Niloofar Rahmani
| Niloofar Rahmani | |
|---|---|
 Rahmani 2013-yil | |
| Tavalludi |
1992-yil Logar, Afg'oniston |
| Fuqaroligi | Afg'oniston |
| Xizmatdagi yillari | 2012-2018-yillar |
Niloofar Rahmani (forscha: نیلوفر رحمانی) 1992-yilda tugʻilgan[1][2][3]. Afgʻoniston statsionar havo kuchlari avizosi tarixidagi birinchi ayol va 2001-yilda Tolibon qulaganidan keyin Afgʻoniston Harbiy-havo kuchlaridagi birinchi ayol uchuvchi[4]. Uning oilasi oʻlim tahdidiga duch kelgan boʻlsa-da, u oʻqishni tirishqoqlik bilan yakunladi va 2015-yilda AQSh Davlat departamentining „Jasoratli ayollar“ xalqaro mukofotini qoʻlga kiritgan[5].
Yoshligi
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Rahmani 1992-yilda Afg‘onistonda forsiyzabon oilada tug‘ilgan. U 2001-yilda Kobulga qaytishdan oldin oilasi bilan Pokistonda yashagan[2]. Niloofar bolaligidan uchuvchi boʻlishni orzu qilardi va uchuvchilar maktabida oʻqish uchun ingliz tilini deyarli bir yil oʻrgandi[6]. Uning oilasi asli tojikistonlik[7].
Parvoz faoliyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]
U 2010-yilda Afgʻoniston Harbiy-havo kuchlari ofitserlarini tayyorlash dasturiga kirgan va 2012-yil iyul oyida ikkinchi leytenant unvonini olgan[5]. Dastur davomida afgʻon havo kuchlari shifokorlari uni jismoniy jihatdan uchishga yaroqsiz deb topishga harakat qilishdi. Chunki u dasturdagi yagona ayol nomzod boʻlgan[2]. Sovet davrida ikki vertolyot uchuvchisi boʻlgan Nabizoda opa-singillar otasi bilan birga Rahmanining muvaffaqiyatiga ishonch bildirgan[8][9].
Uning birinchi yakkaxon parvozi Cessna 182da boʻlgan. Kattaroq samolyotlarda uchishni xohlagan Niloofar ilgʻor parvozlar maktabiga bordi va tez orada C-208 harbiy yuk samolyotida ucha boshladi[10]. Ayollarga anʼanaviy ravishda oʻlik yoki yarador askarlarni tashish taqiqlangan, ammo, Rahmani bitta missiyani bajarish chogʻida yaralangan askarlarni topib, buyruqqa itoat etmagan. Ularni kasalxonaga olib borib, u oʻz harakatlari haqida rahbarlariga xabar bergan[11]. Ular Rahmaniga hech qanday sanksiya qoʻllamagan.
Uning yutuqlari eʼlon qilinganida, kapitan Rahmanining oila aʼzolari Tolibondan tahdidlar oldi, ular qizining ambitsiyalari va martaba tanlashini maʼqullamadilar. Oila bir necha marta koʻchib oʻtishga majbur boʻlgan[5], lekin Rahmani qatʼiyatli chiqdi, endi u kattaroq C-130 samolyotida uchishni va boshqa ayollarni ilhomlantirish uchun uchuvchilar oʻqituvchisi boʻlishni maqsad qilgan[9]. U 2015-yilda AQSh Harbiy-havo kuchlarida C-130-larda mashg‘ulotlarni boshlagan va 2016-yil dekabrida dasturni tamomlagan, shundan so‘ng AQShdan siyosiy boshpana so‘rab murojaat qilgan[12]. Rahmani Qoʻshma Shtatlar Harbiy-havo kuchlarida harbiy uchuvchi boʻlishga umid qilgan[13][14].
Boshpana
[tahrir | manbasini tahrirlash]Xalqaro advokat Kimberli Motli tomonidan himoyalangan Rahmani 2018-yilning aprel oyida AQShdan boshpana oldi[15]. U Floridada singlisi bilan yashaydi. Singlisi fors, dariy va ingliz tillarida tarjimon boʻlib ishlaydi[2].
2021-yilda u „Open Skies: My Life as Afghanistanʼs First Female Pilot“ (Ochiq osmon: Afg‘onistonning birinchi ayol uchuvchisi sifatida hayotim) kitobi bilan o‘zining avtobiografiyasini nashr etgan[16].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Open Skies: My Life as Afghanistanʼs First Female Pilot. Publishers Weekly Newsletter, Juli 2021
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Rajagopalan. „The "Badass" Afghan Pilot Who Went Massively Viral Is Now Living In Exile. She Just Wants To Be Able To Fly Again.“ (en). BuzzFeed News (2019-yil 14-dekabr). Qaraldi: 2019-yil 15-dekabr.
