Nguyen Phu Trong

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Nguyen Phu Trong (vyetnamcha: Nguyễn Phú Trọng. 1944 - yil 14 — aprel, Xanoy, Fransiya Hindixitoy) — Vyetnamlik siyosat va davlat arbobi, 2018 — yil 23 -oktabrdan [1] 2021 — yil 5 — aprelgacha [2] Vyetnam prezidenti boʻlgan.

2006 — 2011 — yillarda Vyetnam Milliy Assambleyasi raisi boʻlgan, keyinchalik 2011 — yil 19 — yanvardan — Vyetnam kommunistik partiyasi Markaziy qoʻmitasi bosh kotibi etib saylangan [3] .

Biografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1944 — yil 14 — aprelda Xanoy shahrida tugʻilgan. 1967 — yilda Xanoy universitetining filologiya fakultetini tamomlagan, 1968 — yilda Vyetnam kommunistik partiyasiga aʼzo boʻlgan [4] . 1967 — 1973, 1976 — 1980 va 1983 — 1996 — yillarda Vyetnam kommunistik partiyasi Markaziy qoʻmitasining nazariy va siyosiy jurnalida ham ishlagan (1991 — 1996 — yillarda — „Kommunistlar“ muharriri boʻlgan).

1981 — yilda Nguyen Phu Trong Sovet Ittifoqiga KPSS Markaziy Qoʻmitasi huzuridagi ijtimoiy fanlar akademiyasining partiya qurilishi boʻyicha ixtisoslashgan aspiranturaga yuborildi, u yerda 1983 — yilda nomzodlik dissertatsiyasini himoya qilgan va tarix fanlari nomzodi ilmiy darajasini olgan.

1992 — yildan — dotsent, 2002 yildan — Xanoy davlat universiteti professori nomini olgan.

1994 — yilda Polsha Kommunistik partiyasi Markaziy Qoʻmitasi aʼzosi, 1997 — yil dekabrdan — Siyosiy byuro aʼzosi etib saylangan. 1998 — 2000 — yillarda Siyosiy byuroda mafkura, madaniyat va maorif masalalariga rahbarlik qilgan, 1998 — 2006 — yillarda VKP Markaziy Qoʻmitasi raisining oʻrinbosari (1998 — 2001) va nazariy komissiyasining nazariy VKP ishlariga masʼul boʻlgan. (2001-2006) [5] .

2002 — yil may oyidan Milliy Assambleya aʼzosi etib tayinlangan.

2000 — yil yanvaridan 2006 — yil iyunigacha Nguyen Phu Trong VKP Xanoy shahar qoʻmitasi kotibi boʻlgan.

2006 — yil 26 — iyundan 2011 — yil 23 — iyulgacha Nguyen Phu Trong Vyetnam Milliy Assambleyasi raisi boʻlib faoliyat yuritgan [6] . 2011 — yil 19 — yanvarda boʻlib oʻtgan Vyetnam kommunistik partiyasining XI qurultoyida Vyetnam kommunistik partiyasi markaziy qoʻmitasi bosh kotibi etib saylandi. U shuningdek, Vyetnam kommunistik partiyasi Markaziy komiteti kotibligiga rahbarlik qilgan [7] va Vyetnam Markaziy Harbiy Komissiyasining raisi ham boʻlib faoliyat yuritgan [8] .

2013 — yil 18 — dekabrda bo‘lib o‘tgan Xalq militsiyasining 69-Respublika konferensiyasida Nguyen Phu Trong xalq militsiyasidan vaziyatni nazorat qilish, to‘g‘ri prognozlar berish, partiya va davlat bilan samarali maslahatlashuvlar o‘tkazishni talab qildi. Milliy xavfsizlikni, shuningdek, barcha jabhalar uchun xavfsizlikni ishonchli saqlash boʻyicha toʻgʻri qarorlar qabul qilish, partiya himoyasi va mamlakatning yaqinda qabul qilingan oʻzgartirilgan Konstitutsiyasini amalga oshirish jarayoni ham muhofaza qilgan [9] .

