Nikolay Babushkin

Nikolay Fedorovich Babushkin
Tavalludi	2-dekabr 1913-yil Noginsk
Vafoti	29-yanvar 1969-yil(1969-01-29) (55 yoshda) Tomsk
Fuqaroligi	SSSR
Sohasi	Filolog
Ish joylari	Samarqand davlat universiteti
Taʼlimi	Rossiya davlat pedagogika universiteti

Nikolay Fedorovich Babushkin (1913-yil 19-noyabr, Bogorodsk – 1969-yil 29-yanvar, Tomsk) – sovet adabiyotshunosi va folklorshunosi, filologiya fanlari doktori, M.Lermontov boʻyicha mutaxassis, Tomsk davlat universiteti sovet adabiyoti kafedrasi professori, Samarqand pedagogika instituti rus tili va adabiyoti fakulteti dekani, Sovet Armiyasi mayori, KPSS aʼzosi (1939-yildan).

Hayoti

Nikolay Babushkin 1913-yil 19-noyabr kuni Bogorodskda ishchi oilasida tugʻilgan. Onasi Mariya Vasilevna (1955-yilda vafot etgan). 1930-yilda Noginskdagi toʻqqiz yillik maktabni tugatgach, Gluxovskaya toʻquv fabrikasida ishchi boʻldi. 1932-yil fevraldan avgustgacha Noginsk okrugi ijroiya qoʻmitasining umumiy boʻlimiga rahbarlik qilgan. Oʻsha yili u Leningrad Davlat Pedagogika Institutining (LGPI) rus tili va adabiyoti fakultetiga komsomol yoʻllanmasi boʻyicha oʻqishga yuborildi. Ikki yil davomida institut adabiy toʻgaragiga aʼzo boʻlib, „V.Belinskiy va S.Shevyrevning M. Lermontov haqidagi polemikalari“ mavzusida ish olib bordi. Arxivlarda izlanishlar olib bordi, Lermontov qoʻlyozmalarini oʻrgandi. Maksim Gorkiy nomidagi stipendiya olgan. Komsomol qoʻmitasining kotibi boʻlgan. 1936-yilda institutni tugatgach, oʻrta maktabda rus tili va adabiyotidan dars berish huquqini beruvchi diplom oldi va Cherepovet pedagogika bilim yurtiga yuborildi. 1938-yil oktyabrdan 1941-yil maygacha Leningrad davlat pedagogika instituti rus adabiyoti fakulteti aspiranturasida tahsil oldi (1939-yildan KPSS aʼzosi). 1941-yil iyundan 1943-yil martgacha Samarqand pedagogika instituti adabiyot kafedrasi dotsenti lavozimida ishlagan. Shuningdek, ushbu institutda rus tili va adabiyoti fakulteti dekani ham boʻlgan.

1942-yil may oyida u „M.Lermontovning Kavkaz sheʼrlari“ mavzusida nomzodlik dissertatsiyasini himoya qildi va filologiya fanlari nomzodi boʻldi. 1943-yil mart oyida koʻngilli boʻlib, Qizil Armiyaning Toshkent oliy harbiy pedagogika institutida oʻqishni boshladi (noyabrgacha). 1943-yil dekabrdan 1944-yil oktyabrgacha Kareliya frontidagi 104-oʻqchilar diviziyasining siyosiy boʻlimi instruktori, 1945-yil sentabrgacha esa 133-oʻqotar korpusining siyosiy boʻlimida katta instruktor boʻlgan. Ulugʻ Vatan urushi yillarida Finlyandiya, Norvegiya, Bolgariya, Ruminiya, Vengriya, Avstriya va Yugoslaviyada boʻlgan. 1946-yilda mayor unvoni bilan Babushkin urushdan demobilizatsiya qilingan va Tomskga ishlashga yuborilgan. Tomskda 26-avgust kuni u Tomsk universitetining tarix va filologiya fakultetining rus adabiyoti kafedrasi dotsenti va mudiri, 1951-yilda esa rus tili kafedrasi mudiri vazifasini bajaruvchi; 1950—1951-yillarda „Sovet fani uchun“ gazetasiga muharrirlik qilgan. 1951-yil 5-sentyabrdan 1952-yil 20-oktyabrgacha bir yildan ortiq vaqt davomida tarix-filologiya fakulteti dekani boʻlgan. 1966-yilda u Jahon adabiyoti institutida „Xalq sheʼriyati nazariyasining marksistik-leninistik asoslari toʻgʻrisida“ nomzodlik dissertatsiyasini himoya qilgan va filologiya fanlari doktori unvoniga sazovor boʻlgan. Babushkinning folklorshunoslik sohasidagi faoliyati adabiy tanqidda noaniq baho olgan. 1967-yil 27-martdan – universitet professori sifatida ishlay boshlagan.

