Olmaota muzeyi
| Olmaota muzeyi | |
|---|---|
| |
| Asos solingan sana | 2001-yil |
| Joylashuvi | Olmaota, Qozog'iston |
| Sayt | almatymuseum.kz |
Koordinatalari: 43°14′55.468″N 76°56′10.010″E / 43.24874111°N 76.93611389°E G O
Olmaota muzeyi – Qozogʻistonning Olmaota shahridagi tarixiy muzeyi, Vernenskiy nomli bolalar uyining sobiq binosi oʻrnida joylashgan. Unda shahar tarixiga oid koʻpgina eksponatlar mavjud.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Olmaota muzeyi 2001-yilda ochilgan[1]. Olmaota muzeyi tarkibida madaniy va tabiiy landshaftni saqlab qolgan „Boralday sak qoʻrgʻonlari“ sulolaviy qirollik dafn majmuasi ham mavjud[2].
2016-yilda muzey sobiq Vernenskiy bolalar uyi binolari majmuasiga koʻchdi[3].
Muzey koʻrgazmasi 11 davrga boʻlingan boʻlib, 40 mingdan ortiq eksponatlarni oʻz ichiga olgan. Bularga „Olmaotaning qadimiy tarixi“, „Olmaotaning oʻrta asrlar tarixi“, „Qozoq davlatchiligining kelib chiqishi“, „Jetisu etnografiyasi“, „Vernenskiy davri. Olmaota tarixi“, „20-asrda Olmaota“, „Madaniyat va sanʼat taraqqiyoti“, „Alpinizm tarixi“, „Jeltoksan“, „Olmaota va xalq yetakchisi“, „Tinchlik va hamjihatlik namunasi“ kiradi[4].
2017-yilning avgust oyidan boshlab muzey „Muzey barcha uchun“ dasturida ishtirok etmoqda. Nogironlar aravachasi foydalanuvchilari hamda koʻrish va eshitish qobiliyatiga ega boʻlmagan shaxslar uchun maxsus interaktiv ekskursiyalar tashkil etilgan[5].
Muzey eksponatlarini namoyish qilish uchun zamonaviy vositalar bilan jihozlangan. Bu jihozlar tarixiy videomateriallar va nodir buyumlarning gologramma koʻrinishidagi loyihalarini namoyish etish imkonini beradi[4].
Muzey binosi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Shahardagi bolalar uyi 1878-yilda ochilgan. Bino 1892-yilda meʼmor P. Gurdae tomonidan Vernenskiy bolalar uyi uchun qurilgan[6].
Sovet tuzumi davrida sobiq bolalar uyi binosida turli davlat muassasalari: 1929-yilda – KazTsIK, Xalq Komissarlari Soveti, KASSR Gosplan boʻlgan.
Keyinchalik 1-sonli yuqumli kasalliklar bolalar shifoxonasi sifatida foydalanilgan.
1981-yildan 2016-yilgacha shahar tibbiyot bilim yurti (hozirgi tibbiyot kolleji).
2009-yilda Kazrestavratsiya binoni qayta taʼmirladi[7].
Muzey bir qavatli yogʻochdan yasalgan toʻrtburchak shakldagi bino boʻlib, boshlangʻich poydevori toshdan qurilgan. Asosiy jabhada rizalitlar bilan taʼkidlangan simmetrik uch qismli qurilish mavjud. Asosiy baland kirish eshigiga keng zinapoya qilingan.
Binoning yon qanotlari uch boʻlimdan iborat boʻlib, maktab va qizlar uchun tikuvchilik ustaxonasi, oʻgʻil bolalar uchun poyafzal hamda kitob muqovalash ustaxonasi joylashgan. Rizalit qismlarda turar-joy binolari joylashtirigan. Janubdagi orqa hovliga (hozirgi Dinamo stadioni) bogʻ, sabzavot bogʻi va gulzorlar ekilgan, shuningdek, asosiy kirish eshigi oldida (hozirgi qaragʻay bogʻi) talabalar tomonidan yaratilgan bogʻ mavjud.
Sovet davrida besh gumbazli avliyo Aleksandr Maryam cherkovi markaziy rizalitning oʻqi boʻylab vayron qilingan. Binoning ichki devor va shift qismida Stucco uslubidagi bezaklar saqlanib qolgan[8].
Yodgorlik holati[tahrir | manbasini tahrirlash]
2010-yil 10-noyabrda Olmaota shahridagi mahalliy ahamiyatga ega boʻlgan tarixiy va madaniy yodgorliklarning yangi Davlat roʻyxatida tasdiqlandi, shu bilan bir qatorda bu boradagi barcha avval chiqarilgan qarorlar oʻz kuchini yoʻqotgan deb topildi. Ushbu qarorda Vernenskiy bolalar uyi binosi uchun mahalliy ahamiyatga ega yodgorlik maqomi saqlanib qolindi. Himoya zonalarining chegaralari 2014-yilda tasdiqlangan[9][10].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „В Алматы открылся Музей города“ (ru). e-history.kz. Qaraldi: 2022-yil 14-avgust.
- ↑ „Прошел поход в музей для студентов Алматы“ (ru). baigenews.kz. Qaraldi: 2022-yil 14-avgust.
- ↑ „МУЗЕЙ АЛМАТЫ“. web.archive.org (2019-yil 20-avgust). 2019-yil 20-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 14-avgust.
- ↑ 4,0 4,1 tengrinews.kz. „Новый музей города открылся в Алматы“ (ru). Главные новости Казахстана - Tengrinews.kz (2016-yil 22-dekabr). Qaraldi: 2022-yil 14-avgust.
- ↑ tengrinews.kz. „Музей Алматы сумел первым в стране создать экспозицию для людей с особыми потребностями“ (ru). Главные новости Казахстана - Tengrinews.kz (2017-yil 25-avgust). Qaraldi: 2022-yil 14-avgust.
- ↑ „Управление культуры и архивов города Алматы“. web.archive.org (2019-yil 19-yanvar). 2019-yil 19-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 14-avgust.
- ↑ „Сквозь время. Уникальные ретро фото Алматы: сравнение“ (ru-RU) (2022-yil 7-mart). Qaraldi: 2022-yil 14-avgust.
- ↑ „Достопримечательности Алматы :: Верненский период (дореволюционный)“. web.archive.org (2016-yil 9-may). 2016-yil 9-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 14-avgust.
- ↑ „Об утверждении Государственного списка памятников истории и культуры местного значения города Алматы - ИПС "Әділет"“. adilet.zan.kz. Qaraldi: 2022-yil 14-avgust.
- ↑ „Об утверждении границ охранных зон, зон регулирования застройки и зон охраняемого природного ландшафта объектов историко-культурного наследия города Алматы - ИПС "Әділет"“. adilet.zan.kz. Qaraldi: 2022-yil 14-avgust.