28-dekabr kuni Markaziy harbiy komissiyaning 2013-yildagi faoliyati sarhisobiga bag‘ishlangan konferensiyada so‘zga chiqqan Nguyen Phu Trong taʼkidladiki 2014-yilda butun partiya, armiya va xalq, siyosiy tizim oldiga qo‘yiladigan vazifalar xalq birligini mustahkamlash, uchta maqsadni amalga oshirishdan iborat: mamlakat mustaqilligini himoya qilish, davlat suvereniteti, hududiy yaxlitligini himoya qilish, sotsialistik tuzumni himoya qilish, inqilobiy yutuqlarni himoya qilish, mamlakat taraqqiyoti uchun siyosiy barqarorlik va tinchlikni saqlash. „Siyosiy, mafkuraviy va tashkiliy jihatdan kuchli armiya yaratishni davom ettirish, partiya va xalqning inqilobiy ishiga mutlaq sadoqat ko‘rsatish, jangovar samaradorlik va siyosiy irodani, belgilangan vazifalarni bajarishda mas’uliyatni oshirish zarur. Barcha shaxsiy tarkib xodimlar va jangchilar maʼnaviy sogʻlom turmush tarzini olib borishlari, qonun va jamoat tartibiga rioya qilishlari, dushman kuchlarning rejalariga qarshi kurashishlari kerak“ [10] .

2016-yil 27-yanvarda bo‘lib o‘tgan VKP 12-s’ezdida u VKP Markaziy Qo‘mitasining Bosh kotibi etib qayta saylandi.

2018 — yil 23 — oktabrda Nguyen Phu Trong Vyetnam prezidenti etib saylandi (u vu lavozimda 21 — sentabrda vafot etgan Chan Day Kuangning oʻrnini egallagan). Sharhlovchining taʼkidlashicha, Nguyen Phu Trong prezident Ho Chi Mindan keyin birinchi marta eng yuqori partiya va davlatdagi lavozimlarni birlashtirgan [11] . (1986 — yilda ushbu lavozimni bosh kotiblik lavozimi bilan birlashtirgan Vyetnam davlat kengashi raisi Thuong Tiynning maqomi prezidentlik lavozimiga teng emas edi).

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. „Генсек компартии Вьетнама избран новым президентом страны“. 26-oktyabr 2018-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 25-oktyabr 2018-yil.
  2. „Парламент Вьетнама избрал Нгуен Суан Фука новым президентом страны“. ТАСС. 5-aprel 2021-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 9-aprel 2021-yil.
  3. „Генсеком Компартии Вьетнама избран Нгуен Фу Чонг“ (ru). Фонтанка.ру (19-yanvar 2011-yil). 22-yanvar 2011-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 20-may 2020-yil.
  4. „Biography of Party General Secretary Nguyen Phu Trong“ (en). vietnamplus.vn. 11-iyul 2015-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 12-oktyabr 2020-yil.
  5. „Из Вьетнама с благодарностью“ (ru). klychkov.com (21-fevral 2011-yil). 14-iyul 2015-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 29-oktyabr 2012-yil.
  6. „Vietnam confirms new leadership“ (en). bbc.co.uk (27-iyun 2006-yil). 16-iyul 2006-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 20-may 2020-yil.
  7. „11th CPVCC Secretariat members named“ (en). vietnamplus.vn (9-fevral 2011-yil). 15-iyul 2015-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 20-may 2020-yil.
  8. „Tổ chức trọng thể lễ tang Thượng tướng Nguyễn Trọng Xuyên“ (vi). vov.vn (27-iyun 2012-yil). 22-aprel 2013-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 20-may 2020-yil.
  9. „Генсек ЦК КПВ: необходимо сохранить национальной безопасности во всех ситуациях“ (ru). vietnam.vnanet.vn (28-dekabr 2013-yil). 28-dekabr 2013-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 8-yanvar 2014-yil.
  10. „Генсек ЦК КПВ принял участие в конференции Центральной военной комиссии ВС Вьетнама — Иллюстрированный журнал Вьетнам“. 7-yanvar 2014-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 8-yanvar 2014-yil.
  11. „Путём соседа“. 26-oktyabr 2018-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 25-oktyabr 2018-yil.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]