On Ilkla Moor Baht 'at
| On Ilkla Moor Baht 'at | |
 | |
| Soʻz muallif(lar)i | Noma'lum, 1850—1870 yillar |
|---|---|
| Bastakor | Thomas Clark[1], 1805-yil |
„On Ilkla Moor Bahtʼat“ (inglizcha : On Ilkley Moor without a hat) — Angliyaning Yorkshir shahridan yaratilgan xalq qoʻshigʻi[2]. Bu Yorkshir shevasida kuylanadi va Yorkshirning norasmiy madhiyasi hisoblanadi[3]. Andrew Gantning soʻzlariga koʻra, soʻzlar „Thomas Clark oʻz musiqasini yozganidan 50 yil oʻtgach“ Galifaks cherkovi xori aʼzolari tomonidan Gʻarbiy Yorkshirdagi Ilkli yaqinidagi Ilkli Murga sayohat paytida yozilgan[4]. Roud xalq qoʻshigʻi indeksida 2143 va 19808 raqamlari sifatida tasniflangan.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Qoʻshiq oʻzining mehr-muhabbat ob’ekti Mary Janega shlyapasiz (baht 'at) Ilkli Moorda uchrashayotgani haqida hikoya qiladi. Qoʻshiqchi oshiqni bosh kiyimi yoʻqligi uchun qoralaydi — chunki Ilkli Moorning sovuq shamollar taʼsiri oqibatida sodir boʻlgan oʻlimini anglatadi. Bu oʻz navbatida uning dafn etilishi, murdasini qurtlar yeb qoʻyishi, oʻrdaklarning qurtlari va nihoyat, qoʻshiqchilar tomonidan oʻrdak yeyishi bilan yakunlanadi.
Yorkshir lugʻatida (Arnold Kellett, 2002) qoʻshiq (yaʼni, soʻzlari) Yorkshirning barcha hududlari uchun umumiy boʻlmagan dialektga asoslangan Galifaks hududidan kelib chiqqan boʻlishi mumkinligi aytilgan.
Sarlavha dialektning turli transkripsiyalarida koʻrinadi, lekin koʻpincha On Ilkla Mooar [yoki Moor] bahtʼat, yaʼni „On Ilkley Moor on [kiymasdan] tha (sizning) shlyapangiz“; idiomatik tarzda „Ilkley Moorda shlyapangizsiz (yaʼni bar)“. Doktor Arnold Kellettning aytishicha, qoʻshiq "sayr qilish va sayr qilish paytida sodir boʻlgan voqea natijasida paydo boʻlgan. Qoʻshimcha, odatda, haykalchilarning hammasi bir cherkov xorida sayr qilishgan, deb ishoniladi.
Soʻzlarning birinchi nashr etilgan versiyasi 1916-yilda paydo boʻlgan, u „oʻtmishda kamida ikki avlod davomida Yorkshirning West Ridingning barcha qismlarida kuylangan dialekt qoʻshigʻi“ sifatida tasvirlangan[5]. Arnold Kellettning fikricha, qoʻshiq „1877-yilgacha emas, balki XIX ikkinchi yarmining dastlabki yillarida paydo boʻlishi mumkin edi“.
Ohang[tahrir | manbasini tahrirlash]
U " Krenbruk " metodist madhiyasiga kuylangan (1805-yilda Kenterberida joylashgan poyabzalchi Thomas Clark tomonidan bastalangan). Bu u tomonidan 1805-yilda Filipp Doddrijning „Grace! 'Tis a Charming Sound“ soʻzlarini oʻrnatgan holda „Zabur va madhiya kuylari toʻplami“da nashr etilgan.
Matn[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Yorkshir lahjasida | Standartlashtirilgan koʻrinishi |
|---|---|
Wheear 'ast tha bin sinʼ ah saw thee, ah saw thee? |
Where hast thou been since I saw thee, I saw thee? |
- Ingliz tilida standart talqin
Where have you been since I saw you, I saw you?
On Ilkley Moor without a hat
Where have you been since I saw you, I saw you?
Where have you been since I saw you?
On Ilkley Moor without a hat
On Ilkley Moor without a hat
On Ilkley Moor without a hat
You’ve been courting Mary Jane
You’re bound to catch your death of cold
Then we will have to bury you
Then the worms will come and eat you up
Then the ducks will come and eat up the worms
Then we will go and eat up the ducks
Then we will all have eaten you
Thatʼs where we get our own back
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Adams, Stephen. „Carol 'While Shepherds Watch' was sung to 'Ilkley Moor' tune“. Daily Telegraph (2009-yil 15-dekabr). Qaraldi: 19-aprel 2020-yil.
- ↑ „Word Recognition“. Yorkshire Dialect Society (29-oktabr 2007-yil).
- ↑ „The National Anthem of Yorkshire 'God's own county'“. DKSnakes.co.uk (24-oktabr 2007-yil). 2007-yil 12-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ Gant, Andrew. Christmas Carols from Village Green to Church Choir. Profile Books — 114 bet. ISBN 978 1 78125 352 6.
- ↑ Kellett, Arnold. On Ilkla Mooar baht 'at: the story of the song. Smith Settle, 1998 — 83 bet. ISBN 1-85825-109-5.