Ishlari

– „Demon“ M. Yu. Lermontova // Trudi Samarkandskogo pedagogicheskogo instituta, 1942;

– Iz tvorcheskoy istorii „Demona“ M. Yu. Lermontova: Tekstologicheskiy ocherk o vtoroy i tretyey redaksiyax „Demona“ // Ucheniye zapiski TGU. 1951. № 16;

– Vidayushiysya russkiy pisatel-revolyusioner A. N. Radishyev v Tomske // Russkiye pisateli v Tomske. Tomsk, 1954; – N. I. Naumov // Russkiye pisateli v Tomske. Tomsk, 1954;

– Problema prioriteta kollektivnogo narodno-poeticheskogo tvorchestva pered individualnim tvorchestvom v svete marksistsko-leninskogo ucheniya o roli narodnix mass i lichnosti v istorii // Trudi TGU. 1957. № 139;

– Ustno-poeticheskoye tvorchestvo narodov v trudax V. I. Lenina. Tomsk, 1958;

– Problema vzaimosvyazi janra i stilya v russkom folklore // Spesifika janrov russkogo folklora. Gorkiy, 1961;

– O nekotorix spesificheskix chertax folklora kak formi obshyestvennogo soznaniya narodnix mass // Ucheniye zapiski TGU. 1962. № 42;

– O spesifike stilya v xudojestvennoy literature i narodno-poeticheskom tvorchestve // Ucheniye zapiski TGU. 1962. № 42; – Sovremennoye narodno-poeticheskoye tvorchestvo i problemi realizma // Ucheniye zapiski TGU. 1962. № 42;

– Anatol Frans i folklor // Ucheniye zapiski TGU. 1964. № 8;

– Kak otiskalas novaya redaksiya „Demona“ //Molodoy lenines . 1964. 14 oktyabrya – Elektronniy resurs: vital.lib.tsu.ru.

– Kompozisiya literaturnogo proizvedeniya kak tvorcheskiy prosess // Ucheniye zapiski TGU. 1966. № 62;

– Tvorchestvo naroda i tvorchestvo pisatelya. Novosibirsk, 1966.

Nikolay Babushkin Tomsk politexnika instituti (TPI) falsafa kafedrasi mudiri Mariya Alekseevna Babushkina (1909-1969) bilan turmush qurgan; Erining oʻlimidan soʻng, u oʻz kutubxonasini Tomsk universitetining Sovet adabiyoti boʻlimiga sovgʻa qildi. Oilada ikki farzand bor edi: Nikolay (1937 yilda tugʻilgan) va Lev (1939 yilda tugʻilgan).

N. F. Babushkin toʻrtta monografiya va ellikdan ortiq maqola muallifi hisoblanadi.

Adabiyotlar

• Лермонтовская энциклопедия. – M., 1981;
• Burmakin E., Golovko O. Zrelost: Chlenu Soyuza pisateley SSSR dotsentu N. F. Babushkinu – 50 let // Molodoy lenines (Tomsk). – 1963, 4 dekabrya – Elektronniy resurs: vital.lib.tsu.ru.
• N. F. Babushkin: Nekrolog // Za sovetskuyu nauku. 1969. 30 yanvarya;
• Krasnoe znamya. 1969. 31 yanvarya – Elektronniy resurs: vital.lib.tsu.ru.
• Kolesnikova R. I. Pamyati Nikolaya Fedorovicha Babushkina (1913—1969) // Uchenie zapiski TGU. 1969. № 77;
• Nikolay Fedorovich Babushkin: Nekrolog // Сибирские огни. 1969. № 3;
• Pamyati Nikolaya Fedorovicha Babushkina (1913—1969) // Uchenie zapiski TGU. 1969. № 7;
• Zaplavnaya T. A. Tomskie pisateli. Tomsk, 1974;
• N. F. Babushkin: frontovie pisma // Pisma slavi i bessmertiya: K 25-letiyu Pobedi v Velikoy Otechestvennoy voyne. Novosibirsk, 1975;
• Razvitie obщestvennix i gumanitarnix nauk v Tomskom universitete (1880—1980) / Redaktori A. P. Bichkov, B. G. Mogilnitskiy. Tomsk, 1980;
• R. Kolesnikova. I pamyat – jizn… // Krasnoe znamya. 1981. 17 maya – Elektronniy resurs: vital.lib.tsu.ru.
• Za obochinoy sovesti / E. V. Burmakin, S. A. Zaplavniy, T. A. Kalenova i dr. // Tam je. 1990. 6 noyabrya – Elektronniy resurs: vital.lib.tsu.ru.
• Yelsov Yu. G. K 80-letiyu N. F. Babushkina // Sibirskaya starina (Tomsk). 1993. № 5;
• Kolesnikova R. I. Formula lyubvi // Sibirskaya starina (Tomsk). 1993. № 5;
• Nikolay Fedorovich Babushkin: Bibliograficheskie ukazaniya / Sost. G. F. Polovseva, L. V. Levitskaya; Avtor vstupitelnoy stati i nauchniy redaktor R. I. Kolesnikova. Tomsk, 1995 (so spiskom trudov N. F. Babushkina i literaturi o ego jizni i deyatelnosti);
• Babushkin Nikolay Fedorovich. // Yanovskiy N. Russkie pisateli Sibiri XX veka. Materiali k slovaryu. – Novosibirsk, 1997.
• Professora Tomskogo universiteta: Biograficheskiy slovar (1945—1980) / S. F. Fominix, S. A. Nekrilov, L. L. Bersun i dr. Tomsk, 2001. Tom 3;
• Tomskiy literaturniy nekropol. Tomsk, 2013.