻlkasi byudjetidan[28].
Musobaqa[tahrir | manbasini tahrirlash]
Sport turlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Musobaqa ishtirokchilari 11 sport turi boʻyicha 76 ta medallar jamlanmasi uchun kurash olib borishdi[29]. 1975-yildan beri birinchi marta va tarixda ikkinchi marta biatlon, changʻidan sakrash va konkida uchish Universiada dasturiga kiritilmadi. Tashkilotchilar oʻz ixtiyoriga koʻra bir nechta yangi sport turlarini qoʻshish imkoniyatidan foydalanib, bandy va orientiringni tanladilar[30].
Taqvim[tahrir | manbasini tahrirlash]
Barcha Olimpiya oʻyinlarining vaqti mahalliy (Krasnoyarsk, UTC+7:00 vaqti boʻyicha)
| CO | Ochilish marosimi | bitta | Musobaqa finallari | CZ | Yakunlash marosimi | ● | Musobaqa malakasi | koʻrgazmali chiqishlar |
| Mart | 01 Ju |
02 Shan |
03 Yak |
04 Du |
05 Se |
06 Chor |
07 Pay |
08 Ju |
09 Shan |
10 Yak |
11 Du |
12 Se |
Jami |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Marosimlar | OM | YM | |||||||||||
| Biatlon | 2 | 2 | 2 | 1 | 2 | 9 | |||||||
| Togʻ changʻisi | 2 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 9 | ||||
| Kyorling | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | 2 | 2 | |||
| Changʻi poygasi | 2 | 2 | 2 | 1 | 2 | 1 | 1 | 11 | |||||
| Snoubord | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 10 | |||||||
| Sport Orienteering | 2 | 2 | 1 | 2 | 7 | ||||||||
| Figurali uchish | 2 | 1 | 2 | 5 | |||||||||
| Fristayl | 2 | 1 | 2 | 2 | 2 | 2 | 11 | ||||||
| Xokkey | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | 1 | ● | 1 | 2 | ||
| Shaybali xokkey | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | 1 | 1 | 2 |
| Short-trek | 2 | 2 | 4 | 8 | |||||||||
| Komplekt medallar | 8 | 10 | 7 | 12 | 6 | 6 | 8 | 12 | 5 | 2 | 76 |
Ishtirokchi davlatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Avstraliya
Avstriya
Armaniston
Afgʻoniston
Argentina
Belarus
Belgiya
Braziliya
Bolgariya
Buyuk Britaniya
Vengriya
Germaniya
Gon Kong
Gruziya
Isroil
Hindiston
Indoneziya
Irlandiya
Islandiya
Ispaniya
Italiya
Qozogʻiston
Kanada
Xitoy
Qirgʻiziston
Latviya
Livan
Litva
Lixtenshteyn
Lyuksemburg
Malayziya
Meksika
Moldova
Mugʻuliston
Niderlandiya
Norvegiya
Polsha
Portugaliya
Rossiya
Ruminiya
Serbiya
Slovakiya
Sloveniya
AQSh
Tojikiston
Turkiya
Oʻzbekiston
Filippin
Finlandiya
Fransiya
Chexiya
Shveysariya
Shvetsiya
Estoniya
Janubiy Koreya
Medallar reytingi[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Oʻrni | jami va medallar sifati | Jami | |||
|---|---|---|---|---|---|
| davlat | Oltin | Kumush | Bronza | ||
| 1 | Rossiya | 41 | 39 | 32 | 112 |
| 2 | Janubiy Koreya | 6 | 4 | 4 | 14 |
| 3 | Yaponiya | 5 | 4 | 4 | 13 |
| 4 | Avstriya | 3 | 3 | 0 | 6 |
| 5 | Finlandiya | 3 | 2 | 7 | 12 |
| 6 | Norvegiya | 3 | 2 | 3 | 8 |
| 7 | Fransiya | 2 | 4 | 7 | 13 |
| 8 | Shveysariya | 2 | 2 | 3 | 7 |
| 9 | Germaniya | 2 | 1 | 2 | 5 |
| Shvetsiya | 2 | 1 | 2 | 5 | |
| 11 | Belarus | 2 | 1 | 0 | 3 |
| 12 | Chexiya | 1 | 2 | 3 | 6 |
| 13 | Kanada | 1 | 2 | 2 | 5 |
| 14 | Xitoy | 1 | 2 | 1 | 4 |
| 15 | Italiya | 1 | 1 | 1 | 3 |
| 16 | Polsha | 1 | 1 | 0 | 2 |
| 17 | Qozogʻiston | 0 | 4 | 3 | 7 |
| 18 | Slovakiya | 0 | 1 | 0 | 1 |
| 19 | Buyuk Britaniya | 0 | 0 | 1 | 1 |
| Gruziya | 0 | 0 | 1 | 1 | |
| Jami | 76 | 76 | 76 | ||
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „XXIX Всемирная зимняя универсиада 2019 года в Красноярске“. www.krsk2019.ru. 2016-yil 4-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11-may 2016-yil.
