Peribeya (Polibning xotini)
Peribeya (Polibning xotini) (qadimgi yunoncha: Περίβοια) — Korinf siklidagi yunon mifologiyasining qahramoni, Korinfning yoki Sikion Polibning rafiqasi yoki Edipning asrab olgan onasi.
Mifologiyada[tahrir | manbasini tahrirlash]
Peribeya manbalarda asosan Edip qissasi bilan bogʻliq holda tilga olinadi. Qadimgi mualliflar uning kelib chiqishi haqida sukut saqlashadi. Peribeya Korinf yoki Sikion shohi Polibning xotini edi; qirol choʻponlari Kiferon yonbagʻridan topilgan toʻpiqlari teshilgan chaqaloqni aynan unga olib kelishgan (muqobil versiyaga koʻra, qirolichaning oʻzi dengiz qirgʻogʻida kir yuvayotganida chaqaloqni topib olgan[1]). U bolani asrab oldi, uni davoladi va Edip ismini qoʻydi[2]. Bola ulgʻaygach, Peribeya undan kelib chiqishi haqidagi haqiqatni yashira boshladi. Psevdo-Apollodorning soʻzlariga koʻra, bir marta tengdoshlari Edipni topilgan bola deb atashganida, u „Peribeyani soʻroq qila boshladi, lekin undan hech narsa bila olmadi“[3].
Keyinchalik Edip oʻz otasini oʻldirishi va onasiga uylanishi haqida bashorat oldi. Buning oldini olish uchun u Peribeya va Polibni oʻzining haqiqiy ota-onasi deb hisoblab, ularning uyini tark etdi[3]. Psevdo-Giginning soʻzlariga koʻra, Polibning oʻlimidan soʻng Peribeya Edipga uning topilgan bola ekanligini aytdi. Bu choʻponning hikoyasi bilan birgalikda Edipga bashoratning amalga oshganini anglatdi[1][2].
Psevdo-Gigin Peribeyaning oʻz farzandlari boʻlmagan deb yozadi[1]. Boshqa manbalarda Polib Alkion (Amfiloxning xotini, Driantaning oʻgʻli) va Lisianas (Talayning rafiqasi) qizlari esga olinadi[4][5].
Sofoklning maʼlumotlariga koʻra, Polibning xotinining ismi Merope boʻlgan; „Qirol Edipga“ yozilgan sxoliylar muallifining maʼlumotlariga koʻra, bu Orsiloxning qizi Meduza edi[1]. Boshqa manbalarda Eribeya va Eriboya uchraydi, ammo bular, aftidan, shunchaki Peribey ismining oddiy variantlari[5].
Sanʼatda[tahrir | manbasini tahrirlash]
Goʻdak Edipning Peribeyaga olib kelingan sahnasi hozirgi kungacha saqlanib qolgan sopol idishda tasvirlangan[2]. Edip haqidagi afsonaga koʻplab qadimiy pyesalar bagʻishlangan, ammo bu asarlarning deyarli barchasining matnlari yoʻqolgan[1]. Sofoklning saqlanib qolgan tragediyalarida Peribeya faqat tilga olinadi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Гигин 2000.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Zwicker 1937.
- ↑ 3,0 3,1 Аполлодор Афинский 1972.
- ↑ Павсаний 2002.
- ↑ 5,0 5,1 Kenner 1952.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Zwicker. Periboia 10 // Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft. — 1937. — Bd. XIX, 1. — Kol. 719.
- Kenner H. Polybos 6 // Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft. — 1952. — Bd. XXI, 2. — Kol. 1584—1592.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Аполлодор Афинский. Мифологическая библиотека. Л.: Наука, 1972.
- Гигин. Мифы. СПб.: Алетейя, 2000. ISBN 5-89329-198-0.
- Павсаний. Описание Эллады. М.: Ладомир, 2002. ISBN 5-86218-298-5.