Ninurta

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Ninurta (Ninib)[1] — shumer -akkad mifologiyasida Girsu shahri homiysi xudosi, Enlil va Ninlilning oʻgʻli; momaqaldiroq xudosi, bahorgi yomgʻir va toshqinlar, shuningdek, ekin maydonlari; urush xudosi sifatida ham hisoblangan[2].

Ninurta Ningirsu („Girsu xoʻjayini“) xudosi bilan bir xil[3][4][5].

Tasviri[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ninurta kamon va oʻqlar bilan sharurni — sehrli soʻzlovchi toʻziqni ushlab turgan jangchi sifatida tasvirlangan. Baʼzan u orqasida jangarilarcha koʻtarilgan qanotlari bilan paydo boʻladi. Bobil sanʼatida u koʻpincha arslon tanasi va chayon dumi boʻlgan yirtqich hayvonga chalqancha tik turgan yoki minib oʻtirgan holda tasvirlangan[4][6].

Eshak shaklida tasvirlangan[7].

Ninurta Saturn sayyorasi va Orion yulduz turkumi bilan aniqlangan[1]. Xudoning ramzi ikkita arslon boshi bilan qoplangan tayoq edi.

Mifologiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gudean tsilindrlari (miloddan avvalgi 2125-yil) Lagash hukmdori amr bilan tush koʻrganini va Lagashdagi Ningirsu ibodatxonasini qayta tiklaganini tasvirlab bering.

Uning asl ismi Imdugud („Yomgʻir buluti“) edi va xudoning oʻzi momaqaldiroq bulutini tasvirlab, sher boshi va momaqaldiroqli faryodli qora qush shaklida paydo boʻladi. Keyinchalik Ninurta inson qiyofasini oladi[8].

Ninurtaning rafiqasi shifo va tibbiyot maʼbudasi Gula edi (Ningirsu gipostazida — mahalliy maʼbuda Lagash Bau). Ularning ikkita oʻgʻli — Ig-alim va Shul-shagan[3] boʻlgan. Bauning yana 7 ta qizi bor edi, lekin Ningirsu ularning otasi boʻlmagan[3].

Enlilning oʻgʻli sifatida Ninurtning bir nechta aka-uka va opa-singillari bor edi: Nanna, Nergal, Ninaza[9], Enbilulu va baʼzan Inanna[3].

Kult[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ninurta qishloq xoʻjaligi va chorvachilikning homiysi sifatida ham hurmatga sazovor boʻlgan (u Shumer madhiyalarida " Enlil fermeri " deb ataladi). Enlil nomidan yozilgan „Ninurtaning koʻrsatmasi“ bor, u oʻgʻliga turli xil iqtisodiy faoliyatni oʻrgatadi[10].

Uning sharafiga tashkil etilgan ziyofat dala ishlarining boshlanishi edi.

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Ninurta-kudurri-utzur — Bobilning baʼzi shohlarining nomi.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ 1,0 1,1 Б. А. Тураев. История Древнего Востока / В. В. Сруве. — Л.: Ленсоцэкгиз, 1935 (1913). — Т. 1. — С. 120. — 309 с. — ISBN 9785458241434.
  2. ↑ „Нинурта“,Мифы народов мира, 2-e изд, Советская энциклопедия, Lua xatosi: bad argument #2 to 'formatDate': invalid timestamp 'Yanvar'. — 222 bet. ISBN 5-85270-069-X. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Black, Jeremy; Green, Anthony. Gods, Demons and Symbols of Ancient Mesopotamia: An Illustrated Dictionary. Austin, Texas: University of Texas Press, Lua xatosi: bad argument #2 to 'formatDate': invalid timestamp 'Yanvar'. — 39, 108, 138, 142 bet. ISBN 0714117056. 
  4. ↑ 4,0 4,1 Mark, Joshua J.. „Ninurta“. Ancient History Encyclopedia (2-fevral 2017-yil). Qaraldi: 27-avgust 2019-yil.
  5. ↑ Encyclopaedia Britannica Inc. Britannica Concise Encyclopedia. — Encyclopaedia Britannica, Inc., 2008. — С. 1365. — 2146 с. — ISBN 9781593394929. Архивная копия от 19 июня 2020 на Wayback Machine
  6. ↑ Jacobsen, Thorkild. Sumerian Mythology: A Review Article // Journal of Near Eastern Studies. — 1946. — № 5 (2). — С. 128–152. — doi:10.1086/370777. — JSTOR.
  7. ↑ Ocherki po istorii religii i ateizma, Avetisyan Arsen Avetisyanovich [fil.wikireading.ru/68745 ssilka]
  8. ↑ Jeremy A. Black, Graham Cunningham, Eleanor Robson. The Literature of Ancient Sumer. — Oxford University Press, 2006. — С. 106. — 444 с. — ISBN 9780199296330. Архивная копия от 4 апреля 2019 на Wayback Machine
  9. ↑ Kramer, Samuel Noah. Sumerian Mythology: A Study of Spiritual and Literary Achievement in the Third Millennium B.C., Revised Edition, Philadelphia, Pennsylvania: University of Pennsylvania Press, Lua xatosi: bad argument #2 to 'formatDate': invalid timestamp 'Yanvar'. — 44–45 bet. ISBN 978-0-8122-1047-7. 
  10. ↑ Dr Gwendolyn Leick. A Dictionary of Ancient Near Eastern Mythology. — Routledge, 1998 [1991]. — С. 88. — 241 с. — ISBN 9781134641031. Архивная копия от 4 апреля 2019 на Wayback Machine

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Емельянов В. В. „Нинурта в весенних праздниках Шумера“,. Шумерский календарный ритуал (Категория МЕ и весенние праздники), 1.000 экз, Orientalia, Петербургское востоковедение, Lua xatosi: bad argument #2 to 'formatDate': invalid timestamp 'Yanvar'. — 312—350 bet. ISBN 978-5-85803-409-4. 
  • Немировский А. И. „Нинурта — бог-герой Ниппура“,. Мифы и легенды народов мира, 10.000 экз, M.: Литература, Мир книги, Lua xatosi: bad argument #2 to 'formatDate': invalid timestamp 'Yanvar'. — 251—254, 396 bet. ISBN 5-8405-0586-2. 
  • Нинурта / В. А. // Мифологический словарь / гл. ред. Е. М. Мелетинский. — М. : Советская энциклопедия, 1990. — 672 с., 16 л. ил. — ISBN 5-85270-032-0.
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Ninurta&oldid=3520305" dan olindi