Potsdam deklaratsiyasi
Potsdam deklaratsiyasi ― 1945-yil 26-iyulda Potsdam konferensiyasi doirasida uchta davlat: Buyuk Britaniya, AQSH va Xitoy Respublikasi hukumatlari nomidan atom bombasidan foydalanishdan oldin eʼlon qilingan qoʻshma deklaratsiya[1]. Potsdam deklaratsiyasida Yaponiyaning Ikkinchi jahon urushida ittifoqchi davlatlar taklif qilgan shartlar asosida soʻzsiz taslim boʻlishi va yapon armiyasining soʻzsiz taslim boʻlishi talab qilingan[2]. Rad etilgan taqdirda, ittifoqchilar Yaponiyani „tez va toʻliq yoʻq qilish“ bilan tahdid qilishgan[3].
28-iyulda Yaponiya hukumati Potsdam deklaratsiyasi talablarini rad etdi.
6-avgust kuni AQSh Yaponiyaning Xirosima shahrini atom bombardimon qildi.
8-avgust kuni kechqurun Potsdam deklaratsiyasiga dastlabki maxfiy kelishuvga koʻra, SSSRga qoʻshildi va Yaponiyaga urush eʼlon qildi. Harbiy harakatlar 9-avgust birinchi soatlarida boshlandi.
9-avgust kuni AQSh Yaponiyaning Nagasaki shahrini atom bombasi bilan bombardimon qildi.
14-avgust kuni magʻlubiyatga uchragan Yaponiya Potsdam deklaratsiyasining shartlarini qabul qildi, bunda imperator Xiroxitoning daxlsizligi haqidagi yagona shart qoʻyildi.
1945-yil 14-avgustda Imperator Bosh shtabi imperator Xiroxitoning buyrugʻi bilan va imperatorning barcha yapon harbiy kuchlarini Ittifoqchi kuchlar Oliy qoʻmondoni ixtiyoriga topshirish uchun, umumiy harbiy va harbiy-dengiz floti buyrugʻini chiqardi. Yaponiya va xorijda oʻz qoʻmondonligi ostidagi Yaponiya qurolli kuchlari va Yaponiya nazoratidagi kuchlarga harbiy harakatlarni zudlik bilan toʻxtatish, qurollarini tashlash, hozirgi pozitsiyalarida qolish va Qoʻshma Shtatlar, Xitoy Respublikasi, Birlashgan Qirollik va Britaniya imperiyasi va Sovet Sotsialistik Respublikalari Ittifoqi nomidan harakat qiluvchi qoʻmondonlarga soʻzsiz taslim boʻlish toʻgʻrisida buyruq berildi.
1945-yil 2-sentabrda Yaponiyaning taslim boʻlish toʻgʻrisidagi dalolatnomasi imzolandi.
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Внешняя политика Советского Союза в период Отечественной войны, т. 3, [М.], 1947, с. 334-35, 362-66.