- ↑ „Об Универсиаде“. Официальный сайт Универсиады. 2016-yil 16-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-iyul 2016-yil.
- ↑ „Стройка века: в Красноярске возводят объекты к Универсиаде-2019“ (ruscha). Mir24. 26-mart 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26-mart 2018-yil.
- ↑ „Красноярск утвержден кандидатом на проведение Универсиады-2019“ (ruscha). РИА Новости (4-aprel). 26-mart 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26-mart 2018-yil.
- ↑ „Хронология заявочной кампании Красноярска на право проведения Универсиады-2019 | Sport i zdoroviy obraz jizni v SFU“ (ruscha). sport.sfu-kras.ru. 2018-yil 26-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26-mart 2018-yil.
- ↑ „Лев Кузнецов: Деньги, вкладываемые в Универсиаду, будут направлены на развитие города, края, Сибири“. newslab.ru. 2018-yil 27-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26-mart 2018-yil.
- ↑ „События. Красноярск подал заявку на Универсиаду-2019“ (ruscha) (14-sentabr 2013-yil). 26-mart 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26-mart 2018-yil.
- ↑ „Красноярск утвержден кандидатом на проведение Универсиады-2019“. Eurosport (4-aprel 2013-yil). 18-aprel 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-aprel 2018-yil.
- ↑ „Дмитрий Медведев поддержал заявку Красноярска на роль столицы Универсиады-2019“ (14-sentabr 2013-yil). 2015-yil 27-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-may 2015-yil.
- ↑ „Attribution of the 2019 Winter and Summer Universiades“. http://www.fisu.net/ (9-sentabr 2013-yil). 24-sentabr 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-may 2015-yil.
- ↑ „Красноярск выбран столицей зимней Универсиады-2019“. НТВ (9-noyabr 2013-yil). 4-mart 2016-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-may 2015-yil.
- ↑ „Указ Президента Российской Федерации от 14.01.2014 г. № 16“ (ruscha). Президент России. 27-mart 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26-mart 2018-yil.
- ↑ „Часы обратного отсчета до старта Универсиады-2019 запустили в Красноярске“. 2016-yil 13-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-iyul 2016-yil.
- ↑ „В Красноярске отметили 500 дней до Универсиады“ (ruscha). ТАСС. 26-mart 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26-mart 2018-yil.
- ↑ „Игорь Шувалов провёл первое заседание оргкомитета по подготовке и проведению XXIX Всемирной зимней универсиады 2019 года в Красноярске“ (22-iyul 2014-yil). 18-may 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ „Объекты Универсиады“. www.krsk2019.ru. 2016-yil 15-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-iyul 2016-yil.
- ↑ „Многофункциональный комплекс "Арена. Север"“. Красноярск 2019. 2019-yil 2-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-mart 2019-yil.
- ↑ „Многофункциональный комплекс "Академия биатлона"“. Красноярск 2019. 2019-yil 2-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-mart 2019-yil.
- ↑ „Центральный стадион им. Ленинского комсомола“. Красноярск 2019. 2019-yil 2-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-mart 2019-yil.
- ↑ „Ледовый дворец "Кристалл арена"“. Красноярск 2019. 2019-yil 2-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-mart 2019-yil.
- ↑ „Всесезонный парк спорта и отдыха Фанпарк "Бобровый лог"“. Красноярск 2019. 2019-yil 2-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-mart 2019-yil.
- ↑ „Дворец спорта им. И. Ярыгина“. Красноярск 2019. 2019-yil 2-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-mart 2019-yil.
- ↑ „Крытый каток "Первомайский"“. Красноярск 2019. 2019-yil 2-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-mart 2019-yil.
- ↑ „Многофункциональный спортивно-зрелищный комплекс с ледовой ареной «Платинум Арена Красноярск»“. Красноярск 2019. 2019-yil 2-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-mart 2019-yil.
- ↑ „Кластер "Радуга"“. Красноярск 2019. 2019-yil 2-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-mart 2019-yil.
- ↑ „Кластер "Сопка"“. Красноярск 2019. 2019-yil 2-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-mart 2019-yil.
- ↑ „Стадион "Енисей"“. Красноярск 2019. 2019-yil 2-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-mart 2019-yil.
- ↑ „Бюджет зимней Универсиады-2019 в Красноярске составит около 68 млрд рублей“ (ruscha). Информационное агентство Рамблер (6-mart 2018-yil). 13-mart 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-mart 2019-yil.
- ↑ „Виды спорта“ (ruscha). krsk2019.com. 2018-yil 14-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26-mart 2018-yil.
- ↑ „Ого, на Универсиадах не играют гимны. Кроме одного“ (ruscha). sports.ru. 2019-yil 2-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-mart 2019-yil.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Rasmiy sayt (Wayback Machine saytida 4-may 2016-yil sanasida arxivlangan) (rus. )