Oq ayol
Oq ayol — ingliz-sakson, nemis, slavyan va boshqa folklor anʼanalarida uchraydigan oq libosda ayol arvohi; koʻp hollarda, maʼlum bir Oq ayolning tarixi va qiyofasi baʼzi mahalliy fojia afsonasiga bogʻlangan[1], koʻpincha eri, sevgilisi yoki boʻlajak turmush oʻrtogʻi tomonidan ayolning yoʻqolishi yoki xiyonati bilan bogʻliq[2].
Nemis folklorida oq ayolning qiyofasi bir-biridan farq qiladi: keltlar va keyinchalik ingliz, shuningdek, masalan, Shveysariya afsonalarida, oq ayol koʻrinishi tez-tez tashlandiq qishloqlarda sodir boʻladi, arvohga aylangan ayolning kelib chiqishi nomaʼlum[3], korinishi esa irland folklor arbobiga oʻxshash boʻlishi mumkin, ancha keyin tashkil etilgan XV-asrdan nemis afsonalari, bu arvoh har doim olijanob oilalar bilan bogʻliq va faqat oilaviy qal’alarda paydo boʻladi. Bunday hikoyalarda oq ayolning paydo boʻlishi koʻpincha oila aʼzolaridan birining oʻlimiga sabab boʻlgan, biroq ayni paytda u oilaning ajdodi boʻlgan, uning koʻrinishi xavf emas, balki biror narsa haqida ogohlantirish sifatida koʻrilgan. Shunga oʻxshash syujetdagi afsonalar Fransuz folklorida ham mavjud[4].
Germaniyada, Plassenburgdagi oq ayol Gogentsollerna haqida eng mashhur afsonalari (bu oila aʼzolarining oʻlimini oldindan aytib, 1940-yilgacha, faqat Plassenburgda emas, balki Ansbach va Bayrot kabi boshqa oila qal’alarida ham paydo boʻlgan) va Berlin shahar saroyidan oq ayol haqida[5]. XVI-asrda Bert von Rosenberg (nemis. Bertha von Rosenberg) ota-bobo va Bohemiyada baron von Neigaus va Rosenberg oilasida paydo boʻlgan „oq ayol“ haqida soʻz boradi. Berlin qal’asida uni 1625-1628-yillarda, keyin 1790-yilgacha bir necha marta koʻrishgan, ESBGA koʻra esa — 1840-1850-yillarda koʻrilgan. „Oq ayol“ rus imperatori Anna Ioannovnaga oʻlimidan oldin kelgan edi[6].
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „The White Lady: A New York Ghost Story from“ (deadlink). American Folklore. 2011-yil 23-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 22-avgust. (Wayback Machine saytida 2011-07-23 sanasida arxivlangan)
- ↑ „The Legend Of The White Lady Of Wopsy Mountain“. Pennsylvania-mountains-of-attractions.com. Qaraldi: 2013-yil 21-iyun.
- ↑ Mit Shakespeare durch die Welt der Geister, s. 162.
- ↑ Dames blanches, rouges et vertes sur le site de la France pittoresque (extraits du dictionnaire des superstitions)
- ↑ Sage von der Weißen Frau
- ↑ Afrodita u vlasti. Tsarstvovanie Yelizaveti Petrovni — Yevgeniy Anisimov — Google Knigi
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Белая женщина // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.