Pozitron emissiyon tomografiyasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Pozitron emissiya tomografiyasi ( PET ) [1] metabolik jarayonlardagi va fiziologik jarayondagi o'zgarishlarni ko'rish va o'lchash uchun radiotraserlar deb nomlanuvchi radioaktiv moddalardan foydalanadigan funktsional tasvirlash usuli bo'lib , qon oqimi, kimyoviy tarkibi va yutilishi. Tanadagi maqsadli jarayonga qarab, turli xil tasvirlash maqsadlari uchun turli izlagichlar qo'llaniladi. Masalan, 18</br> 18</br> -FDG odatda saraton kasalligini aniqlash uchun ishlatiladi, NaF 18</br> 18</br> suyak shakllanishini aniqlash uchun keng qo'llaniladi va kislorod-15 ba'zan qon oqimini o'lchash uchun ishlatiladi.

PET keng tarqalgan tasvirlash texnikasi, yadroviy tibbiyotda qo'llaniladigan tibbiy sintilografi texnikasidir. Radiofarmatsevtika - preparatga biriktirilgan radioizotop - tanaga izlovchi sifatida yuboriladi. Radiofarmatsevtikada beta-plyus parchalanishga uchraganda, pozitron chiqariladi va pozitron oddiy elektron bilan to'qnashganda, ikkita zarracha yo'q bo'lib ketadi va gamma nurlari chiqariladi.[2] Ushbu gamma nurlari rentgen tasvirini olish kabi uch o'lchamli tasvirni hosil qilish uchun gamma kameralar tomonidan aniqlanadi. 

PET skanerlari kompyuter tomografiyasini o'z ichiga olishi mumkin va PET-KT skanerlari sifatida tanilgan. PET skanerlash tasvirlari xuddi shu jarayon davomida bitta skaner yordamida amalga oshirilgan KT yordamida qayta tiklanishi mumkin.

PET skanerining kamchiliklarida biri uning yuqori boshlang'ich narxi va doimiy operatsion narxidir.[3]

Foydalanadi[tahrir | manbasini tahrirlash]

16-bo'lakli KT bilan PET/KT-tizimi; shiftga o'rnatilgan qurilma KT kontrast agenti uchun qarshi nasosidir

PET klinikadan oldingi va klinik sharoitlarda qo'llaniladigan tibbiy va jarayon vositasidir. U o'smalarni raklarni tasvirlashda va klinik onkologiya sohasida metastazlarni qidirishda va turli xil demensiyalarni keltirib chiqaradigan ba'zi miya kasalliklarini klinik tashxislashda keng qo'llaniladi. PET oddiy inson miyasi, yurak faoliyati haqidagi bilimlarimizni o'rganish va yaxshilash va dori vositalarini ishlab chiqishni qo'llab-quvvatlash uchun qimmatli tadqiqot vositasidir. PET hayvonlardan foydalangan holda klinikadan oldingi tadqiqotlarda ham qo'llaniladi. Bu vaqt o'tishi bilan bir xil mavzularda takroriy tadqiqotlar o'tkazish imkonini beradi, bunda sub'ektlar o'z nazorati sifatida harakat qilishlari mumkin va ma'lum bir tadqiqot uchun zarur bo'lgan hayvonlar sonini sezilarli darajada kamaytiradi. Ushbu yondashuv tadqiqot natijalarining statistik sifatini oshirish bilan birga kerakli namuna hajmini kamaytirishga imkon beradi.

Fiziologik jarayonlar organizmdagi anatomik o'zgarishlarga olib keladi. PET biokimyoviy jarayonlarni, shuningdek, ba'zi oqsillarning ifodasini aniqlashga qodir bo'lganligi sababli, PET har qanday anatomik o'zgarishlar paydo bo'lishidan ancha oldin molekulyar darajadagi ma'lumotlarni taqdim etishi mumkin. BUTR skanerlash buni to'qimalarning turi va funktsiyasiga qarab turli xil qabul qilish tezligiga ega bo'lgan radioyorliqli molekulyar zondlar yordamida amalga oshiradi. Har xil anatomik tuzilmalarda mintaqaviy kuzatuvchini qabul qilish PET skanerlashda qilingan pozitron emitteri tarafdan ko'rish va nisbatan miqdorini aniqlash imkonini beradi.

PET tasviri eng yaxshi maxsus PET tasvirlashi jarayoni yordamida amalga oshiriladi. Bundan tashqari, tasodif detektori bilan jihozlangan an'anaviy ikki boshli gamma kamera yordamida PET tasvirlarini qabul qilish mumkin. Gamma-kamera PET tasvirining sifati yomonroq va skanerlash uzoq vaqt davom etadi. Biroq, bu usul PET skanerlash talabi past bo'lgan muassasalarga arzon narxlardagi joylarda yechim topish mumkin. Shu bilan bir qatorda, bu bemorlarni boshqa markazga yuborish yoki mobil skanerning tashrifiga tayanish bo'ladi.

Tibbiy ko'rishning muqobil usullariga bitta fotonli emissiya kompyuter tomografiyasi (SPECT), rentgen tomografiyasi (KT), magnit-rezonans tomografiya (MRI) va funktsional magnit-rezonans tomografiya (MRI) va ultratovush kiradi. SPECT - asosiyligi shundakitanadagi molekulalarni aniqlash uchun radioligandlardan foydalanadigan PETga o'xshash tasvirlash usuli. SPECT arzonroq va PETga nisbatan past tasvir sifatini aks etadi.

  1. Positron Emission Tomography: Basic Sciences. Secaucus, NJ: Springer-Verlag, 2005. ISBN 978-1-85233-798-8. 
  2. „Nuclear Medicine“. hyperphysics.phy-astr.gsu.edu. Qaraldi: 2022-yil 11-dekabr.
  3. Carlson, Neil. Physiology of Behavior, Methods and Strategies of Research. Pearson, January 22, 2012 — 151 bet. ISBN 978-0205239399.