Oksford - Kembrij
"Oksford - Kembrij" (inglizcha: The Boat Race - Oksford va Kembrij universitetlarining qayiq klublari jamoalari o'rtasidagi Temzadagi qayiq regatasi.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ushbu musobaqa eshkak eshish olamidagi eng qadimgi va eng nufuzli musobaqa hisoblanadi. Birinchi poyga 1829-yil 10-iyunda Kembrij talabalari Charlz Merivel va Oksford talabalari Charlz Vordsvort tashabbusi bilan bo'lib o'tgan. 1856-yildan boshlab, jahon urushlari davridagi bir necha yil bundan mustasno, regata har yili o'tkaziladi[1]. 2020-yilda regata koronavirus pandemiyasi tufayli bekor qilindi, keyingi yili esa pandemiya sabab boʻlgan cheklovlar tufayli regata Kembrijshirdagi Buyuk Ouse daryosiga koʻchirildi[2].
Regata an'anaviy tarzda mart oyining oxirgi shanbasida yoki aprel oyining birinchi shanbasida o'tkaziladi. Poyga masofasi 4 mil 374 yard (6779 metr)[3]. Putni ko'prigi yaqinida start - Chiswick ko'prigidagi Mortleykda, poyga yuqori oqimda bo'lib o'tadi. Jamoalar akademik eshkak eshish - sakkizta eshkak eshuvchi va bitta koksvenda raqobatlashadi. So‘nggi bir necha o‘n yillikdagi poyga vaqti 16-20 daqiqani tashkil etdi (rekord 1998-yilda Kembrij ekipaji tomonidan o‘rnatilgan - 16 daqiqa 19 soniya). Kembrij jamoasi havorang kostyumda, Oksford jamoasi to'q ko'k libosda boshlanadi.
Yosh, vazn va jins bo'yicha hech qanday cheklovlar yo'q. Shuning uchun eshkak eshuvchilar erkaklar bo'lib, asosan og'ir bo'lib, poyga davomida ularning har biri 600 ga yaqin zarbani amalga oshiradi[4]. Rul boshqaruvchisi, aksincha, yengilroq bo'lishi kerak va 1981-yildan beri ayol rul boshqaruvchisi bo'lgan holatlar mavjud. 1989-yilda esa har ikki jamoaning rul boshqaruvchisi qizlar edi[5]. Tanlovda ikkala universitetning ingliz va xorijlik talabalari ishtirok etishlari mumkin.
1965-yildan boshlab, asosiy start oldidan zaxira poygasi bo'lib o'tdi. Ayollar ekipaji poygasi birinchi marta 1927-yilda o'tkazilgan, ammo 1964-yildan beri har yili o'tkaziladi[6].
2022-yil holatiga ko'ra, Kembrij vakillari poygada 85 marta, Oksford 81 marta g'alaba qozongan va bitta poygada durang qayd etilgan (1877-yilda). Kembrij 1930-yildan beri ligani jami g'alabalar bo'yicha doimiy ravishda boshqarib kelmoqda. 1992-yilda Oksford ta'sirchan muvaffaqiyati tufayli (1976-yildan 1992-yilgacha Oksford faqat bir marta mag'lub bo'lgan) yaqinlashdi (68-69), ammo shundan so'ng Kembrij ketma-ket etti marta (1993-1999) g'alaba qozondi va yana sindirdi. g'alabalar bo'yicha safarda. Kembrijda ham rekord darajadagi g'alabalar seriyasi mavjud - 1924-yildan 1936-yilgacha ketma-ket 13 ta g'alaba. Zaxira ekipaj poygalarida Kembrij ham yetakchilik qilmoqda (2022-yil holatiga ko'ra 32-25).
Tadbir doimiy ravishda daryoning ikkala qirg'og'ida poyga yo'nalishi bo'ylab to'plangan o'n minglab muxlislarni jalb qiladi (2010-yilda 250 mingga yaqin kishi tashrif buyurgan) va millionlab tomoshabinlar televizion ko'rsatuvni tomosha qilishgan.
Regata ishtirokchilari orasida jahon darajasidagi yutuqlarga erishgan mashhur eshkak eshuvchilar ham bor edi. Shunday qilib, 4 karra Olimpiya chempioni Metyu Pinsent Oksford uchun uch marta (1990, 1991 va 1993), uchinchi marta esa Barselonadagi Olimpiya chempioni sifatida ishtirok etdi. Regatada 2000-yilgi Olimpiada chempionlari ham qatnashgan: Tim Foster (Oksford 1997), Luka Grubor (Oksford 1997), Endryu Lindsi (Oksford 1997-1999), Kiran Uest (Kembrij 1999, 2001, 2007, 2020). 2004-yilgi Olimpiya chempioni Ed Kud 1998-yilda Oksford uchun kurashgan. Sakkizda 2008-yilgi Olimpiada oltin medalini qo'lga kiritgan kanadalik Malkolm Xovard 2013-yilda Oksford uchun kurashgan. 1977-yilda Oksfordni Kolin Moynixan boshqargan, u 1980-yilda Moskvada sakkizlik bahslarida kumush medalni qo'lga kiritgan. U 1987-yildan 1990-yilgacha Margaret Tetcher kabinetida sport vaziri, 2005-yilda esa Lord Moynixan Britaniya Olimpiya assotsiatsiyasini boshqargan. 1980-yilda mashhur aktyor Xyu Lori Kembrij uchun raqobatlashdi (o'sha yili Kembrij yutqazgan). Xyu Lorining otasi, 1948-yilgi Olimpiya chempioni Ren 1934–36 yillarda Kembrij uchun kurashgan (kembrijning uchta g'alabasi ham).
2021-yildan boshlab regata homiysi Gemini kriptovalyuta birjasi hisoblanadi.
2015-yil 11-aprel kuni erkaklar va ayollar ekipajlari uchun poyga birinchi marta bir kunda bo‘lib o‘tgan. Budan oldin ayollar bir hafta oldin chiqish qilishgan edi[7].
Manba[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Оксфорд — Кембридж: восемь в одной лодке, не считая рулевого“. 2010-yil 15-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 12-may.
- ↑ „https://www.theboatrace.org/homepage-news/a-double-for-cambridge-in-a-unique-gemini-boat-race“ (en). The official 'The boat race' cite (2021-yil 4-aprel). 2021-yil 4-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 6-aprel.
- ↑ „155 гонка Оксфорд-Кембридж“. 2010-yil 15-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 12-may.
- ↑ Сочинение на вольную ТемзуAndoza:Недоступная ссылка
- ↑ „Cambridge change cox“. 2010-yil 15-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 12-may.
- ↑ „The BNY Mellon Boat Races. RESULTS“. 2015-yil 14-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 12-aprel.
- ↑ „Women’s Sport Pioneers: The Women’s Boat Race“. 2015-yil 12-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 12-aprel.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Qayiq poygasi Архивировано 2011-yil 20-may yilning. — musobaqaning rasmiy sayti(ingl.)