- ↑ Niloofar Rahmani. In: Thomas H. Johnson, Ludwig W. Adamec: Historical Dictionary of Afghanistan. Rowman & Littlefield, 2021, ISBN 9781538149294, pp. 416-417
- ↑ „The Conversation: Pilots Niloofar Rahmani and Esther Mbabazi“. BBC News (2015-yil 25-iyul). Qaraldi: 2017-yil 13-iyul.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 „Biographies of 2015 Award Winners“. U.S. State Department (2015-yil mart). 2015-yil 7-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 10-mart.
- ↑ Jawad, Sayed. „First Female Afghan Air Force pilot graduated in 30 years“. Khaama Press (2013-yil 16-may). Qaraldi: 2015-yil 15-mart.
- ↑ Rahmani, Niloofar. Open Skies: My Life as Afghanistan's First Female Pilot. Chicago Review Press, July 26, 2021. ISBN 9781641603379.
- ↑ „MilitaryFirst Afghan female pilot aims to soar“. newscentral (2015-yil 10-mart). 2015-yil 2-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 15-mart.
- ↑ 9,0 9,1 Kovach, Gretel C.. „Pilot Breaks Gender Barrier“. U-T SanDiego (2015-yil 10-mart). Qaraldi: 2015-yil 15-mart.
- ↑ Lebron, Jennifer. „First Afghan Woman Pilot Flies with Blue Angels“. US Navy (2015-yil 13-mart). 2015-yil 16-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 15-mart.
- ↑ Naso, Bridget. „Groundbreaking Female Afghan Pilot Inspires in San Diego“. NBC San Diego (2015-yil 9-mart). Qaraldi: 2015-yil 15-mart.
- ↑ Stancati, Margherita. „First Female Pilot in Afghanistan Requests Asylum in U.S.“. The Wall Street Journal (2016-yil 24-dekabr). Qaraldi: 2016-yil 24-dekabr. „Now, more than three years after she earned her wings, the 25-year-old Afghan air force pilot hopes to start a new life in the U.S. where she has applied for asylum, saying her life would be in danger if she returns home.“.
- ↑ Ernesto Londoño. „A Female Afghan Pilot Soars and Gives Up“. New York Times (2016-yil 23-dekabr). Qaraldi: 2017-yil 13-iyul.
- ↑ Andrew Watkins. „Duty or Desertion in Afghanistan“. Boston Globe (2016-yil 29-dekabr). Qaraldi: 2017-yil 13-iyul.
- ↑ March, Stephanie. „Former Afghan Air Force pilot Niloofar Rahmani granted asylum in the United States“. ABC News. Australian Broadcasting Corporation (2018-yil 1-may). Qaraldi: 2018-yil 1-may.
- ↑ Barbara Spindel: Afghanistanʼs first female pilot paid a steep price for the freedom to fly. Christian Science Monitor, 19 August 2021
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- rasmiy veb-sayti
- Afghanistan's first female military pilot given asylum in US YouTubeda 9-may, 2018-yil, Fox News .
- La prima pilota afgana chiede asilo agli Usa: temo per la vita YouTubeda , 28 dekabr, 2016 yil, askanews .
- Nilufar Rahmani, Afg‘onistonning harbiy uchuvchisi: Niloofar Rahmani, primera piloto militar afgana: de heroína a traidora YouTubeda 2016-yil 27-dekabr, euronews (en español) .
- Niloofar, Afgʻonistondagi Niloofar, première femme pilote en Afghanistan YouTubeda, 2015 yil 29 aprel, Agence France-Presse (AFP).
- Niloofar Rahmani: First Female Pilot in Afghanistan YouTubeda , 8 may, 2015-yil, TOLOnews .
- Birinchi ayol afg‘on uchuvchisi First female Afghan pilot visits San Diego YouTubeda, 2015-yil 10 mart, ABC 10 News .
- Afgʻonistonning birinchi ayol uchuvchisi bilan tanishing (arxivlangan) . Al Jazeera English, 9 noyabr 2015 yil.
- „Biz xato qildik … va endi biz siz bilan faxrlanamiz“ . Suhbat, BBC 2015 yil 17 iyul (audio, 2 daqiqa).
- Oʻlim tahdidi Afgʻonistonning birinchi ayol havo kuchlari uchuvchisini isteʼfoga chiqishga majbur qildi . As It Happens, CBC radio, 8-avgust 2015-yil (audio, 6:47 daqiqa).