Protozoy kasalliklar

Sodda organizmlar guruhi (Protozoy) bir hujayrali koʻplab organizm turlarini o ʻz ichiga oladi, ularning bir qismi parazitlik bilan kun kechiradi.

Bir hujayrali sodda organizmlar tanasi sitoplazma, tashqi membrana, yadro, oziqlanish, harakatlanish va ajratish funksiyalarini ta’minlaydigan organellalardan tarkib topgan. Sodda

organizmlar psevdopodiyalar — soxta oyoqlar (sarkodalilar), xivchinlar va to ʻlqinsimon membranalar (xivchinlilar), kipriklar (kiprikli infuzoriyalar) hisobiga harakatlanadi.

Sodda organizmlar turli yoʻllar bilan oziqlanadi. Ayrimlari oziq zarralarini hujayra ogʻzi orqali yutsa, boshqalari ularni tanasining xohlagan joyida paydo boʻla oladigan psevdopodiyalari (soxta oyoqlari)orqali yutadi. Bunda oziq boʻlagi sodda organizm sitoplazmasidagi vakuola ichida qoladi va shu yerda hazm boʻladi. Bu jarayonga fagositoz deyiladi. Ayrim sodda organizmlarda oziqlanish butun tana yuzasi orqali soʻrib olish shaklida oʻtadi (pinositoz). Ular organik zarrachalar, mikroorganizmlar va tashqi muhitda erigan oziq moddalar bilan oziqlanadi.

Ayrim turdagi sodda organizmlar sista hosil qilish, ya’ni qattiq qobiq bilan oʻralish qobiliyatiga ega. Hosil boʻlgan sistalar tashqi muhit omillariga chidamlidir. Yaxshi (optimal)

muhitga tushgan sodda organizmlar sistadan ozod boʻladi va koʻpaya boshlaydi. Sodda organizmlar jinssiz (koʻndalang, boʻylama va koʻplab boʻlinishlar orqali) va jinsiy yoʻl bilan

koʻpayadi. Koʻpchilik parazit sodda organizmlar bir qancha xoʻjayinlarda navbatlashib koʻpayadi. Masalan, bezgak plazmodiysining hayot sikli chivin tanasi va odam organizmida kechadi.

Odam organizmida yashaydigan sodda organizmlar quyidagi sinflarga bo`linadi: sarkodalilar, kiprikli infuzoriyalar, xivchinlilar va sporalilar.

Kasallikning kelib chiqish sabablari

Har bir protozoyning o'ziga xos qo'zg'atuvchisi bor. Biroq, ularning hayot kechirishlari va odamlarga yuqish usullari har xil. Barcha protozoylar inson tanasiga bir necha usul bilan kiradi:

1. Ovqatlanish yo'li (toksoplazmoz) bilan ifloslangan oziq-ovqat orqali o'tadi
2. Jinsiy yo'l - infeksiyalangan jinsiy sherik orqali (trikomoniaz)
3. Kasalliklarni tashuvchisi bo'lgan hashorotlar yordamida - bitlar, chivinlar, chivinlar va boshqalar (bezgak)

Bu parazitlar erkak va urgʻochilarga boʻlinmasdan, asosan, boʻlinish yoʻli bilan koʻpayadi. Tanadagi ma'lum bir kontsentratsiyaga erishgandan so'ng, xarakterli klinik ko'rinishlar paydo bo'ladi.

Immuniteti pasaygan odamlarda, masalan, OIV bilan kasallangan yoki ikkilamchi immunitet tanqisligi bo'lgan odamlarda protozoy tomonidan shikastlangandan keyin kasallikning rivojlanishi ehtimoli ko'proq.

Kasallik belgilari

Har bir protozoyning alomatlari har xil, ammo tez-tez uchraydigan holatlardan shularni ko'rsatib o`tish mumkin:

• Tana haroratining oshishi
• Umumiy xolsizlik
• Bosh og`rig`i
• Axlatni turli xil aralashmalar bilan (qon, shilimshiq) suyulishi
• Mushaklar va bo`g`inlardagi og`riq
• Xushsizlik, komaga qadar
• Jinsiy a`zolardan ajralmalar
• Sariq kasal
• O`ng qovurg`a osti og`riqlari
• Har xil turdagi yo`tal
• Qorin bo`shlig`idagi spazmatik, sanchiqli og`riqlar
• Yurak soxasidagi og`riqlar

Manbalar

• Протозойные заболевания
• Что такое протозойные инфекции и какие бывают виды протозоозов
• Протозойные инфекции проще предотвратить
• ЧТО ТАКОЕ ПРОТОЗОЙНЫЕ ИНФЕКЦИИ?
• Протозоозы - паразитарные заболевания
• Протозойные болезни
• Protozoans and disease
• Drug repurposing and human parasitic protozoan diseases
• Protozoa and protozoan diseases
• Bacteria and infections