Musiqaning hissiy ta`siri

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Simon Vu, „Avliyo Sesiliya“

Musiqaning hissiy taʼsiri — musiqa falsafasi, musiqa sotsiologiyasi, musiqa psixologiyasi, musiqa estetikasi va musiqa pedagogikasi sohasidagi oʻziga xos ilmiy tadqiqotlar mavzularidan biridir.

Ilmiy tadqiqotlarning oʻziga xos xususiyatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Musiqa tinglovchilariga taʼsir qiladigan hissiy taʼsir mutaxassislar tomonidan uzoq vaqt davomida oʻrganilgan.[1]

Ushbu sohadagi tadqiqotlar shuni koʻrsatadiki, musiqaning turli odamlarga hissiy taʼsirining tabiati aniq psixologik qonuniyatlarga ega.[2][3]

Amerikalik musiqa nazariyotchisi Jerald Levinson(ingl.) ) o‘zining ifodaliligi jihatidan musiqiy til oddiy, kontseptual til bilan bir xil ishorali aloqa tizimidir, deb hisoblaydi. [4]

Shu bilan birga, tegishli tajribalar shuni koʻrsatdiki, musiqiy tilning barcha elementlari hissiy taʼsirning muhim potentsialiga ega: ohang, uygʻunlik, ritm, tembr, tovush, toʻqima, temp va boshqalar. [5]

Zamonaviy musiqa psixologlari ushbu taʼsirni sinash uchun juda samarali usullarni ishlab chiqdilar.[6][7]

Hozirgi vaqtda musiqaning hissiy taʼsirini talqin qilishda ikkita yondashuv mavjud:" kognitiv „va“emotivistik". Kognitivistlarning taʼkidlashicha, musiqa faqat hissiyotlarni sunʼiy ravishda „modellashtirish“ imkoniyatiga ega. Emotivistlarning taʼkidlashicha, musiqa tinglovchilarda paydo boʻladigan hissiy reaktsiyalar tabiiy va haqiqiydir.[2][8]

Yondosh sohalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Dowling W. J. The development of music perception and cognition. Foundations of Cognitive Psychology: Core Reading, 2002. p. 481-502
  2. 2,0 2,1 Radford C. Emotions and music: A reply to the cognitivists // The Journal of Aesthestics and Art Criticism. 1989. vol. 47, p. 69-76
  3. Gabrielsson, A.; Lindstrom, E. (2001). „The influence of musical structure on emotional expression“. // Music and Emotion: Theory and Research: 223-243.
  4. Levinson J.(ingl.) Musical Thinking // Journal of Music and Meaning, Fall 2003, vol. 1, section 2
  5. Rigg M. „An experiment to determine how accurately college students can interpret the intended meanings of musical compositions“. // Journal of Experimental Psychology. 1937. Vol. 21: 223-229.
  6. Hunter P. G., Schellenburg E. G., Schimmack U. „Feelings and perceptions of happiness and sadness induced by music: Similarities, differences, and mixed emotions“. // Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts. 2010. Vol. 4: p. 47-56.
  7. Larsen, J. T.; Stastny B. J. Itʼs a bittersweet symphony: Simultaneously mixed emotional responses to music with conflicting cues. // Emotion. 2011.
  8. Scherer, K. R., Zentner M. R. Emotional effects of music: production rules". // Music and Emotion: Theory and Research. 2001. P. 361-387